ผู้แทนราษฎรชั่วคราว

ผู้แทนราษฎรชั่วคราว พ.ศ. 2475
ชุดที่ 1 →
พระที่นั่งอนันตสมาคม พระราชวังดุสิต
ภาพรวม
สภานิติบัญญัติ	สภาผู้แทนราษฎร
เขตอำนาจ	ประเทศสยาม
ที่ประชุม	พระที่นั่งอนันตสมาคม
วาระ	28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 – 6 ธันวาคม พ.ศ. 2476
รัฐบาล	คณะกรรมการราษฎร (2475) คณะรัฐมนตรีมโนปกรณนิติธาดา 2 (2475-2476) คณะรัฐมนตรีมโนปกรณนิติธาดา 3 (2476) คณะรัฐมนตรีพหลพลพยุหเสนา 1 (2476)
ผู้แทนราษฎรชั่วคราว
สมาชิก	70
ประธาน	เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี ตั้งแต่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 เจ้าพระยาพิชัยญาติ ตั้งแต่ 2 กันยายน พ.ศ. 2475
รองประธาน	พระยาอินทรวิชิต ตั้งแต่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 พระยาศรยุทธเสนี ตั้งแต่ 2 กันยายน พ.ศ. 2475
นายกรัฐมนตรี	พระยามโนปกรณ์นิติธาดา ตั้งแต่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 พระยาพหลพลพยุหเสนา ตั้งแต่ 21 มิถุนายน พ.ศ. 2476

สภาผู้แทนราษฎรไทย (ผู้แทนราษฎรชั่วคราว พ.ศ. 2475) หรือ ผู้แทนราษฎรชั่วคราว (28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 – 6 ธันวาคม พ.ศ. 2476)

ภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ได้มีการประกาศใช้พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475^[1] โดยตามความในมาตรา 10 ได้บัญญัติให้คณะผู้รักษาพระนครฝ่ายทหารจัดตั้งผู้แทนราษฎรชั่วคราวเป็นจำนวน 70 นาย เป็นสมาชิกในสภาจนกว่าสมาชิกในสมัยที่ 2 จะเข้ารับตำแหน่ง นับว่าประเทศสยามมีผู้แทนราษฎรเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก

เมื่อวันอังคารที่ 28 มิถุนายน พ.ศ. 2475 เวลา 14.00 นาฬิกา การประชุมได้เริ่มขึ้น ณ ห้องโถงชั้นบนพระที่นั่งอนันตสมาคม มีการจัดโต๊ะเก้าอี้เป็นรูปครึ่งวงกลม ตั้งอยู่ในระดับเดียวกันเป็นการชั่วคราว เนื่องจากยังไม่มีข้อบังคับการประชุมสภาผู้แทนราษฎร จึงได้นำเอาข้อบังคับการประชุมของสภากรรมการองคมนตรีเฉพาะที่ไม่ขัดกับธรรมนูญมาใช้ไปพลางก่อน

ผู้แทนราษฎรที่ได้รับแต่งตั้งชุดแรก จำนวน 70 คน ได้กล่าวคำปฏิญาณตนต่อที่ประชุมมีความว่า

ข้าพเจ้า (ออกนามผู้ปฏิญาณตน) ขอให้คำปฏิญาณว่าจะซื่อสัตย์ต่อคณะราษฎร และจะช่วยรักษาหลัก 6 ประการของคณะราษฎรไว้ให้มั่นคง

1. จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทั้งหลาย เช่นเอกราชในทางการเมือง ในทางศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศไว้ให้มั่นคง
2. จะต้องรักษาความปลอดภัยในประเทศ ให้การประทุษร้ายต่อกันลดลงให้มาก
3. จะต้องรักษาความสมบุรณ์ของราษฎรในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหม่จะพยายามหางานให้ราษฎรทำโดยเต็มความสามารถ จะร่างโครงการเศรษฐกิจแห่งชาติ ไม่ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก
4. จะต้องให้ราษฎรมีสิทธิเสมอภาคกัน ไม่ใช่ให้พวกเจ้ามีสิทธิยิ่งกว่าราษฎรเช่นที่เป็นอยู่
5. จะต้องให้ราษฎรมีเสรีภาพ มีความเป็นอิสระ เมื่อเสรีภาพนี้ไม่ขัดต่อหลัก 4 ประการดังกล่าวข้างต้น
6. จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร

ต่อมาเจ้าพระยามหิธร เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร ได้เชิญพระกระแสรับสั่งของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวมาเปิดประชุมว่า

วันนี้สภาผู้แทนราษฎรได้ประชุมเป็นครั้งแรก นับว่าเป็นการสำคัญอันหนึ่งในประวัติการณ์ของประเทศอันเป็นที่รักของเรา ข้าพเจ้าเชื่อว่าท่านทั้งหลายคงจะตั้งใจที่จะช่วยกันปรึกษาการงานเพื่อนำความเจริญรุ่งเรืองมาสู่ประเทศสยามสืบไป และเพื่อรักษาความเป็นอิสรภาพของสยามไว้ชั่วฟ้าและดิน ข้าพเจ้าขออำนวยพรแก่บรรดาผู้แทนราษฎรทั้งหลายให้บริบูรณ์ด้วยกำลังกาย กำลังปัญญา เพื่อจะได้ช่วยกันทำการให้สำเร็จตามความประสงค์ของเราและของท่าน ซึ่งมีจุดมุ่งหมายอันเดียวกันทุกประการเทอญ

โดยที่ประชุมน้อมรับพระกระแสนี้ใส่เกล้าฯ ภายหลังพระยาพหลพลพยุหเสนา หัวหน้าคณะราษฎรและผู้รักษาพระนครฝ่ายทหาร ได้กล่าวต่อที่ประชุมว่า

บัดนี้ธรรมนูญและสภาผู้แทนราษฎรได้ตั้งขึ้นสำเร็จแล้ว ข้าพเจ้าขอมอบงานการปกครองแผ่นดินที่ได้ยึดไว้ให้แก่สภาต่อไปแต่บัดนี้

	ได้รับการเลือกตั้ง		ดำรงตำแหน่งจนครบวาระ ออกจากตำแหน่ง
	ได้รับเลื่อนขึ้นมาภายหลัง

ผู้แทนราษฎรชั่วคราวชุดแรก จำนวน 70 คน ซึ่งได้รับการแต่งตั้งจากคณะผู้รักษาพระนครฝ่ายทหาร มีรายนามต่อไปนี้^[2]

• เนื่องจากพระยาวิชิตชลธี ได้แจ้งว่าป่วย จึงไม่สามารถรับตำแหน่งได้ ที่ประชุมจึงมีมติให้พระยาพหลพลพยุหเสนา รับตำแหน่งผู้แทนราษฎรแทน

• คณะกรรมการราษฎร

การประชุมสภาผู้แทนราษฎรครั้งแรกในประเทศสยาม เก็บถาวร 2010-10-23 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน