กฎหมายแรงงานของประเทศไทย อยู่ภายใต้กรอบพระราชบัญญัติและพระราชกฤษฎีกาหลายฉบับ กฎหมายหลักได้แก่ พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 และส่วนใหญ่อยู่ภายใต้การกำกับของกระทรวงแรงงาน กรอบกฎหมายส่วนใหญ่ได้รับการพัฒนาในช่วงกลางถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 20 พร้อมกับที่เศรษฐกิจไทย มีการขยายตัวอย่างรวดเร็วเริ่มตั้งแต่ช่วงสงครามเย็น
แม้กฎหมายคุ้มครองสิทธิในการสมาคมและจัดระเบียบเพื่อต่อรองร่วมกันของผู้ใช้แรงงาน และอนุญาตให้ผู้ใช้แรงงานตั้งสหภาพแรงงาน ได้ แต่ในทางปฏิบัติ การคุ้มครองดังกล่าวไม่เพียงพอ ทำให้เกิดระบบสหภาพแรงงานที่อ่อนแอโดยทั่วไป กฎหมายยังคุ้มครองเฉพาะผู้ใช้แรงงานในภาคแรงงานอย่างเป็นทางการเท่านั้น และบ่อยครั้งไม่ครอบคลุมถึงประชากรคนงานเข้าเมืองขนาดใหญ่ของประเทศ ซึ่งมีจำนวนมากที่ได้รับว่าจ้างโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย วัตรทาสสมัยใหม่ (modern slavery) ในบางอุตสาหกรรมของประเทศกลายเป็นเป้าสนใจของนานาประเทศในคริสต์ทศวรรษ 2010
งานต้องห้ามแก่คนต่างด้าว
รัฐบาลชาตินิยมจอมพล ป. พิบูลสงคราม ในคริสต์ทศวรรษ 1940 ออกกฎหมายสงวนบางอาชีพให้เฉพาะแก่บุคคลสัญชาติไทย
ก่อนวันที่ 1 กรกฎาคม 2561 คนต่างด้าวไม่ได้รับอนุญาตให้ทำงานในอาชีพต่อไปนี้[ 1] ปัจจุบันรายการดังกล่าวอยู่ระหว่างการแก้ไข โดยมี 12 อาชีพที่เดิมสงวนไว้แก่บุคคลสัญชาติไทยจะเปิดให้แก่คนต่างด้าว[ 2]
งานใช้แรงงาน ยกเว้นงานบนเรือประมง
เกษตรกรรม การเลี้ยงสัตว์ การทำไม้หรือการประมง ยกเว้นงานที่ต้องอาศัยความรู้พิเศษ การควบคุมดูแลไร่นา หรือแรงงานบนเรือประมง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการประมงในทะเล
การทำอิฐ ช่างไม้ หรืองานก่อสร้างอื่น
การแกะสลักไม้
การขับยานยนต์หรือยานพาหนะซึ่งไม่ใช้เครื่องยนต์หรือเครื่องกล ยกเว้นการขับเครื่องบินระหว่างประเทศ
การขายสินค้ามีหน้าร้านและงานขายประมูล
การควบคุมดูแล การสอบบัญชี หรือการให้บริการในด้านการบัญชี ยกเว้นการสอบบัญชีภายในเป็นครั้งคราว
การตัดหรือเจียระไนพลอยเนื้อแข็งหรือพลอยเนื้ออ่อน
การตัดผม การแต่งผม หรือการเสริมสวย
ผ้าทอมือ
การสานเสื่อหรือการผลิตเครื่องใช้จากอ้อ หวาย ปอ ฟางหรือไผ่
การทำกระดาษสาด้วยมือ
งานลงรัก
การผลิตเครื่องดนตรีไทย
งานเครื่องถม
ช่างทองคำ ช่างเงิน หรืองานช่างโลหะผสมทองคำ/ทองแดง
งานก่อสร้างหิน
การผลิตตุ๊กตาไทย
การผลิตฟูกหรือผ้านวม
การผลิตบาตร
การผลิตผลิตภัณฑ์ไหมด้วยมือ
การผลิตพระพุทธรูป
การผลิตมีด
การผลิตร่มกระดาษหรือผ้า
การผลิตรองเท้า
การผลิตหมวก
การเป็นนายหน้าหรือผู้แทน ยกเว้นในการค้าระหว่างประเทศ
งานวิศวกรรมโยธาวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบและการคำนวณ การทำให้เป็นระบบ การวิเคราะห์ การวางแผน การทดสอบ การควบคุมดูแลการก่อสร้าง หรือบริการให้คำปรึกษา ยกเว้นงานที่ต้องอาศัยเทคนิคชำนัญพิเศษ
งานสถาปัตยกรรมวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบ การวาด/สร้าง การประเมินราคา หรือบริการให้คำปรึกษา
การผลิตเสื้อผ้า
การผลิตเครื่องปั้นดินเผา
การมวนบุหรี่ด้วยมือ
การนำหรือจัดการเที่ยว
การเร่ขายสินค้าและการเรียงพิมพ์ด้วยมือ
การคลายหรือม้วนไหมด้วยมือ
งานเสมียนหรือเลขานุการ
บริการด้านกฎหมายหรือการเข้าร่วมในงานกฎหมาย ยกเว้นการอนุญาโตตุลาการ งานที่เกี่ยวข้องกับการต่อสู้ในคดีในระดับอนุญาโตตุลาการ หากกฎหมายที่ว่าด้วยข้อพิพาทที่นักอนุญาโตตุลาการพิจารณานั้นมิใช่กฎหมายไทย หรือเป็นคดีซึ่งไม่มีความจำเป็นต้องใช้คำชี้ขาดของอนุญาโตตุลาการนั้นในประเทศไทย
การจำกัดแรงงานต่างด้าว
วันที่ 1 กรกฎาคม 2561 กฎหมายแรงงานฉบับใหม่จะมีผลใช้บังคับ โดยจำกัดจำนวนพนักงานต่างด้าวในธุรกิจซึ่งดำเนินการในประเทศไทย โดยสูงสุดไม่เกินร้อยละ 20 ของกำลังแรงงานในภาคอุตสาหกรรมและบริการ ผู้ประกอบธุรกิจคัดค้านกฎหมายดังกล่าว โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ซึ่งจะกระทบต่อการจ้างแรงงานเข้าเมือง
ค่าจ้างขั้นต่ำ
บทอ่านเพิ่มเติม
อ้างอิง