ตำบลหว้านใหญ่
หว้านใหญ่ เป็นตำบลและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นประเภทเทศบาลตำบล ในอำเภอหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร เป็นที่ตั้งของศูนย์ราชการของอำเภอหว้านใหญ่ รวมทั้งวัดพระศรีมหาโพธิ์ ที่มีสิมพื้นบ้านอายุเก่าแก่ มีจิตรกรรมฝาผนังเรื่องพระเวสสันดรชาดก ที่ตั้งและอาณาเขตตำบลหว้านใหญ่มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้
ประวัติตำบลหว้านใหญ่เดิมอยู่ในเขตเมืองพาลุกากรภูมิ ตั้งขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อ พ.ศ. 2409 ขึ้นเมืองมุกดาหาร ซึ่ง "พาลุกา" แปลว่า "ทรายชายโขง" ตามคำบอกเล่าของชาวข่า และชาวลาวที่อาศัยอยู่ในชุมชนบ้านพาลุกา เขตเมืองพาลุกากรภูมิทางเหนือตั้งแต่ลำน้ำก่ำ ทางใต้ถึงห้วยบางทราย และต่อมาเมืองพาลุกากรภูมิถูกยุบเป็นหมู่บ้านขึ้นกับตำบลบ้านหว้าน ในปี พ.ศ. 2442 สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขึ้นกับท้องที่อำเภอมุกดาหาร จังหวัดนครพนม ส่วนบ้านว่านใหญ่ ท้าวสีหานามและท้าวมหาคำ นำราษฏรจากเมืองมหาชัย ประเทศลาวอพยพมาตั้งถิ่นฐานในบริเวณที่เป็นสวนว่าน และตั้งบ้านเรือนขึ้นให้ชื่อเรียกว่า บ้านว่านใหญ่ ต่อมาได้เพี้ยนชื่อตามภาษาพูดเป็น "หว้านใหญ่" เมื่อปี พ.ศ. 2509 ตำบลหว้านใหญ่มีพื้นที่กว้างขวาง ทางราชการจึงแยกพื้นที่หมู่ 11 บ้านคำป่าหลายของตำบลหว้านใหญ่ รวมกับอีก 5 หมู่บ้านในตำบลเดียวกัน และแบ่งหมู่บ้านอีก 2 หมู่บ้านจากตำบลบ้านโคก รวมเป็น 7 หมู่บ้าน ตั้งเป็น ตำบลคำป่าหลาย[1] ในปี พ.ศ. 2520 ได้มีโครงการจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้นที่ตำบลหว้านใหญ่ แต่พื้นที่มีเพียงตำบลเดียวซึ่งไม่เข้าเงื่อนไข จึงแยก 7 หมู่บ้านในเขตตำบลหว้านใหญ่ ตั้งเป็น ตำบลป่งขาม รวมทั้งนำบางส่วนของตำบลบางทรายใหญ่ มาตั้งเป็น ตำบลบางทรายน้อย[2] ภายในเดือนกันยายน พ.ศ. 2520 ตำบลหว้านใหญ่ ตำบลป่งขาม และตำบลบางทรายน้อย ดำเนินการจัดตั้งขึ้นเป็น กิ่งอำเภอหว้านใหญ่[3] แยกออกจากพื้นที่อำเภอมุกดาหาร ในปี พ.ศ. 2525 รัฐบาลได้ออกพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดมุกดาหาร ยกฐานะอำเภอมุกดาหารเป็นจังหวัด รวมกับอำเภอคำชะอี อำเภอดอนตาล อำเภอนิคมคำสร้อย กิ่งอำเภอดงหลวง กิ่งอำเภอหว้านใหญ่ ตั้งแต่วันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2525 กิ่งอำเภอหว้านใหญ่ จึงขึ้นกับอำเภอเมืองมุกดาหาร จังหวัดมุกดาหาร[4] ในปี พ.ศ. 2526 พื้นที่ 4 หมู่บ้านด้านทิศใต้ของตำบลหว้านใหญ่ ได้แก่ หมู่ 3,4 บ้านชะโนด และหมู่ 8,9 บ้านพาลุกา ขอแยกตั้งเป็น ตำบลชะโนด[5] ก่อนที่ปี พ.ศ. 2532 เขตหมู่ 9 บ้านนาแพง ตำบลคำป่าหลาย ของอำเภอเมืองมุกดาหารได้แจ้งแก่ทางราชการว่าไปติดต่อราชการกับกิ่งอำเภอหว้านใหญ่ซึ่งมีระยะทางเพียง 2.5 กิโลเมตร สะดวกกว่าไปติดต่อกับอำเภอนาแกที่มีระยะทางถึง 30 กิโลเมตร จึงแยกพื้นที่หมู่ 9 บ้านนาแพง ของตำบลคำป่าหลาย อำเภอเมืองมุกดาหาร มาขึ้นตำบลหว้านใหญ่[6] รวมทั้งเปลี่ยนแปลงเขตตำบลหว้านใหญ่กับตำบลคำป่าหลาย และกำหนดให้บ้านนาแพง เป็นหมู่ที่ 11 ของตำบลหว้านใหญ่[7] พ.ศ. 2535 ทางราชการพิจารณากิ่งอำเภอหว้านใหญ่มี 5 ตำบล 43 หมู่บ้าน ประชากร 18,010 คน มีความเจริญ เป็นที่ตั้งของสถานีตำรวจ ไปรษณีย์โทรเลข[8] รวมทั้งศูนย์ราชการ เป็นที่ประชุมชนมากขึ้น จึงมีพระราชกฤษฎีกาฯ ยกฐานะขึ้นเป็น อำเภอหว้านใหญ่[9] เป็นอำเภอลำดับที่ 6 ของจังหวัดมุกดาหาร โดยมีตำบลหว้านใหญ่เป็นศูนย์กลางของอำเภอ และในปี พ.ศ. 2543 กระทรวงสาธารณสุขขอใช้ที่ดินว่างเปล่าในพื้นที่หมู่ 9 บ้านโคกน้ำสร้าง ตั้งโรงพยาบาลหว้านใหญ่[10] ขึ้น การแบ่งเขตการปกครองการปกครองส่วนภูมิภาคตำบลหว้านใหญ่แบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 11 หมู่บ้าน ได้แก่
การปกครองส่วนท้องถิ่นท้องที่ตำบลหว้านใหญ่มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พียงแห่งเดียว คือ เทศบาลตำบลหว้านใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหว้านใหญ่ทั้งหมด ซึ่งเป็นสภาตำบลหว้านใหญ่ที่จัดตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2516[11] และยกฐานะขึ้นเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลหว้านใหญ่ในวันที่ 30 มกราคม พ.ศ. 2539[12] เมื่อองค์การบริหารส่วนตำบลหว้านใหญ่ จังหวัดมุกดาหาร มีความเจริญก้าวหน้ามากขึ้น องค์การบริหารส่วนตำบลหว้านใหญ่ได้ยกฐานะขึ้นเป็น เทศบาลตำบลหว้านใหญ่[13] ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย เมื่อวันที่ 27 ตุลาคม พ.ศ. 2552 และมีผลในวันเดียวกัน ประชากรพื้นที่ตำบลหว้านใหญ่ประกอบด้วยหมู่บ้านทั้งสิ้นจำนวน 11 หมู่บ้าน มีจำนวนประชากร 4,877 คน แบ่งเป็นชาย 2,472 คน หญิง 2,405 คน (เดือนธันวาคม 2566)[14] เป็นตำบลที่มีจำนวนประชากรมากเป็นลำดับที่ 2 ในอำเภอหว้านใหญ่
* ปี พ.ศ. 2558 มีการรวมผู้ที่ไม่ได้สัญชาติไทยในทะเบียนราษฎร ส่งผลให้ข้อมูลจำนวนประชากรปีดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น |