ระบอบสหพันธรัฐ

ส่วนหนึ่งของชุดการเมือง
ระบอบการปกครอง พื้นฐาน
รายชื่อระบอบการปกครอง รายชื่อประเทศตามระบอบการปกครอง
บ่อเกิดอำนาจ ประชาธิปไตย อำนาจของคนส่วนใหญ่ การจับสลาก โดยตรง แบบสังคมนิยม มีผู้แทน สังคมนิยม เสรีนิยม อื่น ๆ คณาธิปไตย อำนาจของคนส่วนน้อย การปกครองโดยพรรคการเมือง กึ่งประชาธิปไตย คตินิยมนักวิชาการ โจราธิปไตย ตุลาการธิปไตย เทวาธิปไตย ธรรมาธิปไตย พฤฒาธิปไตย วิชญาธิปไตย เศรษฐยาธิปไตย เสนาธิปไตย อภิชนาธิปไตย อัตตาธิปไตย อำนาจของผู้เดียว ทรราช เผด็จการทหาร ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด ระบอบเผด็จการ อนาธิปไตย อำนาจไม่เป็นของผู้ใด ลัทธิอนาธิปไตย สังคมไร้รัฐ สมาคมอิสระ
อุดมการณ์อำนาจ กษัตริย์นิยม กับ สาธารณรัฐนิยม อุดมการณ์ทางสังคมการเมือง นิตินิยม ระบบกึ่งประธานาธิบดี ระบบคณะกรรมการ ระบบประธานาธิบดี รัฐคอมมิวนิสต์ รัฐสังคมนิยม ราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญ สมบูรณาญาสิทธิราชย์ สาธารณรัฐระบบรัฐสภา ลัทธิอำนาจนิยม กับ อิสรนิยม อุดมการณ์ทางเศรษฐกิจสังคม คตินิยมการกระจาย ระบบเจ้าขุนมูลนาย ระบบใช้อำนาจเด็ดขาด ระบบรวบอำนาจเบ็ดเสร็จ ลัทธิคอมมิวนิสต์ ลัทธิชนเผ่า ลัทธิฟาสซิสต์ ลัทธิอาณานิคม สังคมนิยม อนาธิปไตย ฆราวาสนิยม ศาสนานิยม รัฐโลกวิสัย รัฐอเทวนิยม ศาสนาประจำชาติ ท้องถิ่น กับ โลก อุดมการณ์ทางภูมิวัฒนธรรม ชาตินิยม นครรัฐ รัฐบาลโลก รัฐประชาชาติ โลกนิยม สากลนิยม องค์การระหว่างประเทศ
โครงสร้างอำนาจ คตินิยมรัฐเดี่ยว จักรวรรดิ พรินซิพาลิตี รัฐเดี่ยว รัฐผู้รับอุปถัมภ์ กษัตริย์หุ่นเชิด เขตอุปราช ดินแดนในภาวะพึ่งพิง ประเทศในเครือจักรภพ รัฐบรรณาการ เมืองขึ้น รัฐกันชน รัฐในอารักขา รัฐบริวาร รัฐสมทบ รัฐหุ่นเชิด อาณานิคมปกครองตนเอง ระบอบสหพันธรัฐ การมอบอำนาจปกครอง สมาพันธรัฐ สหพันธรัฐ สหภาพเหนือชาติ อภิรัฐ ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ประเทศด้อยอำนาจ ประเทศอำนาจนำภูมิภาค ประเทศอำนาจปานกลาง มหาอำนาจ อภิมหาอำนาจ
เกี่ยวข้องกับ การทําให้เป็นประชาธิปไตย การแบ่งเขตการปกครอง การเปลี่ยนผ่านสู่ระบอบประชาธิปไตย การถดถอยของประชาธิปไตย ดัชนีประชาธิปไตย ระบอบการปกครองลูกผสม
สถานีย่อยการเมือง
ด ค ก

ระบอบสหพันธรัฐ (อังกฤษ: Federalism) เป็นแนวคิดการเมืองซึ่งกลุ่มสมาชิกผูกมัดเข้าด้วยกันโดยข้อตกลงร่วมกัน โดยมีหัวหน้าที่เป็นตัวแทนซึ่งมีสิทธิปกครอง คำว่า "ระบอบสหพันธรัฐ" ยังใช้อธิบายระบบของรัฐบาลซึ่งรัฐธรรมนูญได้แบ่งแยกอำนาจอธิปไตยระหว่างฝ่ายปกครองส่วนกลางกับหน่วยการเมืองที่เป็นองค์ประกอบ (เช่น รัฐหรือมณฑล) ระบอบสหพันธรัฐเป็นระบบซึ่งตั้งอยู่บนการปกครองแบบประชาธิปไตยและสถาบันซึ่งอำนาจในการปกครองนั้นแบ่งออกเป็นของรัฐบาลแห่งชาติและรัฐบาลระดับมณฑลหรือรัฐ ก่อให้เกิดเป็นสิ่งที่มักเรียกว่า สหพันธรัฐ ผู้เสนอมักถูกเรียกว่า ผู้สนับสนุนสหพันธ์ (federalist)

ในยุโรป "ผู้สนับสนุนสหพันธ์" บ้างใช้อธิบายผู้ที่นิยมรัฐบาลสหพันธ์ร่วม โดยมีอำนาจกระจายสู่ระดับภูมิภาค ชาติและเหนือชาติ ผู้สนับสนุนสหพันธ์ยุโรปส่วนมากต้องการพัฒนาการนี้ให้ดำเนินต่อไปภายในสหภาพยุโรป ระบอบสหพันธรัฐยุโรปถือกำเนิดขึ้นในยุโรปหลังสงครามโลกครั้งที่สอง หนึ่งในการริเริ่มที่สำคัญกว่า คือ สุนทรพจน์ของวินสตัน เชอร์ชิลล์ในซูริค เมื่อ ค.ศ. 1946^[1]

ระบอบสหพันธรัฐอาจรวมหน่วยงานบริหารภายในน้อยเพียงสองหรือสามหน่วยเท่านั้น ดังเช่นในกรณีของเบลเยียมหรือบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา โดยทั่วไป ระบอบสหพันธรัฐสามารถจำแนกได้เป็นสองขั้วที่สุดโต่ง ขั้วหนึ่ง รัฐสหพันธ์นั้นแทบจะเป็นรัฐเดี่ยวอย่างสมบูรณ์ ขณะที่อีกขั้วหนึ่ง รัฐสหพันธ์นั้นแต่เพียงในนาม แต่เป็นสหภาพสมาพันธ์ในทางปฏิบัติ