เจ้าราชวงศ์ (เลาแก้ว ณ เชียงใหม่)

เจ้าเลาแก้ว ณ เชียงใหม่
เจ้าเลาแก้ว ณ เชียงใหม่
	เจ้าราชวงศ์ จังหวัดเชียงใหม่
เกิด	ปีฉลู จ.ศ. 1239
ถึงแก่กรรม	พ.ศ. 2487 (66 ปี)
ภรรยา	ชายา; เจ้าจันทร์จร ณ เชียงใหม่; หม่อม; หม่อมมา ณ เชียงใหม่; หม่อมผัน ณ เชียงใหม่
พระบุตร	6 คน
ราชสกุล	ณ เชียงใหม่
ราชวงศ์	ทิพย์จักร
เจ้าบิดา	เจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์
เจ้ามารดา	เจ้าทิพเนตร

เจ้าราชวงศ์ (น้อยลาวแก้ว ณ เชียงใหม่) เป็นราชบุตรองค์เดียวของเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 8 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์

พระประวัติ

เจ้าน้อยเลาแก้ว (หรือ ลาวแก้ว) ณ เชียงใหม่ เกิดเมื่อปีฉลู จ.ศ. 1239^[1] (ราวปี พ.ศ. 2420) เป็นราชบุตรองค์เดียวในเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ ที่เกิดแต่เจ้าทิพเนตร ธิดาในเจ้าหนานมหาเทพ ณ เชียงใหม่ ราชบุตรองค์ที่ 7 แห่งพระเจ้ามโหตรประเทศ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5

ครั้นเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ถึงแก่พิราลัยเมื่อวันที่ 5 มกราคม พ.ศ. 2452 แล้ว พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งทรงทราบความที่เจ้าดารารัศมี พระราชชายา ถวายบังคมลาไปประทับที่นครเชียงใหม่ก่อนแล้ว จึงมีพระราชดำรัสกับเจ้าดารารัศมี พระราชชายาให้เลือกผู้แทนเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ที่ว่า

ในการเลือกเจ้านครเชียงใหม่แทนเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์ตามกฎต้องให้ทายาทผู้สืบตระกูลรับตำแหน่งนี้ ซึ่งควรจะต้องได้แก่เจ้าราชบุตร (เลาแก้ว) ทายาทแต่ผู้เดียว แต่ในตำแหน่งนี้จะต้องเป็นพระอภิบาล พระราชยายาเจ้าดารารัศมี ในรัชกาลที่ 5 ด้วย ในขณะนี้เจ้าราชบุตรยังอายุน้อยอยู่ ฉะนั้นพระราชชายาเจ้าดารารัศมีจึงขอเลือกเจ้าอุปราชแก้ว รับหน้าที่นี้ก่อน...
— วชิราวุธ ป.ร.

เจ้าแก้วนวรัฐ จึงได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ส่วนเจ้าราชบุตร (น้อยลาวแก้ว) ได้รับบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าราชวงศ์ จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งแต่วันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2466^[2]

เจ้าราชวงศ์ (เลาแก้ว ณ เชียงใหม่) ถึงแก่กรรมเมื่อในปี พ.ศ. 2487^[1]

โอรส-ธิดา

เจ้าราชวงศ์ (เลาแก้ว ณ เชียงใหม่) มีโอรส 3 คน และธิดา 3 คน ได้แก่

ประสูติแต่เจ้าจันทร์จร ณ เชียงใหม่

เจ้าจันทร์พงศ์ ณ เชียงใหม่ สมรสกับเจ้าแก้วพา ณ ลำพูน
เจ้าแก้วมงคล ณ เชียงใหม่ สมรสกับเจ้าแสงดาว และศรีนวล ณ เชียงใหม่

ประสูติแต่หม่อมมา ณ เชียงใหม่

เจ้าอินทรัตน์ ณ เชียงใหม่
เจ้าลดาคำ ณ เชียงใหม่ สมรสและหย่ากับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน สมรสครั้งที่สองกับเจ้าหนานเชา ณ เชียงใหม่ พระธิดาจากการสมรสครั้งแรกสององค์ พระโอรสจากการสมรสครั้งที่สองคนเดียว^[3]^[4]

ประสูติแต่หม่อมผัน ณ เชียงใหม่

การปฏิบัติภารกิจในฐานะเจ้านายฝ่ายเหนือ

เจ้าน้อยเลาแก้ว เคยได้ปฏิบัติหน้าที่แสดงความจงรักภักดีต่อราชวงศ์จักรี โดยเดินทางไปพร้อมกับเจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ พร้อมด้วยเจ้าน้อยสมพมิตร เจ้าน้อยเมืองชื่น และเจ้าน้อยวุฒิวงษ์ เข้าเฝ้าถวายเครื่องราชบรรณาการ เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม พ.ศ. 2447^[5] ตามราชประเพณีที่ประเทศราชต้องส่งต้นไม้เงินต้นไม้ทอง และเครื่องราชบรรณาการไปยังกรุงเทพฯ ทุก ๆ 3 ปี หรือทุกปี เพื่อแสดงความสวามิภักดิ์และการยอมเป็นเมืองขึ้น^[6] ซึ่งเป็นการถวายเครื่องราชบรรณาการตามโบราณราชประเพณีเป็นครั้งสุดท้าย^[7]

ต่อมา เมื่อวันที่ 7 มกราคม พ.ศ. 2447 (นับตามแบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2448) ได้รับพระราชทานสัญญาบัตร เป็น "เจ้าราชบุตร์เมืองนครเชียงใหม่"^[8]