เปลือกดาวเปลือกดาว (อังกฤษ: crust) คือเปลือกแข็งชั้นนอกสุดของโครงสร้างดาวเคราะห์หิน ดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์แคระและดาวบริวาร ซึ่งมักจะถูกสร้างขึ้นมาจากเนื้อดาวที่อยู่ภายใต้ตามกระบวนการทางเคมี อย่างไรก็ตามกรณีเปลือกดาวของดาวจันทร์น้ำแข็งนั้นจะเป็นการก่อตัวขึ้นในอีกรูปแบบหนึ่ง เปลือกดาวของโลก, ดาวพุธ, ดาวศุกร์, ดาวอังคาร, ไอโอ, ดวงจันทร์และดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ เกิดขึ้นจากกระบวนการก่อตัวของหินอัคนี ต่อมาก็เกิดการเปลี่ยนแปลงของพื้นผิวโดยกระบวนการการกร่อนและการพุ่งชนของอุกกาบาต การปะทุของภูเขาไฟและการตกตะกอน ดาวเคราะห์หินส่วนใหญ่มีเปลือกโลกที่ค่อนข้างสม่ำเสมอ แต่สำหรับโลกนั้นมีเปลือกโลก 2 แบบคือเปลือกโลกภาคพื้นทวีปและเปลือกโลกภาคพื้นสมุทร ซึ่งทั้งสองประเภทนี้มีองค์ประกอบทางเคมีและคุณสมบัติทางกายภาพที่แตกต่างกันนอกจากนั้นยังก่อตัวขึ้นจากกระบวนการทางธรณีวิทยาที่แตกต่างกันด้วย ชนิดนักธรณีวิทยาดาวเคราะห์แบ่งเปลือกโลกออกเป็นสามประเภทโดยพิจารณาจากวิธีการและเวลาที่ก่อตัว[1] เปลือกดาวปฐมภูมิโดยเริ่มแรงดาวเคราะห์หลังการก่อกำเนิดนั้นจะปกคลุมด้วยมหาสมุทรลาวาทั่วทั้งดาว เมื่อผิวดาวที่เป็นมหาสมุทรลาวาเริ่มเย็นและแข็งตัวก็จะกลายเป็นเปลือกดาวปฐมภูมิ[2] ดังนั้นเปลือกดาวปฐมภูมิคือเปลือกดาวดังเดิมของดาวเคราะห์ เปลิอกดาวชนิดนี้น่าจะถูกทำลายจากผลกระทบขนาดใหญ่ อย่างการก่อตัวขึ้นของเปลือกดาวใหม่และการพุ่งชนอย่างหนักของอุกกาบาตในแต่ละสมัย[3] ธรรมชาติของเปลือกดาวปฐมภูมิยังคงเป็นที่ถกเถียงกันอยู่ เพราะเราไม่ทราบคุณสมบัติทางเคมี แร่ธาตุ ลักษณะทางกายภาพเพราะเป็นการยากมากที่จะศึกษาเนื่องจากไม่มีตัวอย่างเปลือกดาวปฐมภูมิของโลกหลงเหลืออยู่เลย[4] การก่อเกิดเปลือกโลกใหม่ทำให้เกิดการทำลายหินทั้งหมดที่มีอายุมากกว่า 4 พันล้านปีร่วมถึงเปลือโลกปฐมภูมิที่เคยมี อย่างไรก้ตามนักธรณีวิทยาสามารถศึกษาข้อมูลของเปลือกดาวปฐมภูมิโดยการศึกษาบนดาวเคราะห์หินดวงอื่น พื้นที่ภูเขาบนดาวพุธอาจเป็นตัวแทนของเปลือกดาวปฐมภูมิแม้ว่าจะมีการถกเถียงกันอยู่ก็ตาม[5] ภูเขาหินอะนอร์โทไซต์บนดวงจันทร์เป็นเปลือกดาวปฐมภูมิซึ่งก่อตัวจากแพลจิโอเคลสตกผลึกจากมหาสมุทรหินหนืดของดวงจันทร์และลอยขึ้นมาด้านบน[6] แต่ถึงอย่างนั้นรูปแบบของโลกและดวงจันทร์ก็ไม่เหมือนกันอยู่ดีเนื่องจากโลกมีน้ำ[7] อุกกาบาตจากดางอังคาร เอแอลเอช 84001อาจเป็นตัวอย่างของเปลือกดาวปฐมภูมิของดาวอังคาร แต่เรื่องนี้ก็ยังเป้นที่ถกเถียงกันอยู่เช่นกัน[5] และเหมือนกันกับโลกดาวศุกร์มีการเปลี่ยนแปลงเปลือกดาวตลอดเวลา [8] เปลือกดาวทุติยภูมิเปลือกดาวทุติยภูมิเกิดจากการหลอมเหลวบางส่วนของวัสดุซิลิเกตในเนื้อดาวและมักจะมีหินบะซอลต์เป็นองค์ประกอบ[1] เปลือกโลกประเภทนี้พบมากที่สุดในระบบสุริยะ พื้นผิวส่วนใหญ่ของดาวพุธ ดาวศุกร์ โลก ดาวอังคารและบนจันทรสมุทรจะเป็นเปลือกโลกประเภททุติยภูมิ โดยบนโลกของเรานั้นเปลือกโลกทุติยภูมิส่วนใหญ่ก่อตัวที่เทือกเขากลางสมุทรที่ ๆ ซึ่งมีหินหนืดจากเนื้อโลกซึมออกมา เปลือกดาวตติยภูมิเปลือกโลกแบบตติยภูมิมีการปรับปรุงทางเคมีมากกว่าทั้งเปลือกดาวแบบปฐมภูมิและเปลือกดาวแบบทุติยภูมิ สามารถก่อตัวได้หลายวิธี:
เปลือกโลกเป็นเปลือกบาง ๆ ที่อยู่ชั้นนอกสุดของโครงสร้างโลก มีมวลน้อยกว่า 1% ของมวลโลกทั้งหมด มันเป็นชั้นนอกสุดของธรณีภาค[9] เปลือกดวงจันทร์อ้างอิง
|