4 Dywizjon Samochodowy

4 Dywizjon Samochodowy
	Historia
Państwo	Polska
Rozformowanie	1930
	Tradycje
Święto	25 lipca
Kontynuacja	kadra 4 dsam; kadra 10 bpanc; 10 bpanc
	Dowódcy
Ostatni	mjr Henryk Cybulski
	Organizacja
Dyslokacja	Łódź
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	wojska samochodowe
Podległość	Dowództwo Okręgu Korpusu Nr IV

4 Dywizjon Samochodowy (4 dsam) – pododdział wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Organizacja wojsk samochodowych w Łodzi rozpoczęła się już w grudniu 1918. Przejęto od Niemców warsztaty samochodowe przy ul. Emilii^[1]. W 1919 warsztaty wyremontowały 354 samochody^[2]. Udało się też utworzyć nieliczny oddział szoferów. Jednocześnie przystąpiono do tworzenia szkoły kierowców. Pierwszy kurs ukończyło 18-tu kierowców, drugi 25, a trzeci- 43^[1].

Latem 1921 dywizjon stacjonował nadal w Łodzi (Okręg Korpusu Nr IV). W sierpniu 1929 została zlikwidowana kolumna szkolna^[3].

Z dniem 31 marca 1930 dywizjon został skadrowany i otrzymał nazwę „Kadra 4 dyonu samochodowego”^[3]^[a]. W 1932 w kadrze pełniło służbę czterech oficerów, w tym komendant kadry i trzech poruczników (Ksawery Marian Pobóg-Pągowski, Józef Czajka i Teofil Janiszewski)^[6].

Osobny artykuł: Organizacja pokojowa dywizjonu samochodowego.

Na początku 1934 Kadra została jednostką administracyjną i ośrodkiem szkolenia kierowców, a jej stan etatowy liczył 13 oficerów, 110 podoficerów i szeregowców oraz 11 osób personelu cywilnego^[3].

14 listopada 1935 kadra została przeformowana w Kadrę 10 Batalionu Pancernego.

Osobny artykuł: Święta wojskowe w Polsce.

19 maja 1927 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski ustalił i zatwierdził dzień 25 lipca, jako datę święta dywizjonu^[7].

Żołnierze dywizjonu

Dowódcy batalionu (od 1930 – komendanci kadry)

płk sam. Henryk Buczyński (1921^[8]^[9] – 20 XI 1924^[10])
mjr / ppłk sam. Aleksander Rzeszowski (20 XI 1924^[11]^[9] – III 1930 → szef Wydziału Samochodowego w Dep. Zaop. Inż. MSWojsk.^[12]^[13])
kpt. / mjr sam. Sergiusz Gwiazdowski (1930^[14] – †16 III 1933 Łódź^[15]^[16])
kpt. sam. Kazimierz II Horoszkiewicz (p.o. IV 1933^[17] – VI 1934 → 1 baon czołgów i samochodów pancernych^[18])
mjr sam. Henryk Emil Cybulski (VI 1934^[19] – 1935 → komendant Kadry 10 bpanc)

Zastępcy dowódcy dywizjonu

mjr sam. Jan Kanty Norbert Prószyński (1923^[20]^[21] – †30 I 1928 Łódź^[22]^[23])

Oficerowie

por. sam. Rudolf Gundlach

Odznaka pamiątkowa

14 lipca 1928 minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej 4 dsam^[24].

Odznaka o wymiarach 38 x 38 mm ma kształt krzyża Orderu Virtuti Militari pokrytego czarną emalią z amarantowym obrzeżem. W centrum na medalionie umieszczono miniaturę odznaki Szkoły Samochodowej, zaś w otoku wpisano „4 DYWIZJON SAMOCHODOWY”. Pomiędzy ramionami krzyża widnieją srebrne promienie. Odznaka oficerska trzyczęściowa, wykonana w srebrze i emaliowana, łączona dwoma nitami^[25].

Uwagi

↑ Od 1 kwietnia 1930 obowiązywało zaszeregowanie stanowisk w kadrach dyonów samochodowych (2, 3, 4, 7, 8, 9 i 10) do poszczególnych kategorii dodatków służbowych^[4]. Stanowisko komendanta kadry dyonu samochodowego zostało zaszeregowane do kategorii VIB dodatku służbowego^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1202.
↑ Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1203.
↑ ^a ^b ^c Jarno 2001 ↓, s. 198.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 14 z 8 V 1930, poz. 174.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 8 z 11 III 1930, poz. 85.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 780.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 16 z 19 V 1927, poz. 174.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1009, 1017.
↑ ^a ^b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 920, 928.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 125 z 28 XI 1924, s. 705.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 125 z 28 XI 1924, s. 704.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 8 z 31 III 1930, s. 111.
↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 650, 657.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 1 z 28 I 1931, s. 5, 26, jako pełniący obowiązki komendanta kadry 4 dsam. był przydzielony do dyspozycji szefa Dep. Zaop. Inż. MSWojsk. w okresie od 6 do 11 października, od 20 do 31 października oraz od 17 do 27 listopada 1930.
↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 278, 780.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 8 z 28 VI 1933, s. 148.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 5 z 11 IV 1933, s. 87.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 11 z 7 VI 1934, s. 168.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 11 z 7 VI 1934, s. 167.
↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1009.
↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 920.
↑ Kurier Poznański Nr 50 z 31 stycznia 1928 r., zastrzelił się w koszarach. Prawdopodobnym powodem dokonania zamachu samobójczego miała być wiadomość o agonii brata chorego na gruźlicę.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 100.
↑ Dz. Rozk. MSWojsk. nr 18 z 14 VII 1928, poz. 211.
↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 345.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193-1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.
Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks" ; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918–1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.

[6] Od 1 kwietnia 1930 obowiązywało zaszeregowanie stanowisk w kadrach dyonów samochodowych (2, 3, 4, 7, 8, 9 i 10) do poszczególnych kategorii dodatków służbowych^[4]. Stanowisko komendanta kadry dyonu samochodowego zostało zaszeregowane do kategorii VIB dodatku służbowego^[5].

[CITEREFRudzkiKuleszaJeszka19281202-1] Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1202.

[CITEREFRudzkiKuleszaJeszka19281203-2] Rudzki, Kulesza i Jeszka 1928 ↓, s. 1203.

[CITEREFJarno2001198-3] Jarno 2001 ↓, s. 198.

[4] Dz. Rozk. MSWojsk. nr 14 z 8 V 1930, poz. 174.

[5] Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 8 z 11 III 1930, poz. 85.

[CITEREFRocznik_Oficerski1932780-7] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 780.

[8] Dz. Rozk. MSWojsk. nr 16 z 19 V 1927, poz. 174.

[CITEREFRocznik_Oficerski19231009,_1017-9] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1009, 1017.

[CITEREFRocznik_Oficerski1924920,_928-10] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 920, 928.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_125_z_28_XI_1924,_s._705-11] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 125 z 28 XI 1924, s. 705.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_125_z_28_XI_1924,_s._704-12] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 125 z 28 XI 1924, s. 704.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_8_z_31_III_1930,_s._111-13] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 8 z 31 III 1930, s. 111.

[CITEREFRocznik_Oficerski1928650,_657-14] Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 650, 657.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_1_z_28_I_1931,_s._5,_26,_jako_pełniący_obowiązki_komendanta_kadry_4_dsam._był_przydzielony_do_dyspozycji_szefa_Dep._Zaop._Inż._MSWojsk._w_okresie_od_6_do_11_października,_od_20_do_31_października_oraz_od_17_do_27_listopada_1930-15] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 1 z 28 I 1931, s. 5, 26, jako pełniący obowiązki komendanta kadry 4 dsam. był przydzielony do dyspozycji szefa Dep. Zaop. Inż. MSWojsk. w okresie od 6 do 11 października, od 20 do 31 października oraz od 17 do 27 listopada 1930.

[CITEREFRocznik_Oficerski1932278,_780-16] Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 278, 780.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_8_z_28_VI_1933,_s._148-17] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 8 z 28 VI 1933, s. 148.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_5_z_11_IV_1933,_s._87-18] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 5 z 11 IV 1933, s. 87.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_11_z_7_VI_1934,_s._168-19] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 11 z 7 VI 1934, s. 168.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.nr_11_z_7_VI_1934,_s._167-20] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, nr 11 z 7 VI 1934, s. 167.

[CITEREFRocznik_Oficerski19231009-21] Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1009.

[CITEREFRocznik_Oficerski1924920-22] Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 920.

[23] Kurier Poznański Nr 50 z 31 stycznia 1928 r., zastrzelił się w koszarach. Prawdopodobnym powodem dokonania zamachu samobójczego miała być wiadomość o agonii brata chorego na gruźlicę.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_21_marca_1928,_s._100-24] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 100.

[25] Dz. Rozk. MSWojsk. nr 18 z 14 VII 1928, poz. 211.

[CITEREFSawickiWielechowski2007345-26] Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 345.

[1]

[2]

[3]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[4]

[5]