|
Piaski (Biłgoraj)
  Piaski – jedno z 12 osiedli (jednostek pomocniczych gminy)[2] oraz część miasta Biłgoraja[3]. Dane ogólnePiaski znajdują się w południowo-wschodniej części miasta. Sąsiadują z osiedlami Ogrody (od strony północnej) i Puszcza Solska (od strony zachodniej). Północną granicą osiedla są zabudowania ulicy Cichej, a zachodnią ulice Bohaterów Monte Cassino i Bolesława Prusa. Po stronach południowej i wschodniej Piaski sięgają granicy miasta. Zabudowa Piask ma charakter mieszkalny oraz usługowo-magazynowy. Kwartały uliczne, zajęte przez budownictwo mieszkalne, skupiają domy jednorodzinne oraz – w niektórych miejscach – niewielkie bloki. Kwartały usługowo-magazynowe są zajęte głównie przez przedsiębiorstwa handlowe oraz przez drobną działalność usługową. We wschodniej, peryferyjnej części Piask rozciągają się łąki i nieużytki, przylegające do rozłożonych za miastem lasów Puszczy Solskiej. Wśród nich leżą stawy rybne – tzw. stawy Ćwikły – o łącznej powierzchni ok. 21,5 ha. Znajdują się tam także zabudowania niewielkiego osiedla Leśnik, nie mającego statusu odrębnej jednostki administracyjnej[4]. Przez niezurbanizowane tereny Piask przepływa sieć cieków wodnych, będących zlewiskiem Czarnej Łady. Główny wśród nich to rzeczka Próchnica, zasilająca m.in. wymienione wyżej stawy. Z osiedla z kierunku wschodnim biegnie lokalna droga, prowadząca przez lasy do wioski Edwardów; jej nazwa w granicach miasta to ulica Rożnówka Stawy. W granicach Piask znajduje się szereg obiektów usługowych i handlowych, do których zaliczają się m.in. sklepy różnych branż, w tym supermarkety i centra handlowe. Istnieją tu też miejsca o znaczeniu historycznym. Najważniejsze z nich to dawne koszary armii carskiej z drugiej połowy XIX w. (obecnie wykorzystywane w celach magazynowych i handlowych), cmentarz żydowski z pierwszej połowy XIX w., a także cmentarz epidemiczny ofiar tyfusu i cholery z czasów I wojny światowej. Organem uchwałodawczym osiedla jako jednostki pomocniczej gminy miejskiej Biłgoraj jest Rada Osiedla. Organ wykonawczy to Zarząd Osiedla[5]. Informacje historycznePiaski do XIX w.Od momentu lokacji Biłgoraja w drugiej połowie XVI w. obszar dzisiejszego osiedla Piaski stanowił niezabudowaną przestrzeń, położoną po południowo-wschodniej części miasta, w pobliżu założonej w XVI w. wioski Puszcza Solska. Teren ten nie pełnił istotniejszej funkcji aż do końca XVIII w[potrzebny przypis]. Według wspomnień mieszkańców z początku XX w., powierzchnia była bardzo silnie zapiaszczona, tak, aż trudno było przez nią przejechać – stąd wzięła się nazwa późniejszego osiedla[6]. W początkach XIX w. po przeciwnej (zachodniej) stronie Biłgoraja powstał pałac i folwark należący do właściciela miasta, Stanisława Nowakowskiego, i noszący nazwę Rożnówka. Na terenie dzisiejszych Piask znajdowały się obiekty gospodarcze tegoż folwarku; stąd droga, która już w XIX w. prowadziła do Edwardowa, nosi dziś nazwę ulicy Rożnówka Stawy[7]. W pierwszych latach XIX w. biłgorajscy Żydzi umieścili tutaj swój cmentarz; była to trzecia żydowska nekropolia na terenie miasta. W drugiej połowie XIX w. przy dzisiejszej ulicy Cichej władze rosyjskie umieściły garnizon wojskowy, w którym stacjonowały pułki kozaków dońskich. To wydarzenie stało się impulsem dla powstania Piask, które przekształciły się w południowo-wschodnie przedmieście Biłgoraja. Wokół rosyjskich koszar zaczęły powstawać sklepy i warsztaty, ukierunkowane na obsługę carskich żołnierzy. Nowo budowane osiedle zamieszkiwała głównie uboższa warstwa mieszczaństwa[potrzebny przypis]. Piaski w XX i XXI w.W czasie I wojny światowej Biłgoraj został dotknięty epidemiami tyfusu i cholery; według różnych szacunków mogły one pociągnąć za sobą ponad 2 tysiące ofiar. Na peryferyjnych Piaskach umieszczono wówczas cmentarz dla ofiar chorób – zlokalizowany został przy granicy cmentarza żydowskiego. Na mapach z okresu międzywojennego (1918-1939) obszar Piask widnieje jako w większej części niezurbanizowany, z szeregiem zabudowań zlokalizowanych wzdłuż dzisiejszej ulicy Cichej. Oprócz cmentarzy na Piaskach istniały już wówczas wspomniane wyżej stawy Ćwikły[8]. Rozwój budownictwa i obecnej sieci ulic na Piaskach datuje się od lat 50. i 60. XX w. Wówczas powstała zabudowa jednorodzinna, szereg niewielkich bloków, a część obszaru – w tym dawne carskie koszary – zagospodarowano dla działalności przedsiębiorczej. W latach 90. XX w., po transformacji ustrojowej, na Piaskach rozwinęło się targowisko; w chwili obecnej jego działalność ma coraz bardziej marginalne znaczenie. Po roku 2000 wykonano modernizację znacznej części ulic osiedla; zwiększyła się też wówczas liczba obiektów o charakterze usługowym i handlowym. Osiedle Piaski jako jednostkę podziału administracyjnego w obecnym kształcie formalnie powołano do życia Uchwałą Rady Miasta w Biłgoraju z dnia 25 sierpnia 2004 r[9]. Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||
