1 Grupa Lotnicza

1 Grupa Lotnicza – związek organizacyjny lotnictwa Wojska Polskiego.

Wiosną 1929 roku, w celu usprawnienia dowodzenia jednostkami, została utworzona 1 Grupa Aeronautyczna^[1]. Podstawą utworzenia grupy był rozkaz ministra spraw wojskowych B. Og. Org. L. 10717/1928 o wprowadzeniu w życie nowej organizacji Aeronautyki na stopie pokojowej oraz zarządzenie szefa Departamentu Aer. L. 701/tjn. z 6 lutego 1929 roku „Zestawienie składów osobowych i etatów aeronautyki na stopie pokojowej”^[2]. Dowódca grupy i szef sztabu zostali wyznaczeni na stanowiska 27 kwietnia 1929 roku^[a]

Dowódcy grupy z siedzibą w Warszawie podporządkowano 1 pułk lotniczy w Warszawie oraz 5 pułk lotniczy w Lidzie i 2 batalion balonowy w Jabłonnie (od 25 stycznia 1934 roku – garnizon Legionowo^[4])^[1][5].

22 sierpnia tego roku minister spraw wojskowych zaszeregował stanowiska oficerskie, „objęte nową organizacją Aeronautyki (P. S. 10–800) do poszczególnych kategorii dodatku służbowego”: dowódca grupy aeronautycznej (do kat. V), I oficer sztabu grupy aeronautycznej (do kat. VIB) oraz oficer sztabu grupy aeronautycznej (do kat. VIIB)^[6].

12 września 1929 roku zostały określone zadania dowódcy grupy, które obejmowały nadzór nad doskonaleniem personelu latającego pułków według wytycznych szefa Departamentu Aeronautyki MSWojsk. oraz samodzielne organizowanie ćwiczeń broni połączonych z udziałem lotnictwa, ćwiczeń o charakterze wybitnie lotniczym, gier wojennych, ćwiczeń aplikacyjnych, ćwiczeń OPL oraz wszelkiego rodzaju zawodów lotniczych i zawodów z zakresu przysposobienia wojskowego^[1].

W 1931 roku, w związku z likwidacją 2 Grupy Aeronautycznej, w skład 1 Grupy Aeronautycznej został włączony 4 pułk lotniczy i 1 batalion balonowy z Torunia^[7][8].

Z dniem 1 września 1931 roku minister spraw wojskowych zmniejszył skład osobowy dowództwa grupy likwidując stanowiska II i III oficera sztabu oraz stanowiska trzech urzędników III kategorii^[9]. Z dniem 15 listopada 1932 roku minister spraw wojskowych dokonał kolejnej zmiany etatu dowództwa grupy aeronautycznej P. S. 10–800 z 8 grudnia 1928 roku polegającej na zastąpieniu podoficerów zawodowych kancelistów urzędnikami cywilnymi III kategorii. Jednocześnie minister zezwolił na pozostawienie podoficerów zawodowych na stanowiskach do 31 marca następnego roku^[10].

Z dniem 1 stycznia 1936 roku, w ramach reorganizacji lotnictwa spowodowanej potrzebami przygotowań do zadań obrony kraju, dokonano zmian w składzie grup aeronautycznych. W skład grupy został włączony 6 pułk lotniczy, natomiast 4 pułk lotniczy i 1 batalion balonowy został podporządkowany dowódcy 3 Grupy Lotniczej w Krakowie. W ten sposób 1 Grupa objęła wszystkie formacje liniowe rozlokowane we wschodniej części kraju. W tym samym roku 1 Grupa Aeronautyczna została przemianowana na 1 Grupę Lotniczą^[11][12].

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dowództwo 1 Grupy Lotniczej w razie zarządzenia mobilizacji było likwidowane. Pierwszego dnia mobilizacji powszechnej podoficerowie zawodowi i nadterminowi, wchodzący w skład personelu kancelaryjnego, mieli być odesłani do dyspozycji komendanta Wyższej Szkoły Wojennej, natomiast szeregowi zasadniczej służby wojskowej do 1 pułku lotniczego. Personel cywilny (stały i kontraktowy) miał być przekazy do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I^[13].

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Ryszard Bartel, Jan Chojnacki, Tadeusz Królikiewicz, Adam Kurowski: Z historii polskiego lotnictwa wojskowego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
• Eugeniusz Kozłowski: Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1964.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.