วังวรวรรณ

วังวรวรรณ
วังวรวรรณ
ชื่อเดิม	โรงละครปรีดาลัย โรงเรียนตะละภัฏศึกษา
ชื่ออื่น	วังแพร่งนรา
ที่มา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์
ข้อมูลทั่วไป
สถานะ	ทิ้งร้าง
ประเภท	วัง
ที่ตั้ง	แขวงศาลเจ้าพ่อเสือ เขตพระนคร
เมือง	กรุงเทพมหานคร
ประเทศ	ไทย
พิกัด	13°45′10″N 100°29′50″E / 13.75278°N 100.49722°E / 13.75278; 100.49722
เริ่มสร้าง	ไม่ทราบ
เจ้าของ	สำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	ตึกแถวสองฟากถนนแพร่งนรา, ตึกแถวบางส่วนของถนนอัษฎางค์, ตึกแถวบางส่วนของถนนตะนาว และอาคารโรงเรียนตะละภัฎศึกษา
ขึ้นเมื่อ	12 กันยายน พ.ศ. 2540
เป็นส่วนหนึ่งของ	โบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานคร
เลขอ้างอิง	0000049

วังวรวรรณ หรือ วังแพร่งนรา เป็นวังที่ประทับของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ต้นราชสกุลวรวรรณ อยู่ทางทิศเหนือของวังสะพานช้างโรงสี ต่อมาวังนี้ถูกเวนคืนเพื่อนำพื้นที่มาสร้างเป็นถนน ตามโครงการขยายความเจริญของพระนครในสมัยนั้น คงเหลือเพียงพระตำหนักไม้เก่าหลังเล็ก ที่เดิมเป็นที่ตั้งของโรงละครปรีดาลัย ตัวอาคารถูกสร้างขึ้นราว พ.ศ. 2420–30 ตรงกับรัชสมัยรัชกาลที่ 5 มีความสวยงามด้วยสถาปัตยกรรมแบบนีโอคลาสสิคปนตะวันออก (จีน-โปรตุเกส) มีระเบียงไม้ฉลุลายขนมปังขิงเรียงรายตามเชิงชายคาโดยรอบ^[1]

ภายหลังเมื่อกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์สิ้นพระชนม์ วังวรวรรณก็ตกเป็นของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และได้ให้เช่าต่อเป็นโรงเรียนตะละภัฏศึกษา (ปัจจุบันเลิกกิจการไปแล้ว) ปัจจุบันเป็นที่ตั้งสำนักงานทนายความตะละภัฏ และมีการแบ่งพื้นที่ริมถนนสร้างเป็นอาคารพาณิชย์ขายให้แก่เอกชน ชาวบ้านแถบนั้นจึงเรียกย่านนั้นว่า แพร่งนรา ตามพระนามของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ และเรียกถนนที่ตัดใหม่นั้นว่าถนนแพร่งนรา

อาคารของวังวรวรรณถูกนำมาใช้งานเป็นโรงละครปรีดาลัย ตามด้วยโรงเรียนตะละภัฏศึกษา และท้ายที่สุดเป็นสำนักงานกฎหมายตะละภัฏ ก่อนจะปิดกิจการ ปัจจุบันอาคารถูกทิ้งร้าง และอยู่ภายใต้การดูแลของสำนักงานทรัพย์สินพระมหากษัตริย์

โรงละครปรีดาลัย โรงละครที่จัดแสดงละครร้อง โดยพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ซึ่งได้รับความนิยมอย่างยิ่งในรัสมัยรัชกาลที่ 6 และรัชกาลที่ 7 มีบทละครที่ทรงประพันธ์เสร็จ ณ ที่นี่หลายเรื่อง รวมถึงเปิดแสดงด้วย เช่น สาวเครือฟ้า ที่ดัดแปลงมาจากบทอุปรากรเรื่อง Madame Butterfly ของจาโกโม ปุชชีนี คีตกวีชาวอิตาลี หรือ อีนากพระโขนง ที่ต่อเติมมาจากตำนานเมืองอันโด่งดังของแม่นากพระโขนง (สำหรับเรื่องนี้เมื่อทรงประพันธ์ ทรงใช้นามแฝงว่า "หมากพญา") ที่ประสบความสำเร็จอย่างมากเมื่อจัดแสดง ถึงกับมีการแสดงซ้ำต่อเนื่องกันถึง 24 คืน เป็นต้น^[2]

โรงเรียนตะละภัฏศึกษาเริ่มต้นหลังจากพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ ได้ปลีกวิเวกไปใช้พระชนม์ชีพบั้นปลายที่อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี จนกระทั่งสิ้นพระชนม์ที่นั่น เมื่อปี พ.ศ. 2474 ที่นี่ก็ถูกปล่อยทิ้งร้างระยะหนึ่ง จนกระทั่งขุนสงขลานครินทร์ อดีตมหาดเล็กในวังสระปทุม ได้รับประทานสถานที่แห่งนี้จากสมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เพื่อให้แก่ครอบครัวตะละภัฏของขุนสงขลานครินทร์ และเริ่มเปิดเป็นโรงเรียนจากการรับลูกหลานของข้าราชการและประชาชนทั่วไปในย่านนี้มาเรียน โดยได้แบ่งเนื้อที่ออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกยังคงลักษณะตึกเดิมของโรงเรียน โดยสร้างเป็นชั้นลอยโครงไม้เพิ่มต่อ มีบันไดเวียนเหล็ก เชื่อมเป็นทางขึ้นไปสู่ห้องชั้นลอย อีกส่วนหนึ่ง ปรับให้เป็นอาคารสมัยใหม่ขนาดย่อม ใช้เป็นสำนักทนายความ คือ สำนักงานตะละภัฏทนายความ

โรงเรียนตะละภัฏศึกษาปิดกิจการลงเมื่อ พ.ศ. 2538 ต่อมาสำนักงานตะละภัฏทนายความก็ได้ย้ายออกไปอยู่ที่อื่น ที่นี่จึงถูกปล่อยร้าง เพื่อรอวันบูรณะฟื้นฟู และอยู่ในการดูแลของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ รวมถึงได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหานคร^[3]

• ตำนาน “ปรีดาลัย”
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ วังวรวรรณ
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

13°45′09″N 100°29′50″E / 13.752449°N 100.497163°E / 13.752449; 100.497163