พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

พระบรมราชานุสาวรีย์
พ่อขุนรามคำแหงมหาราช
ที่ตั้ง	อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย ประเทศไทย; 17°01′09.5″N 99°42′17″E / 17.019306°N 99.70472°E
ผู้ออกแบบ	กรมศิลปากร
ประเภท	พระบรมราชานุสาวรีย์
วัสดุ	ทองเหลืองผสมทองแดงรมดำ
ความยาว	แท่นฐาน: 4 เมตร (13 ฟุต)
ความกว้าง	แท่นฐาน: 2.88 เมตร (9.4 ฟุต)
เริ่มก่อสร้าง	26 พฤศจิกายน 2512
สร้างเสร็จ	13 เมษายน 2519
การเปิด	17 พฤศจิกายน 2528
อุทิศแด่	พ่อขุนรามคำแหงมหาราช

พระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนรามคำแหงมหาราช เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์ที่ตั้งอยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย สร้างขึ้นเพื่ออุทิศแด่พ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระมหากษัตริย์ในสมัยอาณาจักรสุโขทัย ที่ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณอันยิ่งใหญ่และทรงมีพระปรีชาสามารถนานัปการ อาทิ การประดิษฐ์อักษรไทย การปกครองแบบพ่อปกครองลูก บ้านเมืองร่มเย็นเป็นสุข และอุดมสมบูรณ์

กรมศิลปากรเป็นหน่วยงานควบคุมการออกแบบ โดยจอมพลถนอม กิตติขจร นายกรัฐมนตรีในขณะนั้น ได้เป็นประธานในพิธีวางศิลาฤกษ์แท่นประดิษฐานเมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2512^[1] ก่อนจะอัญเชิญพระบรมรูปขึ้นประดิษฐานบนแท่นเมื่อวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2519^[2] และพระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะดำรงพระราชอิสริยยศเป็นสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2528 และในวันที่ 17 มกราคมของทุกปี ทางราชการได้กำหนดรัฐพิธีถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรีย์เป็นประจำทุกปี^[3]

องค์ประกอบ

พระบรมรูป

มีพระพักตร์และทรวดทรง ซึ่งจินตนาการตามลักษณะของสุภาพชนและเจ้านายสมัยสุโขทัย ลักษณะพระพักตร์ยังจำลองแบบตามพระพุทธรูปสมัยสุโขทัยด้วย สร้างในท่าประทับนั่งห้อยพระบาทบนพระแท่นมนังศิลาบาตร ขนาดพระแท่นเท่าจริง คือยาว 4 เมตร กว้าง 2.88 เมตร พระหัตถ์ขวาทรงถือพระคัมภีร์ พระหัตถ์ซ้ายอยู่ในท่าทรงสั่งสอนประชาชน พระแท่นด้านซ้ายมีพานวางพระขรรค์ไว้ข้าง ๆ พระบรมรูปหล่อด้วยโลหะ ทองเหลืองผสมทองแดงรมดำ มีน้ำหนักประมาณ 3 ตัน^[1]

แท่นฐาน

ทรวดทรงแท่นฐานอยู่ในผังสี่เหลี่ยมจัตุรัส ลักษณะสถาปัตยกรรมเลียนแบบศิลปกรรมสมัยสุโขทัย เป็นแท่นนฐานแบบเจดีย์ทรงกลมในวัดมหาธาตุ จังหวัดสุโขทัย รอบฐานแบ่งออกเป็น 3 ชั้น ชั้นล่างสัณฐานเตี้ยเหมือนมูลดิน ประดับด้วยลวดลายกาบบัว ด้านหน้าประดิษฐานรูปศิลาจารึกจำลองขนาด 2 เท่าจริง มีบันไดขึ้น 4 ด้าน ระหว่างขั้นบันไดประดับหินยกพื้นขึ้นไปอีก 2 ชั้น แต่ละชั้นประดับด้วยลายบัวคว่ำบัวหงายถึงฐานชั้นที่ 3 ประดิษฐานพระแท่นมนังศิลาบาตร และพระบรมรูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ด้านหน้าพระบรมรูปมีคำจารึก^[1]

ภาพจำหลักที่แท่นฐาน

แผ่นที่ 1
พ่อขุนรามคำแหงทรงช้างเผือกชื่อ อรูจาครี ไปนบพระอัฏฐารส ณ วัดตะพานหิน ในวันพระขึ้น 15 ค่ำ
แผ่นที่ 2
จูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้าง ค้า ใครจักใคร่ค้าม้า ค้า