นครชัยศรี เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอนครชัยศรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้
ประวัติ
ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี พื้นที่อำเภอนครชัยศรีเคยเป็นที่ตั้งเมืองนครชัยศรี ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิ (พ.ศ. 2091-2111) โปรดให้สร้างเมืองใหม่ แขวงเมืองราชบุรีจึงถูกแบ่งพื้นที่บางส่วนรวมกับพื้นที่บางส่วนของแขวงเมืองสุพรรณบุรี ตั้งเป็นเมืองนครชัยศรี เพื่อรองรับพลเมืองไทยที่หนีสงครามระหว่างไทยกับพม่าที่เริ่มมาตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช (พ.ศ. 2077-2089) ไปอยู่ตามป่าเขา ให้กลับเข้ามาเป็นกำลังของพระนครยามมีศึก มีตัวเมืองอยู่ใต้ปากคลองบางแก้ว (ห่างจากตัวอำเภอปัจจุบันประมาณ 2 กิโลเมตร) เดิมนั้นสังกัดกรมมหาดไทย ภายหลังได้โอนไปสังกัดกรมท่า
เมืองนครชัยศรีมีความสำคัญมากในยุคนั้น ดังจะเห็นได้จากมีการขุดคลองมหาสวัสดิ์ทะลุจากแม่น้ำเจ้าพระยามายังแม่น้ำนครชัยศรี และขุดคลองเจดีย์บูชา เพื่อให้สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ที่เมืองนครปฐมเมื่อครั้งยังเป็นมณฑลนครชัยศรี นอกจากนี้ยังมีการก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ไปถึงจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งแล้วเสร็จในสมัยรัชการที่ 6 โดยในเขตอำเภอนครชัยศรี มีสถานีรถไฟถึง 3 สถานี คือ สถานีรถไฟวัดงิ้วราย สถานีรถไฟนครชัยศรี (บ้านเขมร) และสถานีรถไฟท่าแฉลบ ไม่นับรวมสถานีรถไฟคลองมหาสวัสดิ์ สถานีรถไฟวัดสุวรรณ และสถานีรถไฟศาลายา ในเขตอำเภอพุทธมณฑล ซึ่งแยกออกไปจากอำเภอนครชัยศรี เมื่อปี พ.ศ. 2534
ครั้นเมื่อมีการปรับปรุงการปกครองใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2437 ในรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีการจัดตั้งกระทรวงมหาดไทยขึ้น และจัดรูปการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล เมืองนครชัยศรีได้โอนไปสังกัดกระทรวงมหาดไทย และตั้งมณฑลขึ้นโดยรวมเมืองนครชัยศรี เมืองสมุทรสาคร และเมืองสุพรรณบุรีไว้ในมณฑลเดียวกัน เรียกว่า มณฑลนครชัยศรี (เดิมเขียนเป็น มณฑลนครไชยศรี) มีที่ตั้งอยู่ ณ เมืองนครชัยศรี ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้ยุบมณฑลนครชัยศรีลง เมืองนครชัยศรีเดิมถูกเปลี่ยนเป็นอำเภอนครชัยศรี ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครปฐม
- วันที่ 18 กรกฏาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนครชัยศรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลวัดแค ตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกะเบา และ ตำบลท่าตำหนัก [1]
- วันที่ 14 กันยายน 2522 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยพลู ในพื้นที่บางส่วนตำบลห้วยพลู [2]
- วันที่ 1 มกราคม 2527 ได้โอนพื้นที่หมู่ 3 และ หมู่ 6 (ที่มีพื้นที่อยู่ในพุทธมณฑล) ของตำบลบางกระทึก อำเภอสามพราน มาขึ้นกับ ตำบลศาลายา อำเภอนครชัยศรี (ในขณะนั้น) [3]
- วันที่ 1 เมษายน 2534 จัดตั้ง กิ่งอำเภอพุทธมณฑล โดยแยกพื้นที่ตำบลศาลายา ตำบลคลองโยง และ ตำบลมหาสวัสดิ์ โดยให้ขึ้นกับอำเภอนครชัยศรี [4]
- วันที่ 5 ธันวาคม 2539 ยกฐานะเป็น อำเภอพุทธมณฑล [5]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครชัยศรี และ สุขาภิบาลห้วยพลู เป็น เทศบาลตำบลนครชัยศรี และ เทศบาลตำบลห้วยพลู
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอนครชัยศรีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 24 ตำบล 108 หมู่บ้าน ได้แก่
ลำดับ
|
อักษรไทย
|
อักษรโรมัน
|
จำนวนหมู่บ้าน
|
จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[6]
|
1
|
นครชัยศรี
|
Nakhon Chai Si
|
3
|
3,815
|
2
|
บางกระเบา
|
Bang Krabao
|
3
|
5,038
|
3
|
วัดแค
|
Wat Khae
|
4
|
2,456
|
4
|
ท่าตำหนัก
|
Tha Tamnak
|
4
|
9,525
|
5
|
บางแก้ว
|
Bang Kaeo
|
4
|
3,826
|
6
|
ท่ากระชับ
|
Tha Krachap
|
4
|
3,988
|
7
|
ขุนแก้ว
|
Khun Kaeo
|
4
|
7,852
|
8
|
ท่าพระยา
|
Tha Phraya
|
5
|
3,834
|
9
|
พะเนียด
|
Phaniat
|
4
|
3,822
|
10
|
บางระกำ
|
Bang Rakam
|
4
|
4,873
|
11
|
โคกพระเจดีย์
|
Khok Phra Chedi
|
5
|
4,699
|
12
|
ศีรษะทอง
|
Sisa Thong
|
5
|
7,108
|
13
|
แหลมบัว
|
Laem Bua
|
8
|
7,250
|
14
|
ศรีมหาโพธิ์
|
Si Maha Pho
|
5
|
4,266
|
15
|
สัมปทวน
|
Sampathuan
|
6
|
3,761
|
16
|
วัดสำโรง
|
Wat Samrong
|
4
|
1,829
|
17
|
ดอนแฝก
|
Don Faek
|
4
|
3,036
|
18
|
ห้วยพลู
|
Huai Phlu
|
5
|
4,701
|
19
|
วัดละมุด
|
Wat Lamut
|
5
|
5,584
|
20
|
บางพระ
|
Bang Phra
|
4
|
2,788
|
21
|
บางแก้วฟ้า
|
Bang Kaeo Fa
|
5
|
2,976
|
22
|
ลานตากฟ้า
|
Lan Tak Fa
|
5
|
8,516
|
23
|
งิ้วราย
|
Ngio Rai
|
4
|
2,946
|
24
|
ไทยาวาส
|
Thaiyawat
|
4
|
2,888
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอนครชัยศรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 25 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกระเบา ตำบลวัดแค ตำบลท่าตำหนัก และตำบลบางแก้ว
- เทศบาลตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลห้วยพลู
- เทศบาลตำบลขุนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขุนแก้วทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลศีรษะทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศีรษะทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชัยศรี (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดแค (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตำหนัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกระเบาและตำบลท่าตำหนัก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้ว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระชับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระชับทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระยาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพะเนียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพะเนียดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางระกำ ครอบคลุมพึ้นที่ตำบลบางระกำทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกพระเจดีย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกพระเจดีย์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมบัวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลศรีมหาโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีมหาโพธิ์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสัมปทวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสัมปทวนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดสำโรงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนแฝก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแฝกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยพลู (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลห้วยพลู)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดละมุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดละมุดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้วฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้วฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลลานตากฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลานตากฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลงิ้วราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลงิ้วรายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลไทยาวาส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทยาวาสทั้งตำบล
อ้างอิง
|
---|
อำเภอ | | |
---|
ประวัติศาสตร์ | |
---|
ภูมิศาสตร์ | |
---|
เศรษฐกิจ | |
---|
สังคม | การศึกษา | |
---|
วัฒนธรรม | |
---|
กีฬา | |
---|
การเมือง | |
---|
|
---|
|