สุนทรียศาสตร์

ส่วนหนึ่งของชุดบทความ
ปรัชญา
เนื้อหา ภาพรวม สารบัญ อภิธานศัพท์ ประวัติศาสตร์ หมวดหมู่ แก้ความกำกวม
หมวดหมู่ แบ่งตามช่วงเวลา โบราณ อียิปต์โบราณ กรีกโบราณ สมัยกลาง สมัยฟื้นฟูศิลปวิทยา สมัยใหม่ สมัยปัจจุบัน วิเคราะห์ ภาคพื้นทวีป แบ่งตามภูมิภาค ตะวันตก บริติช ฝรั่งเศส เยอรมัน รัสเซีย อเมริกัน อิตาลี ตะวันออก เกาหลี จีน ญี่ปุ่น เวียดนาม อินเดีย อินโดนีเซีย ตะวันออกกลาง อิหร่าน อเมริกันพื้นเมือง แอซเท็ก แอฟริกา อียิปต์ เอธิโอเปีย แอฟริกาใต้ แบ่งตามศาสนา ขงจื๊อ คริสต์ เชน เต๋า พุทธ ยิว อิสลาม ฮินดู
สาขา จริยศาสตร์ ญาณวิทยา ตรรกศาสตร์ อภิปรัชญา การเมือง การศึกษา จิต นิติปรัชญา ประวัติศาสตร์ ปรากฏการณ์วิทยา ภววิทยา ภาษา วิทยาศาสตร์ ศาสนา สุนทรียศาสตร์ อภิมหาปรัชญา
นักปรัชญา นักจริยศาสตร์ นักญาณวิทยา นักตรรกศาสตร์ นักปรัชญาจิต นักปรัชญาสังคมและการเมือง นักสุนทรียศาสตร์ นักอภิปรัชญา ผู้หญิงในปรัชญา
สถานีย่อยปรัชญา
ด ค ก

สุนทรียศาสตร์ (อังกฤษ: aesthetics) เป็นสาขาหนึ่งของปรัชญาที่ว่าด้วยธรรมชาติของความงามและรสนิยม รวมทั้งปรัชญาศิลปะ (ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของปรัชญาและสาขาหนึ่งของสุนทรียศาสตร์) สุนทรียศาสตร์วิเคราะห์คุณค่าทางอารมณ์และความรู้สึกส่วนตัวของบุคคลหนึ่ง หรือบางครั้งอาจกล่าวได้ว่าปรัชญาสาขานี้เป็นการตัดสินความรู้สึกและรสนิยม^[1]

สุนทรียศาสตร์ครอบคลุมทั้งแหล่งที่มาธรรมชาติและประดิษฐ์ของประสบการณ์และการตัดสินเชิงสุนทรียะ โดยพิจารณาว่าเกิดอะไรขึ้นในจิตใจของเราเมื่อเรามีส่วนร่วมกับวัตถุหรือสภาพแวดล้อมสุนทรียะ เช่น การดูงานทัศนศิลป์ การฟังเพลง การอ่านกวีนิพนธ์ หรือการสำรวจธรรมชาติ เป็นต้น ปรัชญาศิลปะศึกษาว่าศิลปินจินตนาการ สร้างสรรค์ และแสดงผลงานศิลปะได้อย่างไร และผู้คนใช้ เพลิดเพลิน และวิจารณ์ศิลปะของศิลปินเหล่านั้นอย่างไร ปรัชญาศิลปะยังศึกษาความรู้สึกทั่วไปของบุคคลหนึ่งที่มีต่อศิลปะ ทำไมพวกเขาจึงชอบผลงานกลุ่มหนึ่ง และไม่ชอบผลงานอื่น และศิลปะสามารถส่งผลกระทบต่ออารมณ์หรือแม้กระทั่งความเชื่อของเราได้อย่างไร^[2] ทั้งสุนทรียศาสตร์ทั่วไปและปรัชญาศิลปะถามคำถามโดยเฉพาะจำพวก อะไรคือศิลปะ? อะไรคืองานศิลปะ? และอะไรทำให้ศิลปะดี?

นักวิชาการในสาขาได้นิยามสุนทรียศาสตร์ว่าเป็น "การสะท้อนเชิงวิจารณ์ต่อศิลปะ วัฒนธรรม และธรรมชาติ"^[3][4] ในภาษาอังกฤษสมัยใหม่ คำว่า "aesthetics" ยังสามารถหมายถึงหลักการจำนวนหนึ่งภายใต้ความเคลื่อนไหวและทฤษฎีทางศิลปะที่เฉพาะเจาะจง เช่น บุคคลหนึ่งอาจกล่าวถึง "Cubist aesthetics"^[5]

คำว่า "สุนทรียศาสตร์" มาจากการสมาสระหว่างคำว่า สุนทรียะ (เกี่ยวกับความนิยม ความงาม) กับศาสตร์ (ระบบวิชาความรู้)

บรรดานักคิดทั้งหลายได้ครุ่นคิดถึงประเด็นเรื่องความงามและศิลปะมานานนับพัน ๆ ปีแล้ว แต่ประเด็นดังกล่าวเพิ่งถูกแยกเป็นหลักปรัชญาอิสระ เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ 18 นี้โดยกลุ่มนักปรัชญาชาวเยอรมัน ก่อนหน้านี้นักคิดนักเขียนจะมองประเด็นดังกล่าวรวมกับประเด็นหลักอื่น ๆ เช่น จริยศาสตร์ ในหลักปรัชญาตะวันตก และเรื่องศาสนาในหลักปรัชญาตะวันออก

บทความวิชา ความรู้ และศาสตร์ต่างนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

• ด
• ค
• ก