|
Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty
Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty – szkoła Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim i Wojska Polskiego kształcąca kandydatów na oficerów piechoty. Historia szkołyOd dnia 24 kwietnia 1919 w Obozie Ćwiczebnym „Biedrusko” przy Batalionie Zapasowym 3 Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 57 Pułk Piechoty Wielkopolskiej) rozpoczęto przyjmowanie kandydatów do szkoły oficerskiej[1]. 17 maja 1919 głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim, generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki mianował pułkownika Bolesława Jatelnickiego z byłego I Korpusu Polskiego w Rosji „naczelnikiem formującej się szkoły piechoty”[2]. Do 20 maja 1919 w Biedrusku przyjęto stu kandydatów. Trzy dni później dowództwo nad grupą kandydatów objął kapitan Stefan Kossecki i rozpoczął z nimi szkolenie. 13 czerwca 1919 dowództwo nad tą grupą przejął major Józef Meksz. W lipcu 1919 w Poznaniu rozpoczęto remont koszar przewidzianych na siedzibę szkoły. Koszary były położone przy „Nordring”, która 15 listopada 1919 została przemianowana na Wały Księcia Józefa. Koszary były co prawda zbudowane w 1914, lecz zostały wykończone prowizorycznie i przez całą wojnę nie były remontowane. Pod koniec czerwca 1919 koszary „Nordring” opuściła Szkoła Podoficerów Piechoty i Żandarmeria. 25 czerwca 1919 głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim zatwierdził „Etat tymczasowy szkoły oficerskiej piechoty”, który przewidywał 15 oficerów, 2 oficerów-urzędników (lekarz i oficer rachunkowy), 16 podoficerów i 167 szeregowców, w tym 120 „kadetów uczniów”, a ponadto 18 koni oraz 2 wozy konne osobowe i 6 gospodarczych. 12 lipca 1919 głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim zatwierdził trzy dokumenty normatywne określające zadania i organizację szkoły, warunki przyjęcia uczniów, program nauczania i sprawy finansowe (żołd), a mianowicie:
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L. 4634/II W.M. z 14 listopada 1919 „Szkoła Oficerska w Poznaniu” została przemianowana na „Wielkopolską Szkołę Podchorążych Piechoty”, a jej skład zwiększony do trzech kompanii szkolnych i kadrowej kompanii karabinów maszynowych. Jednocześnie zostały zniesione dotychczasowe odznaki szkolne i odznaki „szarż szkolnych” z wyjątkiem odznak na naramiennikach - monogramu „SO”. Słuchacze szkoły zostali przemianowani z aspirantów na kadetów i nałożyli na patki kołnierzy odznaki obowiązujące w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie - miecz z liśćmi dębu.    7 lutego 1920 z rozkazu Ministra Spraw Wojskowych został otwarty trzeci kurs szkoły (klasa III) dla „wysłużonych podoficerów byłej armii niemieckiej”. Na kurs zostało przyjętych 76 kandydatów. Na podstawie pisma Inspektora Szkół Wojskowych Piechoty z 19 lutego 1920 na czwarty kurs zostało przyjętych 116 kandydatów. Czas trwania kursu został określony na sześć miesięcy i był dłuższy o jeden miesiąc niż równoległy kurs (klasa 25) Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie. Program szkolenia został rozszerzony celem „uzupełnienia braków z języka polskiego, gdyż większość kandydatów - pochodzących z byłego zaboru pruskiego, słabo władała językiem ojczystym”. Po raz pierwszy w historii szkoły grupa słuchaczy pochodzących z byłego zaboru rosyjskiego i austriackiego stanowiła około 30% kadetów. „Reprezentowane więc były wszystkie dzielnice, co jednak nie wywołało nigdy nieporozumienia i tarć na tle szowinizmu dzielnicowego, chociaż z drugiej strony życia prawdziwie koleżeńskiego nie było! Żyto grupkami lub pojedynczo, na co złożyło się wiele przyczyn, przede wszystkim zaś różnica w wykształceniu”. 7 marca 1920 zostały ogłoszone wyniki egzaminów I kursu. Egzamin z wynikiem pozytywnym złożyło 96 aspirantów. Szkołę z pierwszą lokatą ukończył kadet Włodzimierz Lewandowski. 19 kwietnia 89. absolwentów zostało mianowanych z dniem 1 kwietnia 1920 podporucznikami piechoty[4]. 5 lipca 1920, po złożeniu egzaminów, dowódca Okręgu Generalnego „Poznań” mianował 82 absolwentów klasy II podchorążymi. Pierwszą lokatę uzyskał kadet Stanisław Lamparski. 9 listopada 1920 Naczelny Wódz mianował z dniem 1 listopada 1920 podporucznikami piechoty 69 absolwentów II klasy[5]. 11 lipca 1920 szkoła przeniosła się do Bydgoszczy, gdzie zajęła gmach Szkoły Wojennej. 18 lipca 1920 na Starym Rynku odbyła się uroczystość powitania szkoły w murach miasta. Na uroczystość złożyła się msza polowa odprawiona przez kapelana szkoły księdza Wacława Morkowskiego, a następnie defilada. 30 lipca 1920 rozpoczęły się egzaminy kadetów III klasy. Egzamin złożyło 54 słuchaczy. Prymusem kursu został kadet Stanisław Roszyk. 21 grudnia 1920 Naczelny Wódz mianował z dniem 1 sierpnia 1920 podporucznikami piechoty 44 absolwentów III klasy[6]. 16 sierpnia 1920, w przełomowym momencie wojny z bolszewikami, batalion pod dowództwem kapitana Stefana Kosseckiego w składzie trzech kompanii (klasy IV-VI) zajął odcinek obrony na Wiśle. Klasa VI zajęła pozycje w Fordonie, natomiast klasa V w Solcu Kujawskim i rozpoczęły prace nad umocnieniem przedmościa. Klasa IV stanowiła odwód i razem z dowództwem batalionu rozlokowała się w Małych Kapuściskach. Dla dozorowania Wisły baon otrzymał statek, który został obsadzony przez słuchaczy pod dowództwem podporucznika Kowalczyka, uzbrojony w karabin maszynowy i ochrzszczony mianem „Kanonierka Szkoły”. Dla utrzymania łączności i zaopatrzenia pomiędzy Fordonem i Solcem szkoła otrzymała do dyspozycji lokomotywę z jednym wagonem, którą przezwano „Pancerką Szkoły”. Zwycięstwo odniesione w Bitwie Warszawskiej skutkowało zaniechaniem obrony linii Wisły. W dniu 20 sierpnia 1920 baon wrócił do koszar i kontynuował szkolenie. 15 września 1920 rozpoczęły się egzaminy klasy IV i trwały pięć dni. Egzamin z „wynikiem zadawalającym złożyło 94 kadetów”. Prymusem kursu został kadet Marian Czyżewski. 21 września 1920 absolwenci kursu zostali mianowani podchorążymi. 16 lutego 1921 Naczelny Wódz mianował z dniem 15 stycznia 1921 podporucznikami piechoty 79 absolwentów[7]. W dniach 14-19 października 1920 przeprowadzone zostały egzaminy klasy V. Egzaminy z wynikiem pozytywnym złożyło 123 elewów, w tym 10 po złożeniu powtórnego egzaminu z historii polskiej. Egzaminu nie zdało sześciu elewów[8]. 16 lutego 1921 Naczelny Wódz mianował z dniem 15 lutego 1921 podporucznikami piechoty 99 absolwentów[9]. 16 marca 1921 rozpoczął się dziesięciomiesięczny kurs dla oficerów młodszych mianowanych za waleczność, a nie posiadających odpowiedniego cenzusu naukowego. Uczniowie tworzyli klasę XII (4/XII), której dowódcami byli kolejno kapitanowie: Marian Szulc, Włodzimierz Kruszelnicki i Stefan Radomski. 22 maja 1922 kurs ukończyło 46 oficerów[10]. 14 kwietnia 1922 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz mianował z dniem 1 marca 1922 29 absolwentów 13 klasy podporucznikami w korpusie oficerów piechoty[11]. Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz mianował absolwentów 13 klasy podporucznikami z dniem 1 marca 1922:
Z dniem 1 sierpnia 1922 szkoła została przekształcona w Oficerską Szkołę dla Podoficerów o dwuletnim okresie nauczania. Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz mianował podporucznikami absolwentów 10 klasy:
Szkoła kształciła ok. 240 słuchaczy. Kurs szkolenia trwał sześć miesięcy. Kształcili się w niej w większości podoficerowie formacji wielkopolskich, w przeważającej części z armii pruskiej. Czas nauki został skrócony do trzech miesięcy. Szkoła łącznie ze Szkołą Podchorążych Piechoty w Warszawie wykształciła w okresie listopad 1918 - listopad 1920 ponad 3500 oficerów piechoty. Kadra i absolwenci szkoły
Odznaka pamiątkowa13 listopada 1919 głównodowodzący Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki „ogłosił i zatwierdził znak szkolny, przyjęty przez komisję konkursową dla Szkoły Oficerskiej w Poznaniu”. Odznaka ma kształt krzyża srebrnego o wymiarach 36x36 mm. Końce ramion krzyża są ozdobione srebrnymi kulkami. W środku wieniec srebrny z liści laurowych. Ramiona krzyża pokryte emalią ciemnogranatową, natomiast środek (wewnątrz wianka) emalią amarantową, na którą nałożony jest srebrny monogram „S. O.”. Na rewersie umieszczono nazwisko odznaczonego, numer odznaki i datę ukończenia szkoły. Prawo noszenia odznaki (znaku) przysługiwało aspirantom, którzy ukończyli szkołę oraz oficerom – wykładowcom i instruktorom, którzy pozostawali na etacie szkoły przez okres co najmniej jednego kursu[21]. Autorem projektu odznaki był aspirant Marceli Kujawski, absolwent II kursu[22][a]. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
