หริวงศ์

หริวงศ์ (อักษรโรมัน: Harivamsa สันสกฤต: हरिवंश) แปลว่า "พงศาวดารแห่งพระหริ" นับเป็นงานเขียนชิ้นสำคัญในวรรณกรรมภาษาสันสกฤต มีความยาว 16,374 โศลก เอกสารนี้เป็นที่รู้จักอีกชื่อหนึ่งว่า หริวงศปุราณะ ซึ่งเชื่อกันว่าหริวงศ์เป็น ขิละ (ภาคผนวก หรือส่วนเสริม) ของมหาภารตะ^[1] ซึ่งบทนี้เป็นบทที่ กฤษณะ ไทฺวปายนะ วยาส เขียนไว้เช่นกัน ซึ่งหริวงศ์นี้ประกอบด้วยบรรพย่อยทั้งหมด 3 บรรพ รวมโองการทั้งสิ้น 12,000 คำ^[2] ซึ่งถึงแม้จะเป็นส่วนเสริม แต่ก็ยังรวมอยู่ในมหากาพย์มหาภารตะ^[1]

หริวงศบรรพ กล่าวถึงการสร้างจักรวาลและประวัติศาสตร์ในตำนานของกษัตริย์สุริยวงศ์และจันทรวงศ์ที่นำไปสู่การกำเนิดของกฤษณะ, วิษณุบรรพ จะเล่าประวัติของพระกฤษณะถึงเหตุการณ์ก่อนมหาภารตะ^[3], ภาวิสยุค บรรพที่สามรวมถึงทฤษฎีการสร้างทางเลือกทั้งสองทาง, เพลงสวดของพระศิวะและพระวิษณุ และให้คำอธิบายเกี่ยวกับกลียุค^[4]

1. หริวงศบรรพ มีเนื้อหา 55 ตอน กล่าวถึงลำดับวงศ์ตระกูลของพระเจ้าชเนมชยะ, การกำเนิดต้นตระกูลของพระกฤษณะ ต้นราชวงศ์กุรุ ไปจนถึงการอวตารของพระผู้เป็นเจ้า
2. วิษณุบรรพ มีเนื้อหา 115 ตอน กล่าวถึงการอวตารของพระนารายณ์ลงมาเป็นพระกฤษณะ เพื่อมาปราบพญากังสะผู้ชั่วร้าย ไปจนถึงการปราบท้าวชราสันธ์ และการวิวาห์ระหว่างเจ้าหญิงอุษา กับอนิรุทธ์^[3]
3. ภาวิสยบรรพ มีเนื้อหา 135 ตอน กล่าวถึงลำดับวงศ์ตระกูลของพระเจ้าชเนมชยะ และการทำพิธีอัศวเมธ ไปจนถึงการบรรยายความดีงามทางศาสนาที่ผู้อ่านจะได้รับจากการฟังปุราณะนี้^[5]

หริวงศ์ แปลจากภาษาอินเดีย (ฮินดี) ไปหลากหลายภาษา เช่น ภาษาอังกฤษ (Manmatha Nath Dutt, 1897) ภาษาฝรั่งเศส (M. A. Langlois, 1834–35) และภาษาอื่น ๆ อีกมากมาย^[6]

• Bowker, John, The Oxford Dictionary of World Religions, New York, Oxford University Press, 1997, p. 410
• Winternitz, Maurice (1981) History of Indian Literature Vol. I. Delhi: Motilal Banarsidass.
• Ruben, Walter (1941) "The Krsnacarita in the Harivamsa and Certain Puranas.” Journal of the American Oriental Society. Vol. 61, No.3. pp. 115–127.
• Lorenz, Ekkehard (2007) The Harivamsa: The Dynasty of Krishna, in Edwin F. Bryant (ed.), Krishna, A Source Book, Oxford University Press.
• Shastri, Rajendra Muni, Jaina Sahitya mein Sri Krishna Charita, Jaipur, Prakrit Bharati Akademi, 1991.

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ หริวงศ์

• Original Sanskrit text online with English translation
• Manmatha Nath Dutt, Vishnu Purana, English Translation of Book 2 of Harivamsa (1896)
• Alexandre Langlois, Harivansa: ou histoire de la famille de Hari, French Translation of Harivamsa (1834)
• Discourse on Harvamsha by Dr Vyasanakere Prabhanjanacharya