เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง
Umphang Wildlife Sanctuary
ไอยูซีเอ็นกลุ่ม 4 (เขตบริหารสิ่งแวดล้อม)
น้ำตกทีลอซู ในปี 2020
ที่ตั้งใน ประเทศไทย
ที่ตั้ง	อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ประเทศไทย
เมืองใกล้สุด	แม่สอด
พิกัด	15°55′23″N 98°45′28″E / 15.92306°N 98.75778°E / 15.92306; 98.75778
พื้นที่	2,590 ตารางกิโลเมตร (1,620,000 ไร่)
จัดตั้ง	2532 (1989)
หน่วยราชการ	กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช (DNP)

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง (อังกฤษ: Umphang Wildlife Sanctuary) เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าของประเทศไทย ตั้งอยู่ในอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศไทย ได้รับการประกาศให้เป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าในปี พ.ศ. 2532

เขตพื้นที่ดังกล่าวถือเป็นส่วนหนึ่งของผืนป่าตะวันตก พื้นที่ใกล้เคียงเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผาง ได้แก่ (จากทางเหนือไปตามเข็มนาฬิกา): ประเทศพม่า, หมู่บ้านมอครอ และอำเภอพบพระ จังหวัดตาก, อุทยานแห่งชาติคลองวังเจ้า, อุทยานแห่งชาติคลองลาน, อุทยานแห่งชาติแม่วงก์ และเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร^[1]

ด้วยความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้ ทำให้ที่นี่เป็นต้นน้ำของแม่น้ำแม่กลอง (รวมถึงแม่น้ำแควน้อย) ที่ไหลลงสู่จังหวัดกาญจนบุรี, จังหวัดราชบุรี และจังหวัดสมุทรสงคราม^[1]

พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขา ทำให้อากาศเย็น และในช่วงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์ อากาศจะหนาวเย็นเป็นพิเศษ ประกอบด้วยป่าดิบชื้นและป่าผลัดใบ มีความสูงตั้งแต่ 80 ถึง 2,152 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล

สัตว์ที่พบเห็นบ่อยในพื้นที่ เช่น เสือลายเมฆ, สมเสร็จมาเลเซีย, เลียงผา, เหยี่ยว, นกเงือกคอเขียว, นกเงือกใหญ่, นกอ้ายงั่ว, เสือโคร่งอินโดจีน, ช้างอินเดีย, ลิงลมสีเงิน, ลิงกังหางหมูเหนือ นอกจากนี้ยังมีสัตว์เลื้อยคลานและสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก เช่น เต่าปูลู, เต่าป่าเอเชีย, งูเหลือมพม่า, งูหลาม และกบใกล้สูญพันธุ์อย่างกบแม่น้ำบลายธ์^[1]

จุดเด่นของพื้นที่นี้คือ น้ำตกทีลอซู ซึ่งเป็นน้ำตกที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย และเป็นหนึ่งในน้ำตกที่ใหญ่ที่สุดในเอเชีย ชื่อของน้ำตกหมายถึง "น้ำตกดำ" ในภาษากะเหรี่ยง น้ำตกนี้มีหลายชั้น ลำธาร และสระน้ำให้เล่น น้ำจะไหลแรงที่สุดระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงพฤศจิกายน แต่สามารถชมน้ำตกได้ตลอดทั้งปี น้ำตกนี้อยู่ห่างจากที่ทำการเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าประมาณ 3 กิโลเมตร^[2]

นอกจากที่ลอซูแล้ว เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางยังมีน้ำตกอื่น ๆ เช่น น้ำตกปิตุ๊โกร (น้ำตกหัวใจและน้ำตกที่สูงที่สุดในประเทศไทย) และน้ำตกทีลอเล ซึ่งตั้งอยู่บริเวณเขตแดนกับทุ่งใหญ่นเรศวร^[3][4]

เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอุ้มผางในภาพรวมของสำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 14 (ตาก)
อุทยานแห่งชาติ 1 ดอยสอยมาลัย 2 ขุนพะวอ 3 ลานสาง 4 แม่เมย 5 น้ำตกพาเจริญ 6 รามคำแหง 7 ศรีสัชนาลัย 8 ตากสินมหาราช   เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า   9 แม่ตื่น 10 ถ้ำเจ้าราม 11 ทุ่งใหญ่นเรศวรตะวันออก 12 อุ้มผาง      เขตห้ามล่าสัตว์ป่า 13 ถ้ำเจ้าราม   วนอุทยาน 14 น้ำตกป่าละอู 15 พระธาตุห้วยลึก 16 ถ้ำลม–ถ้ำวัง 17 ถ้ำตะโค๊ะบิ

• Um Phang Wildlife Sanctuary