สถานีรถไฟหนองคาย

หนองคาย Nong Khai
บริเวณชานชาลาสถานีรถไฟหนองคาย
ข้อมูลทั่วไป
ที่ตั้ง	ตำบลมีชัย อำเภอเมืองหนองคาย จังหวัดหนองคาย 43000
ผู้ให้บริการ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ผู้บริหาร	กระทรวงคมนาคม
สาย	สายตะวันออกเฉียงเหนือ
ชานชาลา	2
ทางวิ่ง	6
โครงสร้าง
ประเภทโครงสร้าง	ระดับดิน
ที่จอดรถ	ด้านหลังสถานีรถไฟ
ข้อมูลอื่น
รหัสสถานี	2209 (นค.)
ประเภท	1
ประวัติ
เริ่มเปิดให้บริการ	5 มีนาคม พ.ศ. 2552; 15 ปีก่อน (2552-03-05)
ชื่อเดิม	หนองคายใหม่
การเชื่อมต่อ
สถานีก่อนหน้า การรถไฟแห่งประเทศไทย สถานีต่อไป นาทา มุ่งหน้า กรุงเทพ (หัวลำโพง) หรือ กรุงเทพอภิวัฒน์ สายตะวันออกเฉียงเหนือ เวียงจันทน์ (คำสะหวาด) สถานีปลายทาง
ที่ตั้ง

สถานีรถไฟหนองคาย เป็นสถานีรถไฟปลายทางของขบวนรถไฟโดยสารภายในประเทศในเส้นทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน และเป็นสถานีสุดท้ายก่อนออกจากเขตประเทศไทย

เป็นสถานีรถไฟประจำจังหวัดหนองคาย ซึ่งใช้แทนสถานี (ที่หยุดรถไฟ) ตลาดหนองคาย ที่เป็นสถานีรถไฟประจำจังหวัดเดิม

สถานีรถไฟหนองคายเป็นสถานีรถไฟแห่งเดียวในจังหวัดหนองคายที่ระดับสถานีรถไฟ เป็นระดับ 1 มีจำนวนย่านทางรถไฟ 4 ทาง เป็นทางหลัก 1 ทาง ทางหลีก 3 ทาง ในทางหลีกมีทางตัน 2 ทาง ทางติดชานชาลา 2 ทาง ทางเหนือของสถานี มีสะพานมิตรภาพ ไทย-ลาว แห่งที่ 1 ที่เป็นชายแดนประเทศไทยกับประเทศลาว มีความยาว 1,170 เมตร ระหว่างกิโลเมตรที่ 623.00 ถึง 756.00 อยู่ระหว่างสถานีรถไฟหนองคาย กับสถานีรถไฟท่านาแล้ง

สถานีรถไฟหนองคาย เป็นสถานีรถไฟในเส้นทางรถไฟสายหนองคาย–เวียงจันทน์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการทางรถไฟผ่านทวีปเอเชียขององค์การสหประชาชาติ

สถานีรถไฟหนองคายเป็นสถานีหนึ่งในโครงการรถไฟความเร็วสูงกรุงเทพมหานคร – หนองคาย ช่วงสถานีรถไฟนครราชสีมา – หนองคาย ใช้ชื่อ สถานีหนองคาย รหัสสถานี HNE11 เปิดใช้งานประมาณปี พ.ศ. 2573

สถานีรถไฟหนองคาย เป็นสถานีรถไฟปลายทางในเส้นทางรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนแล้วยังเป็นเส้นทางรถไฟสายหนองคาย–ท่านาแล้ง(เวียงจันทน์) จึงสร้างรางรถไฟไว้บริเวณกลางสะพานมิตรภาพไทย–ลาว 1 จากนั้นได้ให้การรถไฟแห่งประเทศไทยก่อสร้างทางรถไฟจากกลางสะพานมิตรภาพเชื่อมต่อกับสถานีรถไฟหนองคายแห่งใหม่(ปัจจุบัน)

ในปี พ.ศ. 2543 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการทางรถไฟผ่านทวีปเอเชียขององค์การสหประชาชาติ รัฐบาลไทยเล็งเห็นถึงความสำคัญของกิจการรถไฟ ได้ดำเนินการก่อทางรถไฟสายหนองคาย(ใหม่)–ท่านาแล้ง ให้มีการเปิดการเดินรถไฟสายตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนให้มาหยุดปลายทางที่สถานีนี้ ช่วงปี พ.ศ. 2545 - 2549 และในวันที่ 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2551 หลังจากย้ายเส้นทางรถไฟเบนไปทางสะพานมิตรภาพ และปิดเส้นทาง/การเดินรถไปยังที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย ซึ่งได้มีการทดลองเดินรถครั้งแรกจากสถานีรถไฟหนองคาย ไปยังสถานีรถไฟท่านาแล้ง แล้วได้มีพิธีเปิดเดินรถปฐมฤกษ์และเปิดสถานีรถไฟหนองคาย(ใหม่)อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2552 การนี้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จประทับรถไฟพระที่นั่งจากสถานีรถไฟอุดรธานีถึงหนองคาย เพื่อเป็นองค์ประธานในพิธีดังกล่าว จากนั้นพระองค์ประทับรถไฟพระที่นั่งจากสถานีรถไฟหนองคายไปยังสถานีรถไฟท่านาแล้งในประเทศลาว ตามคำกราบทูลบังคมทูลของบุนยัง วอละจิด รองประธานาธิบดีลาว แล้วจึงเสด็จกลับพระนคร^[3]

ซึ่งผลของการเดินรถเส้นทางใหม่ที่เบนเส้นทางไปหาสะพานมิตรภาพนี้ เป็นเหตุทำให้ต้องสร้างสถานีรถไฟหนองคายแห่งใหม่(ปัจจุบัน) ใช้แทนสถานีรถไฟหนองคาย(เดิม) โดยใช้ชื่อสถานีรถไฟหนองคาย แล้วลดระดับและเปลี่ยนชื่อสถานีรถไฟตลาดหนองคาย(เดิม)เพื่อป้องกันความสับสนกับสถานีรถไฟหนองคาย(ปัจจุบัน) เป็นที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย แล้วมีการเปิดเดินรถไฟระหว่าง หนองคาย-ตลาดหนองคาย ช่วงปี พ.ศ. 2545-2551 จนในที่สุดในปี พ.ศ. 2551 ก็ยกเลิกการเดินรถไฟมาที่หยุดรถไฟตลาดหนองคาย โดยการรถไฟแห่งประเทศไทยนำที่ดินของที่หยุดรถไฟตลาดหนองคายจำนวน 30 ไร่ไปทำประโยชน์อื่นเพื่อสร้างรายได้^[4]

มีการเดินรถในเส้นทางหนองคาย–ท่านาแล้งตั้งแต่เดือนมีนาคม พ.ศ. 2552 ดำเนินการโดยการรถไฟแห่งประเทศไทย เพราะประเทศลาวยังไม่มีกิจการรถไฟเป็นของตนเอง มีรถไฟสองขบวนไป-กลับระหว่างสถานีรถไฟหนองคายกับท่านาแล้งทุกวัน ระยะเวลาเดินทางราว 15 นาที ก่อนเดินทางต้องทำหนังสือผ่านแดนก่อนเดินทางทุกครั้ง^[5] และยังมีขบวนรถไฟอีสเทิร์นแอนด์โอเรียนทัลเอ็กซ์เพรสให้บริการในบางโอกาส

มีการเปิดให้บริการขบวนรถโดยสารระหว่างประเทศกรุงเทพ–เวียงจันทน์ เที่ยวแรกในวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2567 เชื่อมต่อระหว่างไปถึงสถานีรถไฟเวียงจันทน์ (คำสะหวาด)