Samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych

Samodzielna kompania czołgów rozpoznawczych – samodzielny pododdział czołgów Wojska Polskiego wystawiony w mobilizacji alarmowej i walczący w kampanii wrześniowej 1939 w składzie wielkich jednostek piechoty.

Przeznaczenie

We wrześniu 1939 zmobilizowano 15 takich kompanii, po 13 TK/ TKS (w tym dwa z przyczepkami towarzyszącymi patroli reperacyjnych)^[1].

Ze względu na bardzo słabe opancerzenie i uzbrojenie te 2,5-tonowe czołgi zasługiwały raczej na nazwę "tankietek". Cechą charakterystyczną tankietek była jednak ich duża zwrotność i ruchliwość.

Wszystkie kompanie rozdzielono wzdłuż całego frontu do dyspozycji dowódców poszczególnych armii. W rezultacie równało się to przydziałowi pojedynczych kompanii do dywizji piechoty. Z prostej arytmetyki wyniku przy tym, że kompanii tych nie starczyło nawet dla połowy dywizji.

Tankietki wykorzystywane były przede wszystkim do działań rozpoznawczych. Jednakże, z powodu braku innego sprzętu, były często z dobrym skutkiem wykorzystywane do wsparcia ataków piechoty, a nawet do prowadzenia samodzielnych działań zaczepnych.

Przydział kompanii w 1939

Armia „Modlin” - 2
Armia „Pomorze” - 1
Armia „Poznań” - 4
Armia „Łódź” - 5
Armia „Kraków” - 3 (+ 1 w składzie 10BK)

Etat kompanii czołgów rozpoznawczych

dowódca kompanii
poczet dowódcy
- gońcy
- sekcja pioniersko-gazowa
- patrol sanitarny
drużyna łączności
- patrol radio (x 2)
- patrol łączności z lotnikiem

Razem dowódca, poczet dowódcy, drużyna łączności:

1 oficer, 7 podoficerów, 21 szeregowców;

1 czołg, 1 samochód osobowo-terenowy, 2 samochody z radiostacjami N2/S, 2 furgony, 1 samochód sanitarny, 4 motocykle.

uzbrojenie: 23 kbk z bagn., 2 pistolety, 5 bagnetów, 1 NKM (w czołgu, tylko w etacie niektórych kompanii, praktycznie zamiast niego stosowano ckm wz.25)

dwa plutony czołgów, w każdym:

1 oficer, 7 podoficerów, 7 szeregowców

6 czołgów^[2]

, 1 motocykl, przyczepa towarzysząca. Uzbrojenie (w każdym): 2 kbk z bagn., 12 pistoletów, 12 bagnetów, 2 NKM (w czołgach dowódców półplutonów, w etacie - praktycznie tylko niektórych kompaniach), 4 ckm (w czołgach).

pluton techniczno - gospodarczy^[1]

- drużyna techniczna
- drużyna gospodarcza
- załogi zapasowe
- tabor

Razem w plutonie

1 oficer, 13 podoficerów, 18 szeregowców

5 samochodów ciężarowych, samochód-warsztat, cysterna (etatowo, ale etat dopuszczał zastosowanie samochodu ciężarowego z beczkami), 1 motocykl, 2 samochody do przewozu czołgów, 2 przyczepy na paliwo, 1 kuchnia polowa. Uzbrojenie: 26 kbk z bagn., 5 pistoletów, 5 bagnetów, 1 ckm (do OPL).

Ogółem w kompanii:

ludzie

4 oficerów, 34 podoficerów i 53 szeregowców.

wyposażenie:

13 czołgów rozpoznawczych TK-3 lub TKS
5 samochodów ciężarowych Polski Fiat 621L
1 terenowy samochód osobowy Polski Fiat 508 I (Łazik)
2 terenowe samochody osobowe Polski Fiat 508/518 z radiostacją
2 samochody Polski Fiat 508 I furgon (odkryty)
1 samochód sanitarny
1 samochód-warsztat
1 samochód-cysterna
5 motocykli z przyczepką Sokół 1000

Przypisy

↑ ^a ^b Wielu autorów publikacji na temat broni pancernych II RP różnie rozmieszcza określone ilości czołgów. Część lokuje je już etatowo w plutonie technicznym, część uważa, że były one podporządkowane określonym plutonom rozpoznawczym.
↑ Wielu autorów publikacji różnie rozmieszcza określone ilości czołgów. Część lokuje je już etatowo w plutonie technicznym, część uważa, że były one podporządkowane określonym plutonom rozpoznawczym. Etat określa jednoznacznie: 1 czołg dla dowódcy plutonu, 4 dla załóg (2 półplutony) i 1 dla patrolu reperacyjnego).

Bibliografia

Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej, 1989. ISBN 83-11-07660-X.
Adam Jońca: Wrzesień 1939 : pojazdy Wojska Polskiego : barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0847-3.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" ; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.

[Tan-1] Wielu autorów publikacji na temat broni pancernych II RP różnie rozmieszcza określone ilości czołgów. Część lokuje je już etatowo w plutonie technicznym, część uważa, że były one podporządkowane określonym plutonom rozpoznawczym.

[Tan2-2] Wielu autorów publikacji różnie rozmieszcza określone ilości czołgów. Część lokuje je już etatowo w plutonie technicznym, część uważa, że były one podporządkowane określonym plutonom rozpoznawczym. Etat określa jednoznacznie: 1 czołg dla dowódcy plutonu, 4 dla załóg (2 półplutony) i 1 dla patrolu reperacyjnego).

[1]