พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ (ตุ๋ย บินอับดุลลาห์)

อำมาตย์เอก พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ (ตุ๋ย บินอับดุลลาห์) (20 มกราคม พ.ศ. 2414 – 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2506) อดีตรัฐมนตรีที่ไม่ได้ประจำกระทรวง 3 สมัย อดีตสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดสตูล คนแรก^[1][2]

ตุ๋ย เป็นบุตรคนที่ 12 ของหลวงโกชาอิศหาก และนางเลี้ยบ บินอับดุลลาห์ เกิดวันที่ 20 มกราคม พ.ศ. 2414 ที่ตำบลบางลำพูล่าง อำเภอคลองสาน จังหวัดธนบุรี ซึ่งขณะนั้นบิดาของเขาดำรงตำแหน่งล่ามมลายูที่กรมท่า ติดต่อกับต่างประเทศมีหน้าที่รับเครื่องราชบรรณาการของหัวเมืองประเทศราช บิดาของเขาจึงสนิทสนมกับสุลต่านทางมลายู

เมื่อเขาอายุ 8 ขวบ เจ้าเมืองปะลิสขอตัวไปเป็นบุตรบุญธรรม ได้เข้าเรียน ณ วัดบางลำพูล่าง จังหวัดธนบุรี หลังจากนั้นจึงได้กลับมารับราชการที่กรุงเทพมหานคร เมื่อปี พ.ศ. 2432 เป็นล่ามมลายู ต่อมาในปี พ.ศ. 2439 ได้รับยศเป็นขุนราชบริรักษ์ มณฑลปัตตานี ต่อจากนั้นเป็นนายอำเภอเบตง เป็นปลัดเมืองสตูล เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดสตูล และเกษียณอายุราชการ ในปี พ.ศ. 2472

พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนแรกของจังหวัดสตูล เป็นรัฐมนตรีในรัฐบาลพระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน)^[3] ต่อมาได้เป็นรัฐมนตรีสั่งราชการกระทรวงมหาดไทย และปี พ.ศ. 2491 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นสมาชิกวุฒิสภา

พระยาสมันตรัฐบุรินทร์ ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2506

• พ.ศ. 2480 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)^[4]
• พ.ศ. 2500 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้า (ท.จ.) (ฝ่ายหน้า)^[5]
• พ.ศ. 2466 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์มงกุฎไทย (ต.ม.)^[6]
• พ.ศ. 2478 – เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)^[7]
• พ.ศ. 2463 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)^[8]
• พ.ศ. 2502 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 2 (ภ.ป.ร.2)^[9]