อำเภอบางสะพาน

บทความนี้ต้องการการจัดหน้า จัดหมวดหมู่ ใส่ลิงก์ภายใน หรือเก็บกวาดเนื้อหา ให้มีคุณภาพดีขึ้น คุณสามารถปรับปรุงแก้ไขบทความนี้ได้ และนำป้ายออก พิจารณาใช้ป้ายข้อความอื่นเพื่อชี้ชัดข้อบกพร่อง

อำเภอบางสะพาน
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Bang Saphan
ภาพมุมสูงจากเขาธงชัย
คำขวัญ:  พระธาตุเจดีย์สูงเสียดฟ้า มากคุณค่าทองเนื้อเก้า เด่นเรื่องราวการท่องเที่ยว หนึ่งเดียวอุตสาหกรรมเหล็ก ชุมชนใหญ่เล็กรักสามัคคี ไหว้พระดีปู่อินทร์-ปู่ท้วม
แผนที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เน้นอำเภอบางสะพาน
พิกัด: 11°12′54″N 99°30′42″E / 11.21500°N 99.51167°E / 11.21500; 99.51167
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ประจวบคีรีขันธ์
พื้นที่
• ทั้งหมด	868.0 ตร.กม. (335.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	76,145 คน
• ความหนาแน่น	87.73 คน/ตร.กม. (227.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	77140, 77190 (เฉพาะตำบลธงชัยและชัยเกษม), 77230 (เฉพาะตำบลร่อนทองและทองมงคล)
รหัสภูมิศาสตร์	7704
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบางสะพาน ถนนบางสะพาน ตำบลกำเนิดนพคุณ อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ 77140
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

บางสะพาน เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นที่มาของทองบางสะพาน ที่เลื่องชื่อ มีการร่อนที่ตำบลร่อนทอง บางสะพานเป็นอำเภอที่มีเศรษฐกิจที่ดีในระดับหนึ่งของประจวบคีรีขันธ์ เนื่องจากมีประชากรมาก และมีแหล่งท่องเที่ยวที่สวยงาม เช่น ชายทะเลบ้านกรูดและเกาะทะลุ

อำเภอบางสะพานเคยมีฐานะเป็นเมืองชั้นจัตวา ชื่อ เมืองกำเนิดนพคุณ บางครั้งที่มีศึกสงครามก็ต้องยุบเมือง ต่อมาได้รับการจัดตั้งเป็นอำเภอเมืองกำเนิดนพคุณ ขึ้นกับเมืองชุมพร (จังหวัดชุมพร) ต่อมาได้รวมกับอำเภอปราณบุรี จังหวัดเพชรบุรี และอำเภอประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดเพชรบุรี ให้เป็นจังหวัดปราณบุรี ตั้งที่ตำบลเกาะหลัก^[1] ทำให้อำเภอเมืองกำเนิดนพคุณ เป็นอำเภอหนึ่งของเมืองปราณบุรี (จังหวัด) ซึ่งภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็นจังหวัดประจวบคีรีขันธ์^[2] อำเภอกำเนิดนพคุณก็ยังขึ้นตรงกับจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ต่อมา

อำเภอบางสะพานตั้งอยู่ทางตอนใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอทับสะแก
• ทิศตะวันออก จรดอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบางสะพานน้อย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับภาคตะนาวศรี (ประเทศพม่า)

อำเภอบางสะพานแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 ตำบล 71 หมู่บ้าน ได้แก่

ท้องที่อำเภอบางสะพานประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 10 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลกำเนิดนพคุณ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลกำเนิดนพคุณ
• เทศบาลตำบลบ้านกรูด ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลธงชัย
• เทศบาลตำบลร่อนทอง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลร่อนทอง
• องค์การบริหารส่วนตำบลกำเนิดนพคุณ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกำเนิดนพคุณ (นอกเขตเทศบาลตำบลกำเนิดนพคุณ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลพงศ์ประศาสน์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพงศ์ประศาสน์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลร่อนทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลร่อนทอง (นอกเขตเทศบาลตำบลร่อนทอง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธงชัย (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านกรูด)
• องค์การบริหารส่วนตำบลชัยเกษม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชัยเกษมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทองมงคล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทองมงคลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่รำพึง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่รำพึงทั้งตำบล

อาชีวะศึกษา

• วิทยาลัยการอาชีพบางสะพาน

โรงเรียนมัธยม

• โรงเรียนธงชัยวิทยา
• โรงเรียนชัยเกษมวิทยา
• โรงเรียนบางสะพานวิทยา
• โรงเรียนโสตศึกษาเทพรัตน์
• โรงเรียนธนาคารออมสิน

โรงเรียนประถม

• วัดถ้ำเขาม้าร้อง

ห่างจากที่ว่าการอำเภอบางสะพานไปทางทิศใต้ประมาณ 2 กม. ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ตำบลพงศ์ประศาสน์ ภายในถ้ำมีหลายคูหาซึ่งมีผู้ดูแลติดตั้งไฟฟ้าแสงสีต่าง ๆ ประดับประดาทำให้บรรยากาศในถ้ำดูสวยงามน่าสนใจ ผนังถ้ำด้านหนึ่งมีพระพุทธรูปวางเรียงรายตลอดแนว สถานที่กว้างขวางรถยนต์สามารถเข้าถึงปากถ้ำได้

• อ่าวแม่รำพึง

เป็นชายหาดที่ค่อนข้างเงียบสงบ มีถนนเลียบชายหาด มีร้านอาหารทะเล และสถานที่พักริมชายหาดเปิดบริการแก่นักท่องเที่ยว อยู่ห่างจากตัวเมืองประจวบคีรีขันธ์ประมาณ 86 กม. และห่างจากถนนเพชรเกษมตามทางแยกเข้าตัวอำเภอบางสะพานไปประมาณ 17 กม.

• อุทยานแห่งชาติอ่าวสยาม

เป็นอุทยานป่าไม้เบญจพรรณ ที่มีความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งอยู่ใกล้ชุมชนอำเภอบางสะพานเพียง 2 กม. และอยู่ ติดชายทะเล มีป่าไม้ ยางขนาดใหญ่ ให้ความร่มรื่น

• อ่าวบ่อทองหลาง

อยู่ห่างจากอ่าวแม่รำพึงตามถนนเลียบชายหาดประมาณ 4 กม. มีชายหาดโค้งเป็นรูปวงกลมอยู่ริมเชิงเขา หาดทรายขาว สะอาด น้ำทะเลใส สามารถลงเล่นน้ำได้ ริมชายหาดมีร้านขายอาหาร และเครื่องดื่มบริการ

• หาดบ้านกรูด

• ตำหนักกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์

ตั้งอยู่บนเขาธงชัย ท้องที่บ้านกรูด ซึ่งแยกจากถนนเพชรเกษมเข้าไปทางซ้ายประมาณ 16 กม. จะพบตำหนักกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ สวยเด่นบนยอดเขาธงชัย หันหน้าออกสู่ทะเล บริเวณรอบ ๆ มีสวนไม้ดอก ไม้ประดับ และสำนักสงฆ์ซึ่งเชื่อกันว่ากรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์เคยเสด็จฯ ประทับ ณ ที่แห่งนี้ เพื่อพักทอดสมอเรือรบ

• พระพุทธกิติสิริชัย

เป็นพระรูปปูนปั้นขนาดใหญ่ เลียนแบบรูปแบบศิลปะคันธารราฐ ลักษณะปางขัดสมาธิหรือปางตรัสรู้ ประดิษฐ์บนฐานดอกบัวประกอบผ้าทิพย์ในพระนามาภิไธยย่อ ส.ก. พระนามาภิไธยในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ องค์พระบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ^{[ต้องการอ้างอิง]} โดยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จเป็นองค์ประธานกระทำพิธีสมโภชและบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2539 พระพุทธกิติสิริชัย(คันทาราช) ประดิษฐานอยู่ด้านทิศตะวันออก องค์พระหันพระพักต์ออกสู่ทะเลตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่บนยอดเขาธงชัย เป็นพระพุทธรูปประธานภายนอกอาคารเพื่อเป็นพุทธานุสรณ์สำหรับการเคารพกราบไหว้และการสักการะบูชา

• พระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ (นามพระราชทาน)

เป็นพระมหาธาตุเจดีย์ขนาดใหญ่ มีความสวยงามวิจิตรตระการตาตามแบบไทยแท้ อันหาดูได้ยากยิ่ง คณะสงฆ์และพสกนิกรผู้จงรักภักดีในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ประกาศความภักดี โดยร่วมใจกันสร้างขึ้นเพื่อน้อมเกล้าถวายเป็นพระราชกุศล เนื่องในวโรกาสที่พระองค์ทรงครองราชย์เป็นปีที่ห้าสิบ ออกแบบโดย ม.ร.ว มิตรารุณ เกษมศรี นายช่างสถาปนิกประจำสำนักพระราชวัง โดยฝีมือการออกแบบและก่อสร้างอย่างวิจิตรบรรจง ทรงไว้ซึ่งสถาปัตยกรรมไทยอันยอดเยี่ยม

• เกาะร่ำร่า

เป็นเกาะหินขนาดปานกลางอยู่ที่ตำบลธงชัย (อยู่ระหว่างเขตอำเภอทับสะแก และอำเภอบางสะพาน) บริเวณรอบเกาะมีแนวประการัง

• เกาะทะลุ เป็นแหล่งดำน้ำดูปะการังน้ำตื้นชั้นดีและที่สำคัญคือ ราคาค่าบริการดำน้ำดูปะการัง ถูกมากเมื่อเทียบกับแหล่งดำน้ำอื่นๆของประเทศไทย ซึ่งปัจจุบันเกาะทะลุหรือที่บางท่านเรียกว่าเขาทะลุได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวอย่างมากมาย หากท่านอยู่ริมทะเลในอ่าวบางสะพานและบางสะพานน้อย ไม่ว่าช่วงไหน คือตั้งแต่อ่าวแม่รำพึงจนถึงหาดบางเบิด จะมองเห็นเกาะทะลุ ซึ่งเป็นเกาะใหญ่อยู่ห่างจากชายฝั่งไปไม่ไกล บนเกาะมีถ้ำทะลุจากด้านหนึ่งของเกาะไปยังอีกด้านหนึ่ง ซึ่งเป็นจุดเด่นและที่มาของชื่อเกาะทะลุ บนเกาะทะลุมีชายหาดสวยงามสี่แห่ง มีแหล่งปะการังน้ำตื้นสวยงามให้ชมอยู่รอบเกาะ แถมปลายังชุกชุมซะด้วย นักท่องเที่ยวจึงนิยมมาให้อาหารปลาและดำน้ำเล่นกับฝูงปลากันที่นี่ ใช้เวลาเดินทางมายังจุดดำน้ำเกาะทะลุ โดยเรือท่องเที่ยวประมาณ 30-40 นาที

เกาะทะลุ อยู่ในทะเลอ่าวไทย อ. บางสะพานน้อย ห่างจากชาย ฝั่งบริเวณปากคลองบางสะพานน้อยราว 7 กม. มีจุดดำน้ำที่เลื่องชื่ออยู่ 2 จุดโดยเรือท่องเที่ยวจะพาไปดำน้ำชมปะการังจุดละ 1 ชั่วโมง โดยเกาะทะลุมีเกาะบริวารอีกสองเกาะ คือ เกาะสังข์และเกาะสิงห์ ซึ่งเป็นแหล่งชมปะการังน้ำตื้นที่สวยงามอีกที่เช่นกัน

• เกาะสิงห์-เกาะสังข์

ที่นี่เป็นจุดที่สองสำหรับการดำน้ำดูปะการังน้ำตื้นเป็นเกาะขนาดเล็ก อยู่ใกล้กับเกาะทะลุไปทางด้านทิศใต้ ตัวเกาะคล้ายกับโขดหินที่ลอยอยู่ในทะเล ไม่มีชายหาด รอบเกาะอุดมไปด้วยปะการังสวยๆชนิดต่างๆ คล้ายกับที่เกาะทะลุ แต่จะมีจุดเด่นกว่าตรงที่ เกาะสิงห์มีปะการังมากชนิดกว่า และสวยงามกว่า จึงพลาดไม่ได้สำหรับคนที่ชอบปะการัง

• น้ำตกไทรคู่

การเดินทางไปน้ำตกไทรคู่จะต้องใช้เส้นทางหลวงหมายเลข 3196 จากตัวอำเภอบางสะพานมุ่งหน้าไปตามเส้นทางจนกระทั่งถึงทางแยกไปทางบ้านโป่งโกเลี้ยวขวาเข้าไป เจอสะพานไม้เล็ก ๆ ข้ามห้วยไปประมาณ 5 กิโลเมตร ก็จะถึงน้ำตกไทรคู่ ซึ่งน้ำตกไทรคู่ตั้งอยู่หมู่ 6 ตำบลทองมงคล อ.บางสะพาน จ.ประจวบฯ อยู่ทางทิศตะวันตกของถนนเพชรเกษม บริเวณเทือกเขาตะนาวศรี น้ำตกไทรคู่แห่งนี้มีทั้งหมด 9 ชั้น แต่ละชั้นจะมีความสวยงามที่แตกต่างกันไป โดยชั้นที่มีความงามมากที่สุดคือชั้นที่ 5 ซึ่งน้ำตกในชั้นนี้จะมีลักษณะที่เป็นหน้าผาขนาดใหญ่ นอกจากนี้ยังสามารถพบสัตว์ป่าหลายชนิดที่บริเวณน้ำตกอีกด้วย

• น้ำตกขาอ่อน

หรือน้ำตกทับมอญ อยู่ติดกับเทือกเขาตะนาวศรี ในพื้นที่ ต.ชัยเกษม อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์น้ำตกแห่งนี้อยู่ห่างจากถนนเพชรเกษม 15 กม. การเดินทางในปัจจุบันสะดวกสบาย มีเพียงทางเข้าน้ำตกเท่านั้นที่ยังคงเป็นถนนลูกรังอยู่เพียง 1.5 กม. ระหว่างทางนักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสกับบรรยากาศสองข้างทางซึ่งเป็นสวนมะพร้าว รวมทั้งก่อนถึงบริเวณหน่วยพิทักษ์น้ำตกขาอ่อน ยังมีจุดชมวิวทิวทัศน์บริเวณอ่างเก็บน้ำบ้านมรสวบ และอ่างเก็บน้ำบ้านหนองบอน ตลอดสองข้างทางขึ้นสู่น้ำตกขาอ่อน เป็นป่าไผ่และต้นไม้น้อยใหญ่ที่ขึ้นปกคลุมผืนป่าจนร่มรื่น น้ำตกมีด้วยกัน 9 ชั้น แต่ละชั้นมีความสวยงามที่แตกต่างกันไป ระหว่างทางมีพืชพันธุ์ไม้หลายชนิดขึ้นอยู่ริมลำธาร ไม่ว่าจะเป็นมอส เฟิร์นข้าหลวง เฟิร์นเจ้างู ในช่วงปลายฝนต้นหนาว การเดินทางขึ้นไปยังน้ำตกแต่ละชั้นของน้ำตกขาอ่อนไม่ยากเย็นมากนัก แต่ละชั้นยังมีจุดนั่งพักผ่อนเพื่อดื่มด่ำกับธรรมชาติ โดยเฉพาะน้ำตกชั้นที่ 5 ซึ่งมีความโดดเด่นเนื่องจากจะมีความเย็นเปรียบเสมือนห้องแอร์ธรรมชาติ ไม่เพียงเท่านั้น ระหว่างทางยังมีผีเสื้อแมลงปีกสวยบินวนเวียนอยู่เป็นจำนวนมาก

• ทางถนน
  • ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 4 (ถนนเพชรเกษม)
    • ทางหลวงหมายเลข 3169 (ร่อนทอง-บางสะพาน-อ่าวทองหลาง)
  • รถโดยสารของบริษัทบางสะพานทัวร์ (กรุงเทพ-บางสะพาน) ให้บริการตั้งแต่ 06.00 น.- 24.00 น. (รถออกทุก 1 ชั่วโมง) ใช้เวลาเดินทางประมาณ 6 ชั่วโมง
• ทางรถไฟ: การรถไฟแห่งประเทศไทย –      สายใต้
  • สถานีรถไฟบางสะพานใหญ่ มีขบวนรถไฟจอดให้บริการเกือบทุกขบวน ยกเว้นรถด่วนพิเศษทักษิณารัถย์ขบวนเดียว

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ อำเภอบางสะพาน