Пловке ,[ 1] паткарице [ 2] или гушчарице (лат. Anatidae) су породица птица у коју спадају патке , утве , гуске и лабудови . Прилагођене су животу на води и способне су да током сеобе пређу и више хиљада километара. Гуске и лабудови су стриктни биљоједи , док патке и утве поред биљне, уносе и храну животињског порекла. Од 1600. године па до данас, најмање 12 врста је изумрло услед последица лова и губитка станишта. Тренутно на свету постоји 146 врста од којих су многе угрожене.
Опште карактеристике
Тело им је обрасло густим перјем које се редовно подмазује секретом добро развијених тртичних жлезда што га чини непромочивим. Кљун је специфичан за сваку врсту, и условљен је исхраном исте. Кљун гусака је прилагођен за пашу, неких врста патака за филтрирање, а код ронаца за хватање рибе. Ноге су им релативно кратке са широким пловним кожицама . Мужјаци пловуша су једни од ретких међу птицама који имају пенис . Код патака и утви приметан је сексуални диморфизам у изгледу и оглашавању, док полови лабудова и гусака више личе једни на друге. Код патака и утви мужијаци су живописно обојени, док су женке мање упадљиве.
Изумрла ћубаста утва Tadorna cristata
Размножавање
Генерално су моногамне , док се патке углавном спарују на једну сезону и следеће сезоне траже другог партнера. На гнезду углавном лежи само женка. Честа је појава подметања јаја, када женка снесе неколико јаја у туђе гнездо. Јужноамеричка црноглава патка Heteronetta atricapilla је једина врста која никад не лежи на својим јајима, и увек их полаже у гнезда других птица. Млади су способни да се самостално хране одмах након излегања, али се родитељи углавном задржавају уз њих док не поодрасту.
Односи са људима
Од праисторије па до данас, пловуше се користе у људској исхрани. Лов као најстарији вид односа према овим животињама је допринео изумирању неколико врста. Неке врсте су припитомљене како би биле извор меса, јаја и перја, док се одређен број гаји као украсна перад.
Домаћа патка
Систематика
Родови
Aix F. Boie, 1828
Alopochen Stejneger, 1885
Amazonetta Boetticher, 1929
Anas Linnaeus, 1758
Anser Brisson, 1760
Asarcornis Salvadori, 1895
Aythya F. Boie, 1822
Biziura Stephens, 1824
Branta Scopoli, 1769
Bucephala S. F. Baird, 1858
Cairina J. Fleming, 1822
Callonetta Delacour, 1936
Camptorhynchus Bonaparte, 1838
Cereopsis Latham, 1801
Chenonetta J. F. Brandt, 1836
Chloephaga Eyton, 1838
Clangula Leach, 1819
Coscoroba Reichenbach, 1853
Cyanochen Bonaparte, 1856
Cygnus Garsault, 1764
Dendrocygna Swainson, 1837
Heteronetta Salvadori, 1866
Histrionicus R. Lesson, 1828
Hymenolaimus G. R. Gray, 1843
Lophodytes Reichenbach, 1853
Lophonetta Riley, 1914
Malacorhynchus Swainson, 1831
Mareca Stephens, 1824
Marmaronetta Reichenbach, 1853
Melanitta F. Boie, 1822
Merganetta Gould, 1842
Mergellus Selby, 1840
Mergus Linnaeus, 1758
Neochen Oberholser, 1918
Netta Kaup, 1829
Nettapus J. F. Brandt, 1836
Nomonyx Ridgway, 1880
Oxyura Bonaparte, 1828
Plectropterus Stephens, 1824
Polysticta Eyton, 1836
Pteronetta Salvadori, 1895
Radjah Reichenbach, 1853
Rhodonessa Reichenbach, 1853
Salvadorina Rothschild & E. Hartert, 1894
Sarkidiornis Eyton, 1838
Sibirionetta Boetticher, 1929
Somateria Leach, 1819
Spatula F. Boie, 1822
Speculanas Boetticher, 1929
Stictonetta Reichenbach, 1853
Tachyeres Owen, 1875
Tadorna F. Boie, 1822
Thalassornis Eyton, 1838
Врсте
Лабуд грбац
Гуска црвеновољка
Велики ронац
Мандаринка, једна од украсних врста
Угрожена белоглава патка
Aix galericulata (Linnaeus, 1758)
Aix sponsa (Linnaeus, 1758)
Alopochen aegyptiaca (Linnaeus, 1766)
Alopochen kervazoi (Cowles, 1994)
Alopochen mauritiana (E. Newton & Gadow, 1893)
Amazonetta brasiliensis (J. F. Gmelin, 1789)
Anas acuta Linnaeus, 1758
Anas albogularis (Hume, 1873)
Anas andium (P. L. Sclater & Salvin, 1873)
Anas aucklandica (G. R. Gray, 1844)
Anas bahamensis Linnaeus, 1758
Anas bernieri (Hartlaub, 1860)
Anas capensis J. F. Gmelin, 1789
Anas carolinensis J. F. Gmelin, 1789
Anas castanea (Eyton, 1838)
Anas chlorotis G. R. Gray, 1845
Anas crecca Linnaeus, 1758
Anas diazi Ridgway, 1886
Anas eatoni (Sharpe, 1875)
Anas erythrorhyncha J. F. Gmelin, 1789
Anas flavirostris Vieillot, 1816
Anas fulvigula Ridgway, 1874
Anas georgica J. F. Gmelin, 1789
Anas gibberifrons S. Müller, 1842
Anas gracilis Buller, 1869
Anas laysanensis Rothschild, 1892
Anas luzonica Fraser, 1839
Anas melleri P. L. Sclater, 1865
Anas nesiotis (J. H. Fleming, 1935)
Anas platyrhynchos Linnaeus, 1758
Anas poecilorhyncha J. R. Forster, 1781
Anas rubripes Brewster, 1902
Anas sparsa Eyton, 1838
Anas superciliosa J. F. Gmelin, 1789
Anas theodori E. Newton & Gadow, 1893
Anas undulata C. F. Dubois, 1838
Anas wyvilliana P. L. Sclater, 1878
Anas zonorhyncha Swinhoe, 1866
Anser albifrons (Scopoli, 1769)
Anser anser (Linnaeus, 1758)
Anser brachyrhynchus Baillon, 1834
Anser caerulescens (Linnaeus, 1758)
Anser canagicus (Sevastianov, 1802)
Anser cygnoides (Linnaeus, 1758)
Anser erythropus (Linnaeus, 1758)
Anser fabalis (Latham, 1787)
Anser indicus (Latham, 1790)
Anser rossii Cassin, 1861
Anser serrirostris Gould, 1852
Asarcornis scutulata (S. Müller, 1842)
Aythya affinis (Eyton, 1838)
Aythya americana (Eyton, 1838)
Aythya australis (Eyton, 1838)
Aythya baeri (Radde, 1863)
Aythya collaris (Donovan, 1809)
Aythya ferina (Linnaeus, 1758)
Aythya fuligula (Linnaeus, 1758)
Aythya innotata (Salvadori, 1894)
Aythya marila (Linnaeus, 1761)
Aythya novaeseelandiae (J. F. Gmelin, 1789)
Aythya nyroca (Güldenstädt, 1770)
Aythya valisineria (A. Wilson, 1814)
Biziura lobata (Shaw, 1796)
Branta bernicla (Linnaeus, 1758)
Branta canadensis (Linnaeus, 1758)
Branta hutchinsii (Richardson, 1832)
Branta leucopsis (Bechstein, 1803)
Branta ruficollis (Pallas, 1769)
Branta sandvicensis (Vigors, 1834)
Bucephala albeola (Linnaeus, 1758)
Bucephala clangula (Linnaeus, 1758)
Bucephala islandica (J. F. Gmelin, 1789)
Cairina moschata (Linnaeus, 1758)
Callonetta leucophrys (Vieillot, 1816)
Camptorhynchus labradorius (J. F. Gmelin, 1789)
Cereopsis novaehollandiae Latham, 1801
Chenonetta finschi (Van Beneden, 1875)
Chenonetta jubata (Latham, 1801)
Chloephaga hybrida (Molina, 1782)
Chloephaga melanoptera (Eyton, 1838)
Chloephaga picta (J. F. Gmelin, 1789)
Chloephaga poliocephala P. L. Sclater, 1857
Chloephaga rubidiceps P. L. Sclater, 1861
Clangula hyemalis (Linnaeus, 1758)
Coscoroba coscoroba (Molina, 1782)
Cyanochen cyanoptera (Rüppell, 1845)
Cygnus atratus (Latham, 1790)
Cygnus buccinator Richardson, 1831
Cygnus columbianus (Ord, 1815)
Cygnus cygnus (Linnaeus, 1758)
Cygnus melancoryphus (Molina, 1782)
Cygnus olor (J. F. Gmelin, 1789)
Dendrocygna arborea (Linnaeus, 1758)
Dendrocygna arcuata (Horsfield, 1824)
Dendrocygna autumnalis (Linnaeus, 1758)
Dendrocygna bicolor (Vieillot, 1816)
Dendrocygna eytoni (Eyton, 1838)
Dendrocygna guttata Schlegel, 1866
Dendrocygna javanica (Horsfield, 1821)
Dendrocygna viduata (Linnaeus, 1766)
Heteronetta atricapilla (Merrem, 1841)
Histrionicus histrionicus (Linnaeus, 1758)
Hymenolaimus malacorhynchos (J. F. Gmelin, 1789)
Lophodytes cucullatus (Linnaeus, 1758)
Lophonetta specularioides (P. P. King, 1828)
Malacorhynchus membranaceus (Latham, 1801)
Mareca americana (J. F. Gmelin, 1789)
Mareca falcata (Georgi, 1775)
Mareca marecula (Olson & Jouventin, 1996)
Mareca penelope (Linnaeus, 1758)
Mareca sibilatrix (Poeppig, 1829)
Mareca strepera (Linnaeus, 1758)
Marmaronetta angustirostris (Ménétries, 1832)
Melanitta americana (Swainson, 1832)
Melanitta deglandi (Bonaparte, 1850)
Melanitta fusca (Linnaeus, 1758)
Melanitta nigra (Linnaeus, 1758)
Melanitta perspicillata (Linnaeus, 1758)
Melanitta stejnegeri (Ridgway, 1887)
Merganetta armata Gould, 1842
Mergellus albellus (Linnaeus, 1758)
Mergus australis Hombron & Jacquinot, 1841
Mergus merganser Linnaeus, 1758
Mergus octosetaceus Vieillot, 1817
Mergus serrator Linnaeus, 1758
Mergus squamatus Gould, 1864
Neochen jubata (Spix, 1825)
Netta erythrophthalma (Wied-Neuwied, 1833)
Netta peposaca (Vieillot, 1816)
Netta rufina (Pallas, 1773)
Nettapus auritus (Boddaert, 1783)
Nettapus coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789)
Nettapus pulchellus Gould, 1842
Nomonyx dominicus (Linnaeus, 1766)
Oxyura australis Gould, 1837
Oxyura ferruginea (Eyton, 1838)
Oxyura jamaicensis (J. F. Gmelin, 1789)
Oxyura leucocephala (Scopoli, 1769)
Oxyura maccoa (Eyton, 1838)
Oxyura vittata (Philippi, 1860)
Plectropterus gambensis (Linnaeus, 1766)
Polysticta stelleri (Pallas, 1769)
Pteronetta hartlaubii (Cassin, 1860)
Radjah radjah (Garnot & R. Lesson, 1828)
Rhodonessa caryophyllacea (Latham, 1790)
Salvadorina waigiuensis Rothschild & E. Hartert, 1894
Sarkidiornis melanotos (Pennant, 1769)
Sarkidiornis sylvicola H. Ihering & R. Ihering, 1907
Sibirionetta formosa (Georgi, 1775)
Somateria fischeri (J. F. Brandt, 1847)
Somateria mollissima (Linnaeus, 1758)
Somateria spectabilis (Linnaeus, 1758)
Spatula clypeata (Linnaeus, 1758)
Spatula cyanoptera (Vieillot, 1816)
Spatula discors (Linnaeus, 1766)
Spatula hottentota (Eyton, 1838)
Spatula platalea (Vieillot, 1816)
Spatula puna (Tschudi, 1844)
Spatula querquedula (Linnaeus, 1758)
Spatula rhynchotis (Latham, 1801)
Spatula smithii E. Hartert, 1891
Spatula versicolor (Vieillot, 1816)
Speculanas specularis (P. P. King, 1828)
Stictonetta naevosa (Gould, 1841)
Tachyeres brachypterus (Latham, 1790)
Tachyeres leucocephalus Humphrey & Thompson, 1981
Tachyeres patachonicus (P. P. King, 1831)
Tachyeres pteneres (J. R. Forster, 1844)
Tadorna cana (J. F. Gmelin, 1789)
Tadorna cristata (Kuroda, 1917)
Tadorna ferruginea (Pallas, 1764)
Tadorna tadorna (Linnaeus, 1758)
Tadorna tadornoides (Jardine & Selby, 1828)
Tadorna variegata (J. F. Gmelin, 1789)
Thalassornis leuconotus Eyton, 1838
У Србији су забележене следеће врсте:
Поред горенаведених врста у северним деловима Европе су аутохтоне и:
У западној Европи се одомаћио велики број алохтоних врста, од којих и инвазивна америчка врста Oxyura jamaicensis која представља претњу за опстанак угрожене белоглаве патке са којом се хибридизује. Од набројаних врста у Србији су следеће ловне : гуска глоговњача, лисаста гуска, глувара, звиждара, крџа, гроготовац и риђоглава патка. Све остале горенаведене врсте су заштићене законом.
Подврсте
Amazonetta brasiliensis brasiliensis (J. F. Gmelin, 1789)
Amazonetta brasiliensis ipecutiri (Vieillot, 1816)
Anas andium altipetens (Conover, 1941)
Anas andium andium (P. L. Sclater & Salvin, 1873)
Anas bahamensis bahamensis Linnaeus, 1758
Anas bahamensis galapagensis (Ridgway, 1890)
Anas bahamensis rubrirostris Vieillot, 1816
Anas eatoni drygalskii Reichenow, 1904
Anas eatoni eatoni (Sharpe, 1875)
Anas flavirostris flavirostris Vieillot, 1816
Anas flavirostris oxyptera Meyen, 1834
Anas fulvigula fulvigula Ridgway, 1874
Anas fulvigula maculosa Sennett, 1889
Anas georgica georgica J. F. Gmelin, 1789
Anas georgica niceforoi Wetmore & Borrero, 1946
Anas georgica spinicauda Vieillot, 1816
Anas gracilis gracilis Buller, 1869
Anas gracilis remissa Ripley, 1942
Anas platyrhynchos conboschas C. L. Brehm, 1831
Anas platyrhynchos platyrhynchos Linnaeus, 1758
Anas poecilorhyncha haringtoni (Oates, 1907)
Anas poecilorhyncha poecilorhyncha J. R. Forster, 1781
Anas sparsa leucostigma Rüppell, 1845
Anas sparsa sparsa Eyton, 1838
Anas superciliosa pelewensis Hartlaub & Finsch, 1872
Anas superciliosa superciliosa J. F. Gmelin, 1789
Anas undulata ruppelli Blyth, 1855
Anas undulata undulata C. F. Dubois, 1838
Anser albifrons albifrons (Scopoli, 1769)
Anser albifrons elgasi Delacour & Ripley, 1975
Anser albifrons flavirostris Dalgety & P. Scott, 1948
Anser albifrons gambelli Hartlaub, 1852
Anser albifrons sponsa Banks, 2011
Anser anser anser (Linnaeus, 1758)
Anser anser rubrirostris Swinhoe, 1871
Anser caerulescens atlanticus (Kennard, 1927)
Anser caerulescens caerulescens (Linnaeus, 1758)
Anser fabalis fabalis (Latham, 1787)
Anser fabalis johanseni Delacour, 1951
Anser fabalis middendorffii Severtsov, 1873
Anser serrirostris rossicus Buturlin, 1933
Anser serrirostris serrirostris Gould, 1852
Aythya marila marila (Linnaeus, 1761)
Aythya marila nearctica Stejneger, 1885
Biziura lobata lobata (Shaw, 1796)
Biziura lobata menziesi Mathews, 1914
Branta bernicla bernicla (Linnaeus, 1758)
Branta bernicla hrota (O. F. Müller, 1776)
Branta bernicla nigricans (Lawrence, 1846)
Branta canadensis canadensis (Linnaeus, 1758)
Branta canadensis fulva Delacour, 1951
Branta canadensis interior Todd, 1938
Branta canadensis maxima Delacour, 1951
Branta canadensis moffitti Aldrich, 1946
Branta canadensis occidentalis (S. F. Baird, 1858)
Branta canadensis parvipes (Cassin, 1852)
Branta hutchinsii hutchinsii (Richardson, 1832)
Branta hutchinsii leucopareia (J. F. Brandt, 1836)
Branta hutchinsii minima Ridgway, 1885
Branta hutchinsii taverneri Delacour, 1951
Bucephala clangula americana (Bonaparte, 1838)
Bucephala clangula clangula (Linnaeus, 1758)
Cereopsis novaehollandiae grisea (Vieillot, 1818)
Cereopsis novaehollandiae novaehollandiae Latham, 1801
Chloephaga hybrida hybrida (Molina, 1782)
Chloephaga hybrida malvinarum J. C. Phillips, 1916
Chloephaga picta leucoptera (J. F. Gmelin, 1789)
Chloephaga picta picta (J. F. Gmelin, 1789)
Cygnus columbianus bewickii Yarrell, 1830
Cygnus columbianus columbianus (Ord, 1815)
Dendrocygna arcuata arcuata (Horsfield, 1824)
Dendrocygna arcuata australis Reichenbach, 1850
Dendrocygna arcuata pygmaea Mayr, 1945
Dendrocygna autumnalis autumnalis (Linnaeus, 1758)
Dendrocygna autumnalis fulgens Friedmann, 1947
Lophonetta specularioides alticola (Ménégaux, 1909)
Lophonetta specularioides specularioides (P. P. King, 1828)
Mareca strepera couesi (Streets, 1876)
Mareca strepera strepera (Linnaeus, 1758)
Merganetta armata armata Gould, 1842
Merganetta armata berlepschi E. Hartert, 1909
Merganetta armata colombiana Des Murs, 1845
Merganetta armata garleppi Berlepsch, 1894
Merganetta armata leucogenis (Tschudi, 1843)
Merganetta armata turneri P. L. Sclater & Salvin, 1869
Mergus merganser americanus Cassin, 1852
Mergus merganser merganser Linnaeus, 1758
Mergus merganser orientalis Gould, 1845
Netta erythrophthalma brunnea (Eyton, 1838)
Netta erythrophthalma erythrophthalma (Wied-Neuwied, 1833)
Nettapus coromandelianus albipennis Gould, 1842
Nettapus coromandelianus coromandelianus (J. F. Gmelin, 1789)
Oxyura ferruginea andina Lehmann, 1946
Oxyura ferruginea ferruginea (Eyton, 1838)
Plectropterus gambensis gambensis (Linnaeus, 1766)
Plectropterus gambensis niger P. L. Sclater, 1877
Radjah radjah radjah (Garnot & R. Lesson, 1828)
Radjah radjah rufitergum (E. Hartert, 1905)
Somateria mollissima borealis (C. L. Brehm, 1824)
Somateria mollissima dresseri Sharpe, 1871
Somateria mollissima faeroeensis C. L. Brehm, 1831
Somateria mollissima mollissima (Linnaeus, 1758)
Somateria mollissima sedentaria Snyder, 1941
Somateria mollissima v-nigrum Bonaparte & G. R. Gray, 1855
Spatula cyanoptera borreroi (Snyder & Lumsden, 1951)
Spatula cyanoptera cyanoptera (Vieillot, 1816)
Spatula cyanoptera orinoma (Oberholser, 1906)
Spatula cyanoptera septentrionalium (Snyder & Lumsden, 1951)
Spatula cyanoptera tropica (Snyder & Lumsden, 1951)
Spatula versicolor fretensis (P. P. King, 1831)
Spatula versicolor versicolor (Vieillot, 1816)
Thalassornis leuconotus insularis Richmond, 1897
Thalassornis leuconotus leuconotus Eyton, 1838
Извори
Литература
Правилник о проглашавању ловостајем заштићених врста дивљачи (Правилник је објављен у „Службеном гласнику РС”, број 9/12)
Gonzalez, J.; Düttmann, H.; Wink, M. (2009). „Phylogenetic relationships based on two mitochondrial genes and hybridization patterns in Anatidae” . Journal of Zoology . 279 : 310—318. doi :10.1111/j.1469-7998.2009.00622.x .
Johnsgard, Paul A. (2010): Ducks, Geese, and Swans of the World, Revised edition
Johnsgard, Paul A. (2010): Waterfowl of North America, Revised edition
Steadman, David William (1999). „The Prehistory of Vertebrates, Especially Birds, on Tinian, Aguiguan, and Rota, Northern Mariana Islands” (PDF) . Micronesica . 31 (2): 319—345. Архивирано из оригинала (PDF) 05. 07. 2004. г.
Спољашње везе
Викиврсте имају више информација о чланку
Пловке .