ปราสาท เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสุรินทร์ นับเป็นอำเภอที่มีความเจริญมากเป็นอันดับสองของจังหวัดรองจากอำเภอเมืองสุรินทร์และนอกจากนี้อำเภอปราสาทนับเป็นอำเภอที่มีประชากรมากเป็นลำดับที่ 2 ของจังหวัด รองจากอำเภอเมือง ประชากรส่วนใหญ่ของอำเภอปราสาทเป็นชาวไทยเชื้อสายเขมร ซึ่งนับเป็นอีกอำเภอหนึ่งของจังหวัดที่มีชาวไทยเชื้อสายเขมรมากที่สุด
ชื่อ
สาเหตุที่ราชการตั้งชื่ออำเภอนี้ว่า "อำเภอปราสาท" นั้น เนื่องจากเป็นท้องที่ที่มีปราสาทหินโบราณอยู่มาก ซึ่งสร้างโดยฝีมือชาวขอมอยู่หลายแห่ง เช่น ปราสาทบ้านพลวง ตั้งอยู่ที่บ้านพลวง , ปราสาทบ้านปราสาท ตำบลปราสาททนง, ปราสาทบ้านไพล ตำบลเชื้อเพลิง เป็นต้น
ประวัติศาสตร์
อำเภอปราสาท เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเมืองสุรินทร์ ก่อนการตั้งอำเภอนั้นได้มีการจัดเตรียมการตั้งอำเภอ ในเดือนกุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2480 ได้โอนพื้นที่หมู่บ้านใกล้เคียงในสมัยนั้น ทั้งหมู่บ้านในเขตตำบลด่าน และตำบลกระเทียม อำเภอสังขะ เข้ามาอยู่ในเขตอำเภอเมืองสุรินทร์[1] และบางหมู่บ้านก็โอนกลับขึ้นไปในเขตตำบลที่ใกล้อำเภอเมืองสุรินทร์มากกว่า ก่อนที่จะแยกอำเภอปราสาทในเดือนต่อมา
- โอนพื้นที่บ้านกะทม (ในขณะนั้น) ของตำบลทมอ มาขึ้นกับตำบลเฉนียง อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านอำปึล และบ้านอังกัญ (ในขณะนั้น) ของตำบลทมอ มาขึ้นกับตำบลเทนมีย์ อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านโคกทม และบ้านกระดาด (ในขณะนั้น) ของตำบลเทนมีย์ ไมาขึ้นกับตำบลทมอ อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านตาอี (ในขณะนั้น) ของตำบลสวาย ไปขึ้นกับตำบลทุ่งมน อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านพนม (ในขณะนั้น) ของตำบลนาบัว มาขึ้นกับตำบลไพล อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านบักจรัง บ้านกาบเชิง และบ้านตาเกาว์ ของตำบลด่าน อำเภอสังขะ มาขึ้นกับตำบลตาเบา อำเภอเมืองสุรินทร์
- โอนพื้นที่บ้านกันตรวจระมวล บ้านไทร และบ้านกระวัน (ในขณะนั้น) ของตำบลกระเทียม อำเภอสังขะ มาขึ้นกับตำบลตาเบา
ต่อมาในเดือนมีนาคม พ.ศ. 2480 ในช่วงรัฐบาลพลเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่สองของประเทศไทย ทางราชการได้พิจารณาเห็นว่า อำเภอเมืองสุรินทร์มีขอบเขตการปกครองและพลเมืองมาก บางแห่งเป็นถิ่นทุรกันดารห่างไกล การปกครองดูแลไม่ทั่วถึง การคมนาคมไม่สะดวก ยากต่อการที่ประชาชนจะเข้าไปติดต่อราชการ เพื่อความสะดวกในการปกครอง อำเภอเมืองสุรินทร์จึงได้แยกท้องที่ตำบลกังแอน ตำบลบักได ตำบลตาเบา ตำบลปรือ ตำบลทุ่งมน ตำบลไพล และตำบลทมอ จากอำเภอเมืองสุรินทร์ มาตั้งเป็น อำเภอปราสาท[2] โดยตั้งตัวที่ว่าการอำเภอ ณ บ้านกังแอน ตำบลกังแอน อันเป็นที่ตั้งตัวอำเภอในปัจจุบัน
อำเภอปราสาทในปัจจุบันมีพื้นที่ 908.386 ตารางกิโลเมตร โดยพื้นที่เดิมของอำเภอปราสาทนั้นครอบคลุมทั้งบางส่วนของอำเภอกาบเชิง และพื้นที่ของอำเภอพนมดงรัก
- วันที่ 14 มีนาคม 2480 แยกพื้นที่ตำบลกังแอน ตำบลบักได ตำบลตาเบา ตำบลปรือ ตำบลทุ่งมน ตำบลไพล และตำบลทมอ อำเภอเมืองสุรินทร์ ไปจัดตั้งเป็น อำเภอปราสาท[2]
- วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลไพล แยกออกจากตำบลกังแอน และตำบลทุ่งมน[3]
- วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลกังแอน ในท้องที่บางส่วนของตำบลกังแอน[4]
- วันที่ 18 กรกฎาคม 2504 ตั้งตำบลหนองใหญ่ แยกออกจากตำบลตาเบา[5]
- วันที่ 14 สิงหาคม 2505 ตั้งตำบลปรือ แยกออกจากตำบลทุ่งมน[6]
- วันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2507 ตั้งตำบลกาบเชิง แยกออกจากตำบลหนองใหญ่[7]
- วันที่ 20 พฤษภาคม 2518 แยกพื้นที่ตำบลกาบเชิง และตำบลบักได อำเภอปราสาท ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอกาบเชิง[8] และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอปราสาท
- วันที่ 7 กันยายน 2519 ตั้งตำบลโคกกลาง แยกออกจากตำบลบักได[9]
- วันที่ 14 กรกฎาคม 2520 โอนพื้นที่ตำบลคูตัน และตำบลด่าน อำเภอสังขะ มาขึ้นกับ กิ่งอำเภอกาบเชิง อำเภอปราสาท[10]
- วันที่ 14 พฤศจิกายน 2521 ตั้งตำบลโคกยาง แยกออกจากตำบลทมอ[11]
- วันที่ 25 มีนาคม 2522 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอกาบเชิง อำเภอปราสาท เป็น อำเภอกาบเชิง[12]
- วันที่ 9 ตุลาคม 2522 ตั้งตำบลโคกสะอาด แยกออกจากตำบลกังแอน[13]
- วันที่ 19 สิงหาคม 2523 ตั้งตำบลโชคนาสาม แยกออกจากตำบลปรือ ตั้งตำบลบ้านไทร แยกออกจากตำบลตาเบา[14]
- วันที่ 31 มีนาคม 2524 ตั้งตำบลเชื้อเพลิง แยกออกจากตำบลไพล[15]
- วันที่ 30 มีนาคม 2525 ตั้งตำบลปราสาททนง แยกออกจากตำบลกังแอน[16]
- วันที่ 23 ตุลาคม 2527 ตั้งตำบลตานี แยกออกจากตำบลปรือ[17]
- วันที่ 29 ธันวาคม 2530 จัดตั้งสุขาภิบาลนิคมปราสาท ในท้องที่บางส่วนของตำบลปรือ[18]
- วันที่ 17 สิงหาคม 2533 ตั้งตำบลบ้านพลวง แยกออกจากตำบลกังแอน[19]
- วันที่ 9 ตุลาคม 2535 ตั้งตำบลกันตวจระมวล แยกออกจากตำบลบ้านไทร[20]
- วันที่ 17 กันยายน 2536 ตั้งตำบลสมุด แยกออกจากตำบลทุ่งมน[21]
- วันที่ 9 พฤศจิกายน 2538 ตั้งตำบลประทัดบุ แยกออกจากตำบลไพล[22]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลกังแอน และสุขาภิบาลนิคมปราสาท เป็นเทศบาลตำบลกังแอน และเทศบาลตำบลนิคมปราสาท ตามลำดับ[23] ด้วยผลของกฎหมาย
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอปราสาทตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอปราสาทแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 18 ตำบล 241 หมู่บ้าน ได้แก่
| 1. |
|
กังแอน |
|
(Kang-aen) |
|
18 หมู่บ้าน |
|
|
|
10. |
|
บ้านไทร |
|
(Ban Sai) |
|
9 หมู่บ้าน |
|
| 2. |
|
ทมอ |
|
(Thamo) |
|
13 หมู่บ้าน |
|
|
|
11. |
|
โชคนาสาม |
|
(Chok Na Sam) |
|
14 หมู่บ้าน |
|
| 3. |
|
ไพล |
|
(Phlai) |
|
16 หมู่บ้าน |
|
|
|
12. |
|
เชื้อเพลิง |
|
(Chuea Phloeng) |
|
12 หมู่บ้าน |
|
| 4. |
|
ปรือ |
|
(Prue) |
|
19 หมู่บ้าน |
|
|
|
13. |
|
ปราสาททนง |
|
(Prasat Thanong) |
|
11 หมู่บ้าน |
|
| 5. |
|
ทุ่งมน |
|
(Thung Mon) |
|
11 หมู่บ้าน |
|
|
|
14. |
|
ตานี |
|
(Tani) |
|
9 หมู่บ้าน |
|
| 6. |
|
ตาเบา |
|
(Ta Bao) |
|
19 หมู่บ้าน |
|
|
|
15. |
|
บ้านพลวง |
|
(Ban Phluang) |
|
14 หมู่บ้าน |
|
| 7. |
|
หนองใหญ่ |
|
(Nong Yai) |
|
17 หมู่บ้าน |
|
|
|
16. |
|
กันตวจระมวล |
|
(Kantuat Ramuan) |
|
8 หมู่บ้าน |
|
| 8. |
|
โคกยาง |
|
(Khok Yang) |
|
18 หมู่บ้าน |
|
|
|
17. |
|
สมุด |
|
(Samut) |
|
8 หมู่บ้าน |
|
| 9. |
|
โคกสะอาด |
|
(Khok Sa-at) |
|
20 หมู่บ้าน |
|
|
|
18. |
|
ประทัดบุ |
|
(Prathat Bu) |
|
9 หมู่บ้าน |
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอปราสาทประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 20 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลกังแอน ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1-2, 3 (บางส่วน), 5 (บางส่วน), 7 (บางส่วน), 8 (บางส่วน), 16, 17 (บางส่วน) ตำบลกังแอน และหมู่ที่ 5 (บางส่วน) ตำบลบ้านพลวง
- เทศบาลตำบลนิคมปราสาท ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 4 (บางส่วน), 5 (บางส่วน), 13 (บางส่วน) และ 14 (บางส่วน) ตำบลปรือ
- เทศบาลตำบลกันตวจระมวล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกันตรวจระมวลทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลกังแอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกังแอน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลกังแอน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลทมอ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทมอทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลไพล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไพลทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลปรือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปรือ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนิคมปราสาท)
- องค์การบริหารส่วนตำบลทุ่งมน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งมนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตาเบา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาเบาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลหนองใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองใหญ่ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกยางทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกสะอาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกสะอาดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านไทร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านไทรทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโชคนาสาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโชคนาสามทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเชื้อเพลิง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเชื้อเพลิงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลปราสาททนง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปราสาททนงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตานี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตานีทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านพลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านพลวง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลกังแอน)
- องค์การบริหารส่วนตำบลสมุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสมุดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลประทัดบุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลประทัดบุทั้งตำบล
การศึกษา
- อาชีวศึกษา
- โรงเรียนมัธยมศึกษา สังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน
- โรงเรียนเอกชน
- โรงเรียนสุวรรณวิจิตรวิทยา (ระดับมัธยมศึกษา)
- โรงเรียนอนุบาลกมลนิตย์
สาธารณสุข
- โรงพยาบาลปราสาท เป็นโรงพยาบาลทั่วไปขนาด 150 เตียง ซึ่งเป็นโรงพยาบาลของรัฐที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับสองของจังหวัดรองจากโรงพยาบาลสุรินทร์
- สาธารณสุขอำเภอ 1 แห่ง ตั้งอยู่ถนนสายปราสาท-สังขะ
- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพทั้งหมด 23 แห่ง กระจายตามตำบลต่าง ๆ
การขนส่ง
ทางบก
อำเภอปราสาทตั้งอยู่บนทางหลวงแผ่นดิน 2 สาย จึงเป็นทางผ่านที่สำคัญ สามารถเดินทางมาโดยทางถนนได้สะดวกหรือสามารถเดินทางโดยรถโดยสารประจำทาง ซึ่งมีรถโดยสารประจำทางหลายสายดังนี้
- รถประจำทางสาย กรุงเทพ ปลายทางสุรินทร์
- รถประจำทางสาย กรุงเทพ ปลายทาง ศรีสะเกษ
- รถประจำทางสาย กรุงเทพ ปลายทาง กันทรลักษ์-เขาพระวิหาร
- รถประจำทางสาย กรุงเทพ ปลายทาง อุบลราชธานี
- รถประจำทางสาย นครราชสีมา ปลายทาง สุรินทร์
- รถประจำทางสาย นครราชสีมา ปลายทาง ศรีสะเกษ
- รถประจำทางสาย นครราชสีมา ปลายทาง อุบลราชธานี
- รถประจำทางสาย มุกดาหาร ปลายทาง พัทยา
- รถประจำทางสาย อุบาลราชธานี ปลายทาง พัทยา
รถไฟ
สามารถเดินทางมาลงที่สถานีรถไฟสุรินทร์ แล้วต่อรถโดยสารจากสถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดสุรินทร์ได้ มีทั้งรถสองแถว รถตู้ รถบัสสายสุรินทร์-ช่องจอมและรถประจำทางอื่น ๆ ที่ผ่านทางอำเภอปราสาทให้บริการ ระยะทางจากอำเภอเมืองสุรินทร์ถึงอำเภอปราสาท มีระยะทางเพียง 28 กิโลเมตร
เศรษฐกิจ
สภาพเศรษฐกิจโดยรวมของอำเภอปราสาทอยู่ในเกณฑ์ค่อนข้างดี การกระจายความเจริญอยู่ในระดับปานกลาง สภาพคล่องทางเศรษฐกิจและเงินหมุนเวียนในระบบตลาดอยู่ที่ลำดับที่2ของจังหวัดสุรินทร์ (รองจากอำเภอเมืองสุรินทร์) การเจริญเติบโตด้านอุตสาหกรรมใน พ.ศ. ธันวาคม 2561 มียอดการลงทุนสะสม อันดับ 2 ของจังหวัดสุรินทร์
(อ.เมือง 229 โรงงาน/เงินลงทุน 7,854.225 ล้านบาท/แรงงาน 4,093 คน อ.ปราสาท 53 โรงงาน/เงินลงทุน 6,007.884 ล้านบาท/แรงงาน 2,729 คน ข้อมูลจาก สำนักงานอุตสาหกรรมจังหวัดสุรินทร์ )
สาเหตุที่ทำให้อำเภอปราสาทมีอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจค่อนข้างดี เนื่องจากคณะรัฐมนตรีได้วางยุทธศาสตร์ให้จังหวัดสุรินทร์เป็นหนึ่งในประตูสู่อินโดจีนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เพื่อให้ประเทศเป็นศูนย์กลางการขนส่งทางบกของอาเซียน อำเภอปราสาทมีที่ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์ที่สำคัญของเส้นทางการขนส่งที่มีถนนสายสำคัญผ่านสองสายคือ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24(ถนนสีคิ้ว-เดชอุดม) ซึ่งมีจุดเริ่มต้นจากอำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมาผ่านเข้าสู่เขตจังหวัดบุรีรัมย์(อำเภอหนองกี่ อำเภอนางรอง อำเภอเฉลิมพระเกียรติและอำเภอประโคนชัย) เข้าเขตจังหวัดสุรินทร์ที่อำเภอปราสาท ผ่านอำเภอสังขะ เข้าสู่จังหวัดศรีสะเกษและและไปสิ้นสุดที่อำเภอเดชอุดม จังหวัดอุบลราชธานี ซึ่งสามารถออกสู่ประตูอินโดจีนที่ด่านช่องเม็ก จังหวัดอุบลราชธานีได้
ปัจจุบันการเดินทางจากอำเภอปราสาท โดยใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24(ถนนสีคิ้ว-เดชอุดม) ไปยังกรุงเทพมหหานครเป็นถนน4ช่องจราจรจนถึงแยกต่างระดับอำเภอสีคิ้ว ถนนสายสำคัญอีกเส้นหนึ่ง คือ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 214(กาฬสินธุ์-ช่องจอม) มีจุดเริ่มต้นจากเทศบาลเมืองกาฬสินธุ์ ผ่านจังหวัดร้อยเอ็ด จังหวัดมหาสารคาม เข้าสู่จังหวัดสุรินทร์ที่อำเภอท่าตูม อำเภอเมืองสุรินทร์ อำเภอปราสาท เข้าสู่อำเภอกาบเชิงและสิ้นสุดที่ประตูอินโดจีน ช่องจอม ซึ่งสามารถเชื่อมต่อกับถนนหมายเลข 68 ของกัมพูชาทีทางรัฐบาลไทยให้เงินช่วยเหลือในการพัฒนาเส้นทาง จากเหตุผลที่กล่าวมาข้างต้นทำให้อำเภอปราสาท อยู่ในฐานะที่เป็นดินแดนเชื่อมโยงของจังหวัดและของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่งผลให้การลงทุนในอำเภอปราสาทขยายตัวอย่างต่อเนื่อง แม้จะมีบางปีที่เกิดภาวะถดถอยบ้าง จากภาวะเศรษฐกิจโลกและความไม่มั่นคงทางการเมืองของประเทศ อย่างไรก็ดี ยุทธศาสตร์ที่ตั้งของอำเภอปราสาทยังคงเสียเปรียบอำเภอประโคนชัยและอำเภอนางรอง ของจังหวัดบุรีรัมย์ได้ เนื่องจากอำเภอดังกล่าวมีที่ตั้งที่สามารถเชื่อมต่อสู่ภาคตะวันออกได้
ในภาคเกษตรกรรม มีพืชเศรษฐกิจที่สำคัญได้แก่ ยางพารา ข้าว มันสำปะหลัง และอ้อย ส่วนในภาคอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่จะเป็นอุตสาหกรรมประเภทแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เช่น โรงสีไฟ ซึ่งกระจายอยู่ทั่วไป โดยอำเภอปราสาทมีโรงงานอุตสาหกรรมที่สำคัญ เช่น โรงงานน้ำตาล, โรงไฟฟ้า และโรงงานตัดเย็บเสื้อผ้าขนาดใหญ่ เป็นต้น
ย่านการค้าที่สำคัญในตัวอำเภอมีดังนี้
- เทศบาลตำบลกังแอน จุดศูนย์กลางของอำเภอ
- ปราสาทเมืองใหม่ ตำบลบ้านพลวง ประชิดกับเขตเทศบาลตำบลกังแอน
- เทศบาลตำบลนิคมปราสาท บนทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 24 เป็นที่ตั้งของวิทยาลัยการอาชีพปราสาท และสำนักงานขนส่งจังหวัดสุรินทร์ สาขาอำเภอปราสาท
บุคคลที่มีชื่อเสียง
- พระภิกษุ
- ข้าราชการ
อ้างอิง
|
|---|
| อำเภอ | | |
|---|
| ประวัติศาสตร์ | |
|---|
| ภูมิศาสตร์ | |
|---|
| เศรษฐกิจ | |
|---|
| สังคม | | การศึกษา | |
|---|
| กีฬา | |
|---|
| วัฒนธรรม | |
|---|
| สาธารณสุข | |
|---|
| การเมือง | |
|---|
|
|---|
|
