Martxoaren 20 a gregoriotar egutegiaren urteko hirurogeita hemeretzigarren eguna da; eta larogeigarrena bisurteetan . 286 egun falta dira urtea amaitzeko.
Gertaerak
Albert Einstein 1947 urtean.
Egutegia
Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia
Seaska egutegia:
Donets/Donetsi eta Ermin/Ermiñe.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.
Gertaerak
Euskal Herria
Mundua
1524 – Hernán Cortések Espainia Berrian agintzeko ordenantzak ezarri zituen.
1724 – 1724ko konklabearen hasiera Erroman, Inozentzio XIII.aren ondorengoa aurkitzeko. 33 hauteslerekin hasi zen, baina uneren batean 53 izan zituen. Bi hilabetez izan ziren bilduta ondorengoa hautatzeko.
1956 – Tunisiak independentzia lortu zuen.
2003 – Estatu Batuek Iraken aurkako inbasioari ekin zioten, Bagdad hiria misilez bonbardeatuz eta Saddam Hussein , Irak-eko agintaria, boteretik erauzi asmoz. Hasiera batean erasoa Irak-eko errejimenak suntsipen masiboko armak zeuzkalako justifikatu bazen ere, munduko populazioan erasoaren azpian bestelako interesak zeudelako susmoa zabaldu zen. Uste hau dela eta, manifestazio eta protesta ekitaldi ugari burutu ziren munduan zehar, gerra egin aurretik lehendabizi; eta baita ondoren ere.
Arte eta kultura
Euskal Herria
Mundua
Zientzia eta teknologia
Euskal Herria
Mundua
Kirolak
Euskal Herria
Mundua
Jaiotzak
Euskal Herria
1642 – Jose Bakedano , nafar musikagile eta apaiz trinitarioa (h. 1711 ).
1718 – José Joaquín Viana , arabar militarra, Montevideoko gobernadorea (h. 1773 ).
1755 – Étienne Neveu , zuberotar politikaria (h. 1830 ).
1820 – Niceto Zamacois , bizkaitar kazetari, eleberrigile eta poeta (h. 1885 ).
1829 - Francisco Huder , Iruñeko alkatea (h. 1888 ).
1855 – Jose Cadena , nafar elizgizona (h. 1918 ).
1860 – Fiacro Iraizotz , nafar poeta, antzerkigile eta libretista (h. 1929 ).
1893 – Miguel Martinez de Lezea , gipuzkoar txistularia (h. 1984 ).
1897 – Ramon Maria Aldasoro , euskal herritar politikari errepublikarra eta abokatua (h. 1952 ).
1914 – Jose Aramendi , Felipe , gipuzkoar pilotaria.
1922 – Maria Arriaga , bizkaitar erraketista (h. 2014 ).
1936 – Junes Xuburu , zuberoar kantaria (h. 2020 ).
1948 – Carmen Diez Mintegi , gipuzkoar antropologoa, genero-ikasketetan aditua.
1953 – Andoni Murua , bizkaitar futbolari ohia.
1971 – Maite Darceles , gipuzkoar enpresa aholkularia eta idazlea.
1978 –
1979 – Uguzne Mezo , bizkaitar futbolari ohia.
1980 – Ainhoa Santamaría , arabar aktorea.
1986 – Beñat Intxausti , bizkaitar txirrindularia.
1987 – La Omega , arabar B-girl eta rap, reggae edota dancehall femcee a.
1992 – Lara Arruabarrena , gipuzkoar tenislaria.
1994 – Adur Lasa, Lasa IV.a , nafar esku huskako pilotaria.
1996 – Iker Bilbao Mendiguren , bizkaitar futbolaria.
2001 – Urko González de Zarate , arabar futbolaria.
Mundua
1635 – Elisabet Amalia Hesse-Darmstadtekoa , Hesse-Darmastadteko printzesa (h. 1709 ).
1671 – Kristina Luisa Oettingen-Oettingengoa , Brunswick-Lüneburgeko dukesa (h. 1747 ).
1725 – Abdulhamid I.a , Otomandar Inperioaren 27. sultana (h. 1789 ).
1735 – Torbern Bergman , suediar kimikaria (h. 1784 ).
1737 – Rama I.a , Siamgo erregea eta Chakkri dinastiaren sortzailea (h. 1809 ).
1770 – Friedrich Hölderlin , alemaniar olerkaria (h. 1843 ).
1780 – José Joaquín de Olmedo , Ekuadorko presidentea (h. 1847 ).
1804 – Wilhelm Bendz , daniar margolaria (h. 1832 ).
1811 –
1820 – Alexandro Joan Cuza , Errumaniako lehen printzea (h. 1873 ).
1828 – Henrik Ibsen , norvegiar antzerkigile eta idazlea (h. 1906 ).
1834 – Charles William Eliot , estatubatuar irakaslea, Harvard Unibertsitateko lehendakaria 40 urtez (h. 1926 ).
1836 – Edward Poynter , ingeles margolari figuratiboa (h. 1919 ).
1856 –
1870 – Paul von Lettow-Vorbeck , alemaniar mitarra (h. 1964 ).
1872 – Robert Brough , eskoziar margolari eta ilustratzailea (h. 1905 ).
1874 – Alida Rouffe , frantziar aktorea (h. 1949 ).
1879 – Maude Menten , kanadar kimikaria (h. 1960 ).
1882 –
1888 – María Rodrigo , espainiar musikagilea, piano-jotzailea eta irakaslea (h. 1967 ).
1890 –
1891 – Edmund Goulding , ingeles zinemagilea (h. 1959 ).
1897 – Virginia Auber Noya , espainiar idazlea eta emakumeen hezkuntzaren aldeko ekintzailea.
1900 – Amelia Villa , boliviar idazlea eta Boliviako lehen emakume medikua (h. 1942 ).
1904 –
1905 – Vera Panova , errusiar idazle eta kazetaria (h. 1973 ).
1908 – Michael Redgrave , britainiar aktorea (h. 1985 ).
1911 – Alfonso García Robles , mexikar diplomatikoa eta legegizona, 1982ko Bakearen Nobel Saria (h. 1991 ).
1915 –
1916 – Pierre Messmer , Frantziako lehen ministroa (h. 2007 ).
1917 – Vera Lynn , ingeles abeslaria (h. 2020 ).
1921 – Amadou-Mahtar M'Bow , senegaldar politikari eta diplomazialaria, UNESCOko zuzendari nagusia (h. 2024 ).
1922 –
1927 – Josep Guinovart , kataluniar margolari, marrazkilari eta grabatzailea (h. 2007 ).
1928 – Fred Rogers , estatubatuar telebista-aurkezlea, musikaria, txotxongilolaria, idazlea, ekoizlea eta eliz ministro presbiterianoa, Mister Rogers' Neighborhood saioaren sortzailea (h. 2003 ).
1929 – Arna Mer-Khamis , israeldar ekintzaile politikoa eta giza eskubideen defendatzailea (h. 1995 ).
1930 – Thomas Stafford Williams , zeelandaberritar kardinala (h. 2023 ).
1934 –
1936 –
1937 – Lois Lowry , estatubatuar idazlea.
1938 – Sergei Novikov , errusiar matematikaria (h. 2024 ).
1939 –
1943 – Alice Vieira , portugaldar idazle eta kazetaria.
1944 – Erwin Neher , alemaniar sendagile eta biofisikaria, 1991ko Medikuntzako Nobel Saria .
1946 – Julián García Valverde , espainiar politikari eta ekonomista.
1948 –
John de Lancie , estatubatuar aktorea.
Bobby Orr , kanadar izotz-hockey jokalari ohia, garai guztietako handienetako bat.
1950 –
1956 –
1957 –
1958 – Holly Hunter , estatubatuar aktorea.
1960 – Robertas Žulpa , lituaniar igerilaria (h. 2024 ).
1961 –
1962 – Yōko Ogawa , japoniar idazlea.
1963 – David Thewlis , ingeles aktorea.
1965 – Benito Zambrano , espainiar zinema zuzendari eta gidoigilea.
1967 –
1968 – John Kocinski , estatubatuar motoziklismoko pilotu ohia.
1969 –
1971 – Juan Garaizabal , espainiar artista kontzeptual, eskultore eta grabatzailea.
1975 – Dominique Jackson , tobagotar emakumezko modelo eta aktore transgeneroa.
1976 –
1979 –
1981 – Marcinho , brasildar futbolari ohia.
1983 –
1984 – Fernando Torres , espainiar futbolaria.
1987 – João Alves de Assis Silva , brasildar futbolaria.
1989 –
1991 – Victoria Camps Medina , kataluniar aktorea.
1994 – R'Bonney Gabriel , estatubatuar modeloa, moda-diseinatzailea, enpresaburua eta josketa-irakaslea.
Heriotzak
Euskal Herria
1807 – José Goia , nafar apaiz katoliko eta itzultzailea, Sevillan (j. 1756 ).
1894 – Fidel Sagarminaga , bizkaitar politikaria eta idazlea (j. 1830 ).
1912 – Maria Josefa Sancho , arabar lekaimea, Jesusen Karitateko Zerbitzarien Erakundea ordenaren sortzailea (j. 1842 ).
1942 – Manuel Huarte , nafar tenorra (j. 1861 ).
1944 - Eugenio Hilario , gipuzkoar futbolaria (j. 1909 ).
1951 – Nikolasa Atxika-Allende , Sabin Aranaren emaztea (j. 1873 ).
1961 – Gregorio Maidagan , gipuzkoar idazlea, euskaltzaina, apaiza, itzultzailea eta euskaltzalea (j. 1891 ).
1979 –
1989 – Petra Gandarias , bilbotar Emakume Abertzale Batzaren kidea eta euskara irakaslea, Salamancan (j. 1901 ).
2005 – Julio Mugarra , bizkaitar futbolaria (j. 1920 ).
2009 –
2014 –
2022 – Juan Ignacio Lorente , arabar alpinista eta oftalmologoa (j. 1939 ).
Mundua
1191 – Klemente III.a , Aita santua (j. 1130 ).
1393 – Joan Nepomukekoa , bohemiar apaiza (j. c. 1345 ).
1413 – Henrike IV.a Ingalaterrakoa , Ingalaterrako erregea (j. 1366 ).
1510 – Fazio Giovanni Santori , italiar elizgizona, Iruñeko administratzaile apostolikoa (j. 1447 ).
1557 – Antonio de Fonseca , gaztelar elizgizona, Iruñeko apezpikua .
1568 – Ana Maria Brunswick-Lüneburgekoa , Brunswick-Lüneburgeko dukesa jaiotzez eta Prusiako dukesa ezkontzaz (j. 1532 ).
1619 – Matias , Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1557 ).
1746 – Nicolas de Largillière , frantziar margolari erretratugilea (j. 1656 ).
1771 – Louis-Michel van Loo , frantziar margolaria (j. 1707 ).
1812 – Jan Ladislav Dussek , Bohemiako pianista eta musikagilea (j. 1760 ).
1816 – Maria I.a Portugalgoa , elizkoia , Portugalgo erregina (j. 1734 ).
1857 – Pierre Armand Dufrenoy , frantziar geologoa (j. 1792 ).
1866 – Rikard Nordraak , norvegiar musikagilea (j. 1842 ).
1878 –
1883 – Ernest-Charles Lasègue , frantziar medikua (j. 1816 ).
1894 – Lajos Kossuth , hungariar politikaria (j. 1802 ).
1898 – Ivan Xixkin , errusiar margolaria (j. 1832 ).
1899 – Martha M. Place , Ameriketako Estatu Batuetan aulki elektrikoan hilarazi zuten lehen emakumea (j. 1849 ).
1909 – Sina Mesdag-van Houten , herbehereetar margolaria (j. 1834 ).
1910 –
1924 – Fernand Cormon , frantziar margolaria (j. 1845 ).
1925 – George Curzon (Curzon of Kedleston I. markesa) , britainiar politikari kontserbadorea (j. 1859 ).
1926 –
1929 – Ferdinand Foch , Frantziako Mariskal Nagusia (j. 1851 ).
1931 – Hermann Müller , Alemaniako kantzilerra (j. 1876 ).
1934 – Emma Waldeck eta Pyrmontekoa , Herbehereetako erregina ezkontidea eta Luxenburgoko dukesa
1942 – José Díaz Ramos , espainiar politikari komunista (j. 1895 ).
1950 – Walter Eucken , alemaniar ekonomialaria (j. 1891 ).
1956 – Wilhelm Miklas , Austriako presidentea (j. 1872 ).
1962 – Charles Wright Mills , estatubatuar soziologoa (j. 1916 ).
1964 – Brendan Behan , gaeleraz eta ingelesez idatzi zuen irlandar poeta, idazle eta dramagilea (j. 1923 ).
1968 – Carl Theodor Dreyer , danimarkar zinema zuzendaria (j. 1889 ).
1975 – Benjamin Jekhowski , frantziar-errusiar-poloniar astronomoa (j. 1881 ).
1983 – Ivan Vinogradov , errusiar matematikaria (j. 1891 ).
1987 – Rita Streich , alemaniar opera-abeslaria (j. 1920 ).
1990 – Lev Yashin , sobietar futbolaria, historiako atezainik hoberenetarikoa (j. 1929 ).
1992 –
1993 – Polykarp Kusch , estatubatuar fisikaria, 1955eko Fisikako Nobel Saria (j. 1911 ).
1994 – Enrique Molina , espainiar poeta (j. 1930 ).
1995 – Russell Braddon , australiar idazle eta gerra-presoa Bigarren Mundu Gerran (j. 1921 ).
1997 –
1998 – Agustín Gómez Arcos , espainiar antzerki-idazlea (j. 1933 ).
2001 – Ilie Verdeț , Errumaniako lehen ministroa (j. 1925 ).
2004 – Juliana I.a Herbehereetakoa , Herbehereetako erregina (j. 1909 ).
2009 – Abdellatif Filali , Marokoko lehen ministroa (j. 1928 ).
2010 –
2015 – Malcolm Fraser , Australiako lehen ministroa (j. 1930 ).
2016 – Anker Jørgensen , Danimarkalo lehen ministroa (j. 1922 ).
2017 –
2019 – Donald Kalpokas , Vanuatuko lehen ministroa (j. 1943 ).
2020 –
Amadeo Carrizo , argentinar futbol-atezaina (j. 1926 ).
Carlos Falcó , espainiar nobleziako-kide eta enpresaburua (j. 1937 ).
Enrique del Portal , espainiar tenorra eta aktorea , antzerki lirikoan nabarmendu zena (j. 1932 ).
Kenny Rogers , estatubatuar country abeslari, argazkilari, aktore, ekoizle eta ekimengilea (j. 1938 ).
Borislav Stanković , serbiar saskibaloi-jokalaria eta entrenatzailea eta Saskibaloiko Nazioarteko Federazioaren idazkari nagusia (j. 1925 ).
Vladimír Zábrodský , txekoslovakiar izotz hockey jokalaria eta tenislaria (j. 1923 ).
2021 –
2022 – Lauri Karttunen , estatubatuar hizkuntzalaria (j. 1941 ).
Jaiak eta urteurrenak
Kanpo estekak
Martxoaren 19 | Urteko egutegi | Martxoaren 21