ตัวเลขอีทรัสคัน เป็นศัพท์และวลีสำหรับตัวเลขในภาษาอีทรัสคัน และเลขโดด ที่ใช้เขียนตัวเลข
หน่วย
ระบบตัวเลขอีทรัสคันมีหน่วยที่มีค่าดังนี้:[ 1]
หน่วย
ยูนิโคด
𐌠
𐌡
𐌢
𐌣
𐌟
ค่า
1
5
10
50
100
(เมื่อติดตั้งฟอนต์ยูนิโคดแล้ว สองแถวแรกควรมีลักษณะเหมือนกัน)
ตัวอย่างนี้คือเลขมากเท่าที่รู้จัก แต่ไม่ทราบว่าหน่วยไหนแทนตัวเลขใด ตัวเลจส่วนใหญ่เขียนด้วยวิธี "สัญกรณ์การบวก" คือการเขียนหน่วยที่บวกแล้วได้ตัวเลขที่ต้องการ เรียงจากค่ามากไปน้อย ดังนั้น ตัวเลข '87' จึงเขียนได้เป็น 50 + 10 + 10 + 10 + 5 + 1 + 1 = "𐌣𐌢𐌢𐌢𐌡𐌠𐌠"[ 1] (เนื่องจากอักษรอีทรัสส่วนใหญ่มักเขียนจากขวาไปซ้าย ตัวเลขในจารึกจึงเป็น "𐌠𐌠𐌡𐌢𐌢𐌢𐌣" ข้อแม้นี้ใช้กับตัวอย่างที่เหลือททั้งหมด)
อย่างไรก็ตาม ชาวอีทรัสคันมักเขียนเลข 17, 18 และ 19 เป็น "𐌠𐌠𐌠𐌢𐌢", "𐌠𐌠𐌢𐌢" และ "𐌠𐌢𐌢" แต่เรียกเป็น "สามจากยี่สิบ", "สองจากยี่สิบ" และ "หนึ่งจากยี่สิบ" แทนที่จะเขียนเป็น "𐌢𐌡𐌠𐌠", "𐌢𐌡𐌠𐌠𐌠" และ "𐌢𐌡𐌠𐌠𐌠𐌠"[ 1] (ชาวโรมันใช้วิธีเดียวกันกับเลข 18 และ 19 ซึ่งเรียกว่า: duodeviginti และ undeviginti พฤติกรรมนี้เชื่อว่าเป็นอิทธิพลของอีทรัสคันในภาษาละติน[ 2] )
รูปแบบนี้ยังปรากฏในเลข 27, 28, 29, 37, 38, 39, ฯลฯ แต่ในทางตรงกันข้าม ชาวอีทรัสคันโดยทั่วไปเขียน "𐌠𐌠𐌠𐌠" สำหรับเลข 4 (ทั้งแบบเดียวและใน 14, 24, 34, ฯลฯ), "𐌢𐌢𐌢𐌢" สำหรับ 40 และ "𐌡𐌠𐌠", "𐌡𐌠𐌠𐌠", "𐌡𐌠𐌠𐌠𐌠" สำหรับ 7, 8 และ 9 อย่างเดียว (ต่างจากชาวโรมันที่เขียนเลข 4 เป็น "IV", 9 เป็น "IX", 40 เป็น "XL")[ 1]
คำศัพท์
มีข้อตกลงทั่วไปในบรรดาผู้เชี่ยวชาญอีทรัสคันเกี่ยวกับตัวเลขจาก 1 ถึง 100 ยกเว้นเลข 4 กับ 6 ตารางข้างล่างแสดงการถอดอักษร (หนึ่งตัวอักษรต่ออักษรอีทรัสคันหนึ่งตัว) และรูปสะกดหน่วยเสียงที่เหมาะสม
คำที่มีดอกจันข้างหน้ายังไม่ได้รับการรับรอง แต่สันนิษฐานจากตัวเลขที่รู้จัก เครื่องหมายยัติภังค์ระบุว่ามีเพียงการรองรับที่มาของตัวเลขเท่านั้น
ตัวเลขอีทรัสคัน
ค่า
ตีความแบบ เลขฐานสิบ
ตีความแบบ เลขฐานสิบสอง
1
θu [tʰu] ~ θun ~ tu ~ tun
2
zal [t͡sal]
3
ci [ki] ~ ki (~ ψi ?)
4
śa [ʃa] ~ sa หรือ huθ [hutʰ] ~ hut
huθ [hutʰ] ~ hut
5
maψ [makʰ] ~ *maψv-
6
huθ [hutʰ] ~ hut หรือ śa [ʃa] ~ sa
śa [ʃa] ~ sa
7
śemφ [ʃempʰ]
8
*cezp [ket͡sp]
9
nurφ- [nurpʰ]
10
śar [ʃar] ~ zar [t͡sar]
halψ [halkʰ]
11
*θuśar [tʰuʃar] "หนึ่ง-สิบ"
?
12
*zalśar [t͡salʃar] "สอง-สิบ"
śar [ʃar] ~ zar [t͡sar] "สิบสอง"
13
ci- śar- [kiʃar] "สาม-สิบ"
*θuśar ?
14
*śaśar [ʃaʃar] หรือ huθzar [hutʰt͡sar] "สี่-สิบ"
*zalśar ?
15
*maψśar [makʰʃar] "ห้า-สิบ"
ci- śar- "สาม-สิบสอง"
16
huθzar- [hutʰt͡sar] หรือr *śaśar [ʃaʃar] "หก-สิบ"
huθzar- [hutʰt͡sar] "สี่-สิบสอง"
17
ciem zaθrum [ki-em t͡satʰum] "สามจากยี่สิบ"
18
eslem zaθrum [esl-em t͡satʰum] "สองจากยี่สิบ"
19
θunem zaθrum [tʰun-em t͡satʰum] "หนึ่งจากยี่สิบ"
20
zaθrum [t͡satʰum] "tw-?"
30
cealψ [t͡sealkʰ] "สามสิบ/-สิบ"
40
śealψ [ʃealkʰ] or *huθalψ [hutʰalkʰ] "สี่สิบ"
*huθalψ- "สี่-สิบ"
50
muvalψ [muwalkʰ] "ห้าสิบ/-สิบ"
60
*huθalψ [hutʰalkʰ] หรือ śealψ [ʃealkʰ] "หกสิบ"
śealψ [ʃealkʰ] "หก-สิบ"
70
śemφalψ [ʃempʰalkʰ] "เจ็ดสิบ/-สิบ"
80
cezpalψ [ket͡spalkʰ] "แปดสิบ/-สิบ"
90
*nurφalψ [nurpʰalkʰ] "เก้าสิบ/-สิบ"
100
chimth [ʃimt] หรือ ximth [ʃimt] "หนึ่งร้อย"
อ้างอิง
อ่านเพิ่ม
Agostiniani, Luciano. "The Etruscan language." In The Etruscan World , edited by Jean MacIntosh Turfa , 457–77. Abingdon: Routledge, 2013.
Gluhak, Alemko. "Etruscan Numerals." Linguistica 17, no. 1 (1978): 25–32.
Maras, Daniele. "Numbers and reckoning: A whole civilization founded upon divisions." In The Etruscan World , edited by Jean MacIntosh Turfa, 478–91. Abingdon: Routledge, 2013.
Woudhuizen, F. C. "Etruscan numerals in indo-european perspective." Talanta , 20 (1988): 109.
แหล่งข้อมูลอื่น