พระยาวิชิตชลธี (ทองดี สุวรรณพฤกษ์)

นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี (ทองดี สุวรรณพฤกษ์) ต.ช., บ.ม.
ผู้บัญชาการทหารเรือ
ดำรงตำแหน่ง 5 สิงหาคม 2476 – 1 ธันวาคม 2476
ก่อนหน้า	พระยาปรีชาชลยุทธ (วัน จารุภา)
ถัดไป	พลเรือตรี พระยาวิจารณจักรกิจ (บุญรอด สวาทะสุข)
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	23 ตุลาคม พ.ศ. 2433 จังหวัดพระนคร ประเทศสยาม
เสียชีวิต	27 มิถุนายน พ.ศ. 2501 (67 ปี)
คู่สมรส	คุณหญิงเจิม วิชิตชลธี
บุตร	นาวาอากาศเอก ชิดชัย สุวรรณพฤกษ์ (บุตรบุญธรรม)
บุพการี	กร่าง สุวรรณพฤกษ์ (บิดา) ผึ้ง สุวรรณพฤกษ์ (มารดา)
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
ยศ	นาวาเอก

นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี ร.น. (23 ตุลาคม 2433 – 27 มิถุนายน 2501) มีนามเดิมว่า ทองดี สุวรรณพฤกษ์ อดีตผู้บัญชาการทหารเรือ อดีตรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหม อดีตราชองครักษ์เวร และนายทหารพิเศษประจำกองทัพเรือ

เกิดเมื่อวันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2433 ที่ตำบลบ้านลาดขมิ้น อำเภอบางกอกน้อย จังหวัดพระนคร (ปัจจุบันคือ แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร) เป็นบุตรคนที่ 11 จากทั้งหมด 12 คนของ นายกร่าง และ นางผึ้ง สุวรรณพฤกษ์

ด้านชีวิตครอบครัวสมรสกับคุณหญิงเจิม วิชิตชลธี แต่ไม่มีบุตรธิดาด้วยกันจึงรับบุตรบุญธรรมมาอุปการะดูแลคือ นาวาอากาศเอก ชิดชัย สุวรรณพฤกษ์ อดีตรองเจ้ากรมสารบรรณทหารอากาศ และอดีต สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ประเภทที่ 2

นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี จบการศึกษาจากโรงเรียนวัดทรงประมูล (ปัจจุบันถูกรื้อทิ้งไปแล้ว) โรงเรียนวัดราชบพิธ และโรงเรียนโฆษิตสโมสร

จากนั้นจึงได้เข้าเป็นนักเรียนนายเรือเมื่อวันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2448 จบการศึกษาและเข้าประจำการเมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2451 รุ่นเดียวกับพระยาศรยุทธเสนี (กระแส ประวาหะนาวิน)

นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี ประดับยศ ว่าที่เรือตรีผู้ช่วย เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม พ.ศ. 2451 และได้รับพระราชทานยศ เรือตรีผู้ช่วย เมื่อวันที่ 19 กรกฎาคม พ.ศ. 2452 ^[1] ได้รับพระราชทานยศ เรือโท เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2454 ^[2] ต่อมาขณะที่ท่านเป็น ผู้บังคับการเรือตอร์ปิโด ๓ ก็ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็น ราชองครักษ์เวร เมื่อวันจันทร์ที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2454^[3]

ในวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2457 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ พระราชทานยศ เรือเอก^[4] พร้อมกับรับพระราชทานนามสกุล สุวรรณพฤกษ์ เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2457 เป็นลำดับที่ ๑๖๖๗ ^[5] และได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น หลวงเริงกลางสมร ศักดินา ๘๐๐ เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2457 ในขณะที่ท่านเป็น ผู้บังคับการกองโรงเรียนพลทหารเรือที่ ๓ ^[6]

ต่อมาท่านได้รับพระราชทานยศ นาวาตรี เมื่อวันที่ 26 พฤษภาคม พ.ศ. 2460^[7] ยศ นาวาโท เมื่อวันที่ 18 พฤษภาคม พ.ศ. 2462^[8] จากนั้นท่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระเริงกลางสมร ศักดินา ๑๐๐๐ เมื่อวันที่ 24 มีนาคม พ.ศ. 2464^[9] และได้รับพระราชทานยศ นาวาเอก เมื่อวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2466^[10] ต่อมาท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นราชองครักษ์เวรอีกครั้งหนึ่งพร้อมกับ พลเรือตรี พระยาราชวังสัน (ศรี กมลนาวิน) เมื่อวันที่ 28 เมษายน ศกเดียวกัน^[11]

ในวันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2467 ท่านได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาวิชิตชลธี ศักดินา ๑๕๐๐^[12] ต่อมาท่านซึ่งในขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้ช่วยผู้บัญชาการกรมชุมพลทหารเรือ ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้รั้งตำแหน่งหรือรักษาราชการในปัจจุบันในตำแหน่งผู้บัญชาการกองทัพเรือแทนนาวาเอก พระยาหาญกลางสมุทร์ (บุญมี พันธุมนาวิน) ที่ไปรั้งตำแหน่งผู้บัญชาการกรมชุมพลทหารเรือเมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467^[13]

ต่อมาในวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2469 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นราชองครักษ์เวรอีกวาระหนึ่ง^[14] จากนั้นท่านจึงได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้รั้งตำแหน่งเจ้ากรมสรรพาวุธทหารเรือ เมื่อวันที่ 1 มิถุนายน พ.ศ. 2470^[15] กระทั่งได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งเจ้ากรมสรรพาวุธทหารเรือเมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2472^[16] จากนั้นท่านจึงได้ย้ายไปรั้งตำแหน่ง ผู้บัญชาการกองทัพเรือ แทน พลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ ที่ไปดำรงตำแหน่ง เจ้ากรมสรรพาวุธทหารเรือ เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2474^[17] และในวันที่ 11 ธันวาคม ศกเดียวกัน ท่านก็ได้กลับมารับตำแหน่งเจ้ากรมสรรพาวุธทหารเรือแทน พลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ ที่ไปรั้งตำแหน่งแม่ทัพเรือ^[18] นอกจากนี้ยังได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งราชองครักษ์เวรอีกวาระหนึ่งเมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ. 2474^[19]

หลังจากการปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475 เมื่อวันศุกร์ที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ได้ 12 วันคือในวันพุธที่ 6 กรกฎาคม พ.ศ. 2475 ท่านก็ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเสนาธิการทหารเรือ^[20] จากนั้นในวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2476 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการทหารเรือ สืบต่อจากพลเรือตรี พระยาปรีชาชลยุทธ ที่ได้โอนย้ายไปรับราชการที่กระทรวงมหาดไทย โดยมีนาวาโท หลวงศุภชลาศัย (บุง ศุภชลาศัย) เป็นรองผู้บัญชาการทหารเรือ และนาวาโท หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน) เป็นเสนาธิการทหารเรือ^[21] แต่หลังจากดำรงตำแหน่งได้เพียง 4 เดือน นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี ก็ตัดสินใจลาออกจากตำแหน่งผู้บัญชาการทหารเรือเมื่อวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2476 เนื่องจากป่วยทุพพลภาพ^[22]

ต่อมาในวันที่ 6 สิงหาคม พ.ศ. 2491 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็นนายทหารพิเศษประจำกองทัพเรือ^[23]

นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรี พร้อมกับ เรือเอก หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ ในสมัยรัฐบาล พันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2476 ซึ่งนับเป็นตำแหน่งรัฐมนตรีสมัยแรกของท่าน^[24] แต่หลังจากดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีได้เพียง 4 เดือนท่านก็ขอพระราชทานกราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่งเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2476 เนื่องจากป่วยทุพพลภาพ^[25]

กระทั่งวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 หรือ 3 วันหลังการรัฐประหารเมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490 นาวาเอก พระยาวิชิตชลธี ก็ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีสมัยที่ 2 ในสมัยรัฐบาล พันตรี ควง อภัยวงศ์^[26] แต่ได้พ้นจากตำแหน่งเมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 เนื่องจากคณะรัฐมนตรีชุดใหม่ได้เข้าถวายสัตย์ปฏิญาณตนเรียบร้อยแล้ว

ต่อมาในวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 ท่านได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกลาโหมในสมัยรัฐบาล พันตรี ควง อภัยวงศ์ อีกเช่นกัน^[27] แต่ดำรงตำแหน่งได้เพียงเดือนเศษก็ต้องพ้นจากตำแหน่งเนื่องจาก พันตรีควง และคณะรัฐมนตรีได้กราบถวายบังคมลาออกจากตำแหน่งทั้งคณะเมื่อวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2491 โดย จอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีสืบต่อในวันเดียวกัน^[28] และหลังจากนั้นท่านก็มิได้ยุ่งเกี่ยวกับวงการเมืองอีกเลย

• พ.ศ. 2473 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)^[29]
• พ.ศ. 2467 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)^[30]
• พ.ศ. 2466 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[31]
• พ.ศ. 2457 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 4 (ว.ป.ร.4)^[32]
• พ.ศ. 2476 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)^[33]
• พ.ศ. 2497 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)^[34]
• พ.ศ. 2455 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 6 (ร.จ.ท.6)^[35]

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม