อำเภอเมืองขอนแก่น

อำเภอเมืองขอนแก่น
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Khon Kaen
คำขวัญ:  รักษาประเพณี พัฒนาท้องที่ สร้างสามัคคีในสังคม นิยมประหยัด
แผนที่จังหวัดขอนแก่น เน้นอำเภอเมืองขอนแก่น
พิกัด: 16°26′18″N 102°50′20″E / 16.43833°N 102.83889°E / 16.43833; 102.83889
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ขอนแก่น
พื้นที่
• ทั้งหมด	953.4 ตร.กม. (368.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2565)
• ทั้งหมด	412,758 คน
• ความหนาแน่น	432.93 คน/ตร.กม. (1,121.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	40000, 40260 (เฉพาะตำบลท่าพระและดอนหัน), 40002 (เฉพาะภายในมหาวิทยาลัยขอนแก่น)
รหัสภูมิศาสตร์	4001
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองขอนแก่น เลขที่ 30 ถนนประชาสโมสร ตำบล ในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 40000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

เมืองขอนแก่น เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครอง การคมนาคม การศึกษา การแพทย์ อุตสาหกรรม และเศรษฐกิจของจังหวัดขอนแก่น เป็นที่ตั้งของศูนย์ราชการ และเป็นพื้นที่ที่มีประชากรอาศัยอยู่หนาแน่นที่สุดและมีพื้นที่มากที่สุดในจังหวัด

อำเภอเมืองขอนแก่นมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภออุบลรัตน์ อำเภอน้ำพอง และอำเภอซำสูง​
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเชียงยืนและอำเภอโกสุมพิสัย ​(จังหวัดมหาสารคาม)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านแฮดและอำเภอพระยืน
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านฝาง

อำเภอเมืองขอนแก่นตั้งอยู่ในภูมิประเทศที่เป็นที่ราบสูงตอนกลางของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีพื้นที่ประมาณ 963.390 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 12 ของพื้นที่จังหวัดขอนแก่น ลักษณะดินในอำเภอเมืองขอนแก่นเป็นดินทรายไม่อุ้มน้ำ ส่วนแหล่งน้ำสำคัญในตัวอำเภอได้แก่ แม่น้ำชี และลำน้ำพอง

อำเภอเมืองขอนแก่นมีอุณหภูมิสูงสุดโดยเฉลี่ย 36.3 องศาเซลเซียส แบ่งเป็น 3 ฤดู ดังนี้

1. ฤดูร้อน เริ่มตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม อากาศร้อนจัดในช่วงเมษายนของทุกปี
2. ฤดูฝน มีฝนตกชุกในเดือนสิงหาคม
3. ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคม และมีสภาพหนาวจัดในช่วงธันวาคม

อำเภอเมืองขอนแก่นแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 18 ตำบล 276 หมู่บ้าน ได้แก่

ท้องที่อำเภอเมืองขอนแก่นประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 19 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลนครขอนแก่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลในเมืองทั้งตำบล
• เทศบาลเมืองบ้านทุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านทุ่มทั้งตำบล
• เทศบาลเมืองศิลา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศิลาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าพระ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าพระ
• เทศบาลตำบลบ้านเป็ด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านเป็ดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสาวะถี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสาวะถีทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบ้านค้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านค้อทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลเมืองเก่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองเก่าทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองตูมทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลโนนท่อน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนท่อนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำราญทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลพระลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระลับทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบึงเนียม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบึงเนียมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนหัน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนหันทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกสี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกสีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระ (นอกเขตเทศบาลตำบลท่าพระ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหว้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหว้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแดงใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแดงใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนช้างทั้งตำบล

รถยนต์

อำเภอเมืองขอนแก่นอยู่ห่างจากกรุงเทพมหานครไปตามทางรถยนต์ 449 กิโลเมตร จากกรุงเทพฯ ใช้ถนนพหลโยธินจนถึงจังหวัดสระบุรี ตรงหลักกิโลเมตรที่ 107 แยกขวาเข้าถนนมิตรภาพ ผ่านจังหวัดนครราชสีมาจนถึงจังหวัดขอนแก่น

อีกเส้นทางหนึ่ง เมื่อถึงสระบุรีแล้วตรงไปตามถนนสระบุรี-ลำนารายณ์ แยกขวาเข้าเส้นทางม่วงค่อม-ด่านขุนทด-ชัยภูมิ-ขอนแก่น หรือสระบุรี-ลำนารายณ์-ลำนารายณ์-ชัยภูมิ-โคกโพธิ์ไชย-มัญจาคีรี-พระยืน-ขอนแก่น

รถโดยสารประจำทาง

ใช้เวลาเดินทางประมาณ 7 ชั่วโมง รถออกจากสถานีขนส่งสายตะวันออกเฉียงเหนือ (หมอชิต 2) โดยมีรถโดยสารธรรมดา รถปรับอากาศ และรถนอนพิเศษชนิด 24 ที่นั่ง

นอกจากนี้ บริษัท ขนส่ง จำกัด และรัฐวิสาหกิจรถเมล์นครหลวงเวียงจันทน์ ได้ร่วมเปิดเส้นทางเดินรถระหว่างขอนแก่น-นครหลวงเวียงจันทน์ โดบจัดรถปรับอากาศมาตรฐาน 45 ที่นั่ง ให้บริการ 2 เที่ยวต่อวัน มีต้นทางและปลายทางที่สถานีขนส่งผู้โดยสารจังหวัดขอนแก่น แห่งที่ 2 และสถานีรถเมล์ขนส่งผู้โดยสารตลาดเช้า นครหลวงเวียงจันทน์ โดยไม่มีจุดจอดระหว่างทาง

ขบวนรถไฟออกจากสถานีรถไฟกรุงเทพ (หัวลำโพง) ผ่านจังหวัดขอนแก่น ไปยังอุดรธานีและหนองคายทุกวัน รถที่ให้บริการมีทั้งรถเร็วที่ 133, รถด่วนดีเซลราง 75 และ 77 และรถด่วนพิเศษอีสานมรรคา (ขบวนที่ 25)

อำเภอเมืองขอนแก่นมีสถานีรถไฟทั้งหมด 3 แห่ง ได้แก่ ท่าพระ, ขอนแก่น และสำราญ

ท่าอากาศยานนานาชาติขอนแก่นมีสายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานดอนเมือง ได้แก่ นกแอร์, ไทยแอร์เอเชีย ไทยไลออนแอร์ และไทยสมายล์ และมีสายการบินที่ให้บริการจากท่าอากาศยานสุวรรณภูมิ ได้แก่ ไทยสมายล์ นอกจากนี้ยังมีเส้นทางการบินระหว่างภูมิภาค ได้แก่ ขอนแก่น–เชียงใหม่ (ไทยแอร์เอเชีย) ขอนแก่น–อู่ตะเภา (ไทยแอร์เอเชีย) ขอนแก่น–ภูเก็ต (ไทยแอร์เอเชีย) และขอนแก่น–หาดใหญ่ (ไทยแอร์เอเชีย)

• ศาลเจ้าพ่อเทพารักษ์หลักเมือง
• พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ขอนแก่น
• บึงแก่นนคร
• บึงหนองโคตร
• บึงสีฐาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น
• ตลาดต้นตาล
• กู่แก้ว
• ฮูปแต้มสินไซ วัดไชยศรี
• พิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา มหาวิทยาลัยขอนแก่น

• 
  วัดไชยศรี
• 
  พระมหาธาตุแก่นนคร
• 
  วัดกลาง

อำเภอเมืองขอนแก่นมีเทศกาลและงานประเพณีที่สำคัญ ดังนี้^[1]

• งานประเพณีทำบุญตักบาตรในวันขึ้นปีใหม่ โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 1 มกราคม ของทุกปี
• งานประเพณีสุดยอดสงกรานต์อีสานเทศกาลดอกคูน–เสียงแคน และถนนข้าวเหนียว โดยจะจัดขึ้นในวันที่ 8–15 เมษายน ของทุกปี
• งานประเพณีวันเข้าพรรษา โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันเข้าพรรษาของทุกปี
• งานประเพณีออกพรรษาไต้ประทีปโคมไฟและวิถีอีสาน โดยจะจัดขึ้นระหว่างวันออกพรรษาของทุกปี
• งานเทศกาลไหมประเพณีผูกเสี่ยวและงานกาชาด จัดขึ้นในวันที่ 29 พฤศจิกายน – 10 ธันวาคม ของทุกปี