หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ จิรประวัติ

หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ จิรประวัติ
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ประสูติ	14 เมษายน พ.ศ. 2431
สิ้นชีพตักษัย	21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2483 (51 ปี)
พระสวามี	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช (2447—2457)
พระบุตร	หม่อมเจ้านิทัศนาธร จิรประวัติ หม่อมเจ้าขจรจิรพันธ์ จิรประวัติ
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา
พระมารดา	หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา

หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ จิรประวัติ (14 เมษายน พ.ศ. 2431 - 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2483) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ประสูติแต่หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา

หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ มีพระนามลำลองว่า ท่านหญิงกลางเป็นพระธิดาองค์รองในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ประสูติแต่หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา (สกุลเดิม กุณฑลจินดา; ธิดาหลวงวรศักดาพิศาล (ตาล กุณฑลจินดา)) เมื่อวันที่ 14 เมษายน พ.ศ. 2431 มีเจ้าพี่เจ้าน้องรวม 12 องค์

หลังจากที่หม่อมเจ้าประวาศสวัสดี เชษฐภคินีของหม่อมเจ้าสุมนมาลย์ ซึ่งเป็นชายาองค์แรกในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช ได้สิ้นชีพตักษัยลง พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดชจึงเสกสมรสใหม่กับหม่อมเจ้าสุมนมาลย์ เมื่อวันที่ 28 เมษายน พ.ศ. 2447 มีพระโอรสด้วยกัน 2 องค์ คือ

• หม่อมเจ้านิทัศนาธร จิรประวัติ (9 มกราคม พ.ศ. 2449 - 3 มีนาคม พ.ศ. 2506)
• หม่อมเจ้าขจรจิรพันธ์ จิรประวัติ (16 ตุลาคม พ.ศ. 2455 - 15 สิงหาคม พ.ศ. 2514)^[1] (เนื่องจากประสูติที่เมืองนอกจึงทรงมีพระนามลำลองว่าท่านชายนอก)

หม่อมเจ้าสุมนมาลย์เสด็จไปประทับที่เกาะกูดเพื่อทำสวน และประชวรพระโรคมะเร็งที่พระถัน หม่อมเจ้านิทัศนาธร ผู้เป็นโอรสจึงส่งแพทย์ออกไปตรวจ ได้รับคำแนะนำให้เสด็จกลับมาทรงรักษาที่กรุงเทพฯ หม่อมเจ้านิทัศนาธรจึงเสด็จไปรับพระมารดากลับมาทางเรือ ขณะเสด็จกลับกรุงเทพฯ หม่อมเจ้าสุมนมาลย์ทรงกระโดดน้ำและสิ้นชีพตักษัย โดยทรงเขียนจดหมายมีข้อความว่าทรงอยู่ไปก็ลำบาก^[2]

หม่อมเจ้าสุมนมาลย์สิ้นชีพตักษัยเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2482 (แบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2483) สิริชันษา 51 ปี

• พ.ศ. 2470 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายใน)^[3]
• พ.ศ. 2451 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 3 (จ.ป.ร.3)^[4]