|
Stopień Wodny Szczytniki Stopień Wodny Szczytniki – stopień wodny we Wrocławiu, będący jednym ze stopni Odrzańskiej Drogi Wodnej, na jej bocznej odnodze, tzw. Miejskiej Drodze Wodnej. Stopień piętrzy wody największej z rzek przepływającej przez miasto – rzeki Odra. Zlokalizowany jest na jej bocznym ramieniu – Starej Odrze. Obejmuje budowle piętrzące zlokalizowane w rejonie osiedla Szczytniki[a], Dąbie, Plac Grunwaldzki. W obrębie tego stopnia wodnego znajdują się takie budowle hydrotechniczne jak Jaz Szczytniki i Śluza Szczytniki[1][2][3]. Elementy stopniaStopień ten składa się z dwóch podstawowych elementów hydrotechnicznych, tj. budowli piętrzących, a także budynków oraz obiektów pomocniczych i towarzyszących[2]. Podstawowymi elementami[1][2][3] tego stopnia są[b]: Oprócz podstawowych obiektów piętrzących stopnia, wybudowano także elementy pomocnicze i towarzyszące[2]. HistoriaObecny kształt Stopnia Wodnego Szczytniki jest wynikiem realizacji inwestycji, polegającej na budowie nowej drogi wodnej oraz nowego systemu zabezpieczenia przeciwpowodziowego miasta. Inwestycja prowadzona była w latach 1892–1897[c]. Część obiektów pierwotnie istniejących na stopniu została zlikwidowana, np. slip istniejący niegdyś przy głowie dolnej śluzy. Nie wykorzystano także wybudowanej sztolni, która miała zasilać w wodę planowaną tu elektrownie wodną[2][4].
NazewnictwoW okresie powojennym, w Polsce, ukształtowało się odpowiednie nazewnictwo w odniesieniu do obiektów stopnia oraz dla obiektów towarzyszących i kanałów wodnych. Nazwy stosowane w odniesieniu do tych obiektów wywodzą się od nazwy osiedla Szczytniki, które położone jest na wschodnim brzegu Starej Odry, nieco na północ od stopnia wodnego. Dla śluzy i jazu stosuje się nazwę zgodną z nazwą Stopnia Wodnego Szczytniki: Śluza Szczytniki oraz Jaz Szczytniki[2]. Ponieważ współcześnie istniejące obiekty stopnia powstały w czasie, gdy Wrocław przynależał do Niemiec, miały również one wcześniej swoje nazwy niemieckie.
Lokalizacja stopnia Stopnień ten obejmuje budowle piętrzące umiejscowione w dwóch ciekach wodnych: w korycie głównym ramienia rzeki nazywanego Starą Odrą oraz na bocznym kanale wodnym, tj. przekopie wykonanym dla potrzeb przeprowadzenia szlaku wodnego i budowy śluzy komorowej – Przekop Szczytnicki. Na południe, powyżej stopnia, przepływa Odra Śródmiejska[d] w kierunku centrum miasta, za nią rozciąga się teren osiedla Rakowiec. Na północ od stopnia na lewym brzegu zlokalizowane jest osiedle Plac Grunwaldzki, na nabrzeżu przebiega ulica Wybrzeże Stanisława Wyspiańskiego, tu położony jest m.in. kompleks budynków Politechniki Wrocławskiej, a na prawym brzegu osiedle Dąbie. Tu za Groblą Szczytnicko-Bartoszowicką znajduje się Ogród Zoologiczny[1][4].
Miejsce w układzie funkcjonalnymWrocław położony jest nad skanalizowanym odcinkiem rzeki Odra[6][7], co oznacza, że Stopień Wodny Szczytniki jest jednym z całego ciągu stopi utrzymujących wymagany poziom wody na rzece[1]:
Szlak wodny prowadzący przez Stopień Wodny Szczytniki jest drogą wodną, w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa, tj. rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie śródlądowych dróg wodnych – wykaz śródlądowych dróg wodnych; został on ujęty w wykazie śródlądowych dróg wodnych stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia[8], tzw. Odrzańską Drogą Wodną, będąca elementem międzynarodowej drogi wodnej E–30[9]. Jest to jednak szlak boczny dla tej drogi wodnej, spełniającej wymagania jedynie II klasy drogi wodnej o znaczeniu regionalnym[1]. Obiekty podstawoweObiekty podstawowe stopnia to obiekty utrzymujące odpowiedni, założony poziom piętrzenia na stopniu oraz realizujące inne, konkretne funkcje, do których dana budowla jest przeznaczona. Spad na stopniu dla normalnego poziomu piętrzenia wynosi: 2,05 m[1].
Pozostałe obiektyWśród obiektów uzupełniających i towarzyszących zrealizowanych w obrębie stopnia wymienić należy:
Za stopniem (za stanowiskiem dolnym stopnia), na prawym brzegu rzeki, przy Grobli Szczytnicko–Bartoszowickiej, położona jest Przystań Zwierzyniecka[4]. Zobacz teżUwagi
Przypisy
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Index:
pl ar de en es fr it arz nl ja pt ceb sv uk vi war zh ru af ast az bg zh-min-nan bn be ca cs cy da et el eo eu fa gl ko hi hr id he ka la lv lt hu mk ms min no nn ce uz kk ro simple sk sl sr sh fi ta tt th tg azb tr ur zh-yue hy my ace als am an hyw ban bjn map-bms ba be-tarask bcl bpy bar bs br cv nv eml hif fo fy ga gd gu hak ha hsb io ig ilo ia ie os is jv kn ht ku ckb ky mrj lb lij li lmo mai mg ml zh-classical mr xmf mzn cdo mn nap new ne frr oc mhr or as pa pnb ps pms nds crh qu sa sah sco sq scn si sd szl su sw tl shn te bug vec vo wa wuu yi yo diq bat-smg zu lad kbd ang smn ab roa-rup frp arc gn av ay bh bi bo bxr cbk-zam co za dag ary se pdc dv dsb myv ext fur gv gag inh ki glk gan guw xal haw rw kbp pam csb kw km kv koi kg gom ks gcr lo lbe ltg lez nia ln jbo lg mt mi tw mwl mdf mnw nqo fj nah na nds-nl nrm nov om pi pag pap pfl pcd krc kaa ksh rm rue sm sat sc trv stq nso sn cu so srn kab roa-tara tet tpi to chr tum tk tyv udm ug vep fiu-vro vls wo xh zea ty ak bm ch ny ee ff got iu ik kl mad cr pih ami pwn pnt dz rmy rn sg st tn ss ti din chy ts kcg ve
