3 Јунона — голем астероид во астероидниот појас. Откриена е во 1804 г. од германскиот астроном Карл Лудвиг Хардинг.[13] Ова е третиот по ред откриен астероид кој спаѓа меѓу дваесетте најголеми и еден од двата најкрупни каменливи астероиди (тип S) заедно со 15 Евномија. Се проценува дека ова тело зафаќа 1 % од вкупната маса на астероидниот појас.[14]
Астероидот е наречен по врховната римска божица Јунона, сопруга на Јупитер.
Историја
Откривање
Астероидот е откриен на 1 септември 1804 г. од Карл Лудвиг Хардинг.[1] Подолго време се сметал за планета, сè додека не се утврдило дека се работи за астероид и мала планета во текот на 1850-тите.[15]
Особености
Јунона се вбројува меѓу најголемите астероиди (веројатно десеттоти по големина) и сочинува 1 % од масата на сиот астероиден појас.[16] Го зазема второто место по масивност меѓу астероидите од типот S, веднаш по 15 Евномија.[3] И покрај тоа, Јунона има маса само 3 % од онаа на Церера.[3]
Првите десет откриени астероиди во големинска споредба со Месечината. Јунона е трета од лево.
Меѓу астероидите од типот S, Јунона е необично отсјајна, што може да упатува на посебни површински својства. Големото албедо е причината за нејзината релативно висока привидна величина за мало тело кое не е блиску до внатрешниот раб на астероидниот појас. Јунона може да достигне +7,5 на поволна противположба, што е посјајно од Нептун или Титан, поради што е откриена пред поголемите астероиди Хигија, Европа, Давида и Интерамнија. Но на највеќето противположби, Јунона достигнува величина од +8,7[18] — едвај видлива со двоглед — и при помали издолжувања ќе мора да користи 76-милиметарски телескоп за да се распознае со доволна острина.[19] Астероидот е главното тело на Јунониното семејство.
Планети 1807–1845
1
Меркур
2
Венера
3
Земја
4
Марс
5
Веста
6
Јунона
7
Церера
8
Палада
9
Јупитер
10
Сатурн
11
Уран
Јунона најпрвин се сметала за планета, заедно со 1 Церера, 2 Палада и 4 Веста.[20] Во 1811 г. Ј. Ј. Шретер ѝ го проценил пречникот на 2.290 км.[20] По откривањето на други астероиди, сите четири биле прогласени за такви тела. Со малите димензии и неправилниот облик, Јунона не може да биде џуџеста планета.
Астероидот кружи на малку помало средно растојание од Сонцето отколку Церера и Палада. Има умерено наклонета орбита со околу 12° кон еклиптиката, но таа е крајно занесена, повеќе од Плутоновата. Овааа голема занесеност повеќе ја доближува до Сонцето во перихел отколку Веста, а подалеку во афел отколку Церера. Од сите астероиди со пречник преку 200 км, само 324 Бамберга има позанесена орбита.[21]
Јунона се врти во напредна насока при осен наклон од околу 50°.[22] Највисоката забележана температура на површината (во делот што гледа право кон Сонцето) изнесува 293 K, измерена на 2 октомври 2001 г. Земајќи го предвид тогашното хелиоцентрично растојание, ова дава проценета највисока температура од 301 K (+28 °C) во перихел.[9]
Спектроскопските проучувања на Јунонината површина даваат можност да се заклучи дека таа може да е предок на хондритите, кои се чест вид на каменлив метеорит составени од железоносни силикати како оливин и пироксен.[23]Инфрацрвените слики покажуваат присуство на кратер со ширина од 100 км, како последица од геолошки млад удар.[24][25]
Според инфрацрвените податоци на MIDAS добиени со Хејловиот телескоп, во 2004 г проценет е просечен полупречник од 135,7±11.[4]
Набљудувања
Јунона е првиот астероид забележан како прикрива друго тело. Минала пред слаба ѕвезда (SAO 112328) на 19 февруари 1958 г. Оттогаш се забележани неколку затскривања, од кои најкорисно е она на SAO 115946 на 11 декември 1979 г. заведено од 18 различни набљудувачи.[26]
На 29 јули 2013 г. астероидот ја затксрил ѕвездата PPMX 9823370 со величина од 11,3,[27] како и 2UCAC 30446947 на 30 јули 2013 г.[28]
Масата на Јунона е проценета од радиосигналите од леталата што кружат околу Марс и апаратите на неговата површина, кои пак ги мерат ситните растројувања кои таа ги предизвикува врз движењето на Марс.[29] Нејзината орбита малку се изменила во 1839 г. најверојатно поради растројувања од непознат астероид кој минал крај неа.[30]
Во 1996 г. Хукеровиот телескоп во опсерваторијата „Маунт Вилсон“ направил слики на Јунона при видливи и близуинфрацрвени бранови должини служејќи се со адаптивна оптика. Сликите го опфаќаат целиот вртежен период и го покажуваат неправилниот облик и темното подрачје кое се смета за последица од неодамнешен удар.[25]
Противположби
Јунона достигнува противположба од Сонцето на секои 15,5 месеци, при што најмалото растојание во голема мера се разликува, зависно од тоа дали е близу до перихелот или афелот. Низи од поволни противположби се јавуваат на секоја 10-та противположба, односно малку над секои 13 години. Последните поволни противположби биле на 1 декември 2005 г. на растојание од 1.063 ае, величина од 7,55, како и на 17 ноември 2018 г. при најголемо растојание од 1.036 ае, величина од 7,45.[31][32] Следната поволна противположба ќе биде на 30 октомври 2031 г. при растојание од 1.044 ае, величина од 7,42.
↑ 5,05,15,2Calculated based on the known parameters
↑ 6,06,1James Baer, Steven Chesley & Robert Matson (2011) "Astrometric masses of 26 asteroids and observations on asteroid porosity." The Astronomical Journal, Volume 141, Number 5
↑
Gaffey, Michael J.; Burbine, Thomas H.; Piatek, Jennifer L.; Reed, Kevin L.; Chaky, Damon A.; Bell, Jeffrey F.; Brown, R. H. (1993). „Mineralogical variations within the S-type asteroid class“. Icarus. 106 (2): 573. Bibcode:1993Icar..106..573G. doi:10.1006/icar.1993.1194.
↑
Pitjeva, E. V. (2004). „Estimations of masses of the largest asteroids and the main asteroid belt from ranging to planets, Mars orbiters and landers“. 35th COSPAR Scientific Assembly. Held 18–25 July 2004, in Paris, France. стр. 2014. Bibcode:2004cosp...35.2014P.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
