Kambiz I

Kambiz I (staroperz. Kambūdžija „Stariji“, grč. Καμβύσης, lat. Cambyses) bio je kralj Anšana^[2] koji je vladao od 580. do 559. pne.^[3]. Njegov sin Kir Veliki utemeljio je golemu Ahemenidsku Perzijsku Monarhiju.

Kambiz I je jedan od ranijih pripadnika iranske dinastije Ahemenida. Njegov pradjed Ahemen smatra se utemeljiteljem dinastije po kojem je ista dobila ime. Kambizov djed Teisp od Anšana osvojio je elamski grad Anšan koji se vezuje uz njihova imena, a otac Kir I vladao je kao vazalski kralj pod Babilonijom i Medijom. Teispov unuk, odnosno rođak Kambiza I, bio je Arsam od Perzije.

Prema Herodotu, Kambiz I bio je „čovjek iz ugledne obitelji i mirne naravi“^[4]. Vladao je kao vazalski kralj medijskog kralja Astijaga. Oženio se princezom Mandanom od Medije^[4][5], kćeri Astijaga i princeze Arijene od Lidije, odnosno unukom Kijaksara od Medije i Alijata II od Lidije. Njihov brak izrodio je njegova nasljednika Kira Velikog.

Prema sirijskom historičaruu Nikolaju iz Damaska njegovo izvorno ime bilo je Atradat, a ranjen je u bitci kod perzijske granice nakon koje je podlijegao ozlijedama. Bitku protiv medijskog kralja Astijaga je vodio zajedno s svojim sinom Kirom Velikim. Datum njegove smrti nije pouzdan, no najčešće se spominju 559. ili 551. pne. Prema drevnim zapisima, pokopan je uz najviše počasti^[6].

Herodot spominje kako je Astijag odabrao Kambiza za zeta budući da ga nije smatrao prijetnjom za medijski tron. To ipak nije bio slučaj s njegovim sinom Kirom II koji je perzijskim ustankom zbacio djeda Astijaga s prijestolja i osnovao Ahemenidsku Perzijsku Monarhiju^[3].

• 580. pne. - početak vladavine Kambiza I, sina Kira I
• 559. pne. - Kambiz I umire, a naslijeđuje ga njegov sin Kir Veliki

• Perzijska Monarhija
• Kir Veliki
• Medijska Monarhija

• Kambiz I od Anšana, livius.org Arhivirano 2009-02-26 na Wayback Machine-u
• Kambiz I od Anšana, „Enciklopedija Britannica“
• Kambiz I (Bartleby.com) Arhivirano 2008-07-26 na Wayback Machine-u
• Kambiz I (enciklopedija Iranica, Muhammad A. Dandamayev)