Lin-Manuel Miranda

Lin-Manuel Miranda
	; Miranda w biurze sekretarza skarbu Stanów Zjednoczonych (2016)
Data i miejsce urodzenia	16 stycznia 1980 ; Nowy Jork
Zawód, zajęcie	aktor, kompozytor, raper, pisarz
Alma Mater	Wesleyan University
Rodzice	Luz Towns; Luis A. Miranda Jr.
Małżeństwo	Vanessa Adriana Nadal (od 2010)
Dzieci	Sebastian, Francesco
Krewni i powinowaci	Luz Miranda-Crespo (siostra)
	Strona internetowa

Lin-Manuel Miranda (ur. 16 stycznia 1980 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, dramatopisarz, kompozytor, raper i pisarz. Najszerzej znany z napisania muzyki, tekstu oraz występowania w broadwayowskich musicalach In the Heights i Hamilton. Zdobył nagrodę Pulitzera, dwie nagrody Grammy, nagrodę Emmy, MacArthur Fellowship oraz trzy nagrody Tony.

Życiorys

Miranda urodził się w północnej części Manhattanu jako syn psycholog Luzy Towns i konsultanta Partii Demokratycznej Luisa Mirandy Jr.^[1] Jest pochodzenia portorykańskiego^[2].

Ukończył studia na Wesleyan University w 2002 roku. W 2004 założył komediową grupę hip-hopową nazwaną Freestyle Love Supreme. Miranda napisał wczesną wersję In the Heights w 1999 roku, którą wystawił w kwietniu tego samego roku na scenie związanego z uniwersytetem Second Stage^[3].

Kariera

In the Heights (2002–2010)

W 2002 roku Miranda i John Buffalo Mailer nawiązali współpracę z reżyserem Thomasem Kailem, wspólnie pisząc pięć wersji In the Heights. Po off-broadwayowskim sukcesie musical został wystawiony na Broadwayu w 2008 roku. Przedstawienie zdobyło nagrody Tony za najlepszy musical oraz najlepszą ścieżkę dźwiękową, a także nagrodę Grammy za najlepszy album musicalowy. Miranda za rolę Usnaviego uzyskał nominację do nagrody Tony za najlepszego aktora w musicalu.

Na początku 2009 roku Lin-Manuel Miranda opuścił rolę, lecz wystąpił jako Usnavi rok później w Los Angeles^[4] i w San Juan^[5] oraz w ostatnim miesiącu trwania przedstawienia na Broadwayu.

W tym okresie Miranda był zatrudniony do innych prac związanych z teatrem – między innymi napisał tłumaczenie dialogów na język hiszpański dla West Side Story oraz skomponował dwie nowe piosenki do Working. Zagrał też rolę Alviego w Dr House oraz pełnił obowiązki kompozytora dla Ulicy Sezamkowej.

Bring It On i role telewizyjne (2011–2014)

Lin-Manuel Miranda wspólnie z Tomem Kittem i Amandą Green napisali muzykę i tekst do Bring It On, musicalu opowiadającego o waśniach pomiędzy drużynami cheerleaderek. Spektakl zadebiutował w Alliance Theatre w Atlancie w styczniu 2011 roku, po czym udał się na trasę po Stanach Zjednoczonych. Ostatnie przedstawienie miało miejsce 30 grudnia 2012 roku. Został nominowany do nagród Tony za najlepszy musical i najlepszą choreografię^[6].

W 2011 roku Miranda wystąpił gościnnie w odcinku Współczesnej rodziny. Rok później zagrał rolę Charleya w Merrily We Roll Along i w Niezwykłym życiu Timothy’ego Greena jako Reggie. W Do No Harm wcielił się w rolę doktora Rubena Marcado, którą zagrał we wszystkich trzynastu odcinkach serialu^[7].

W 2013 roku wystąpił w Jak poznałem waszą matkę jako Gus. W 2014 roku dołączył do The Skivvies, indierockowego duetu komediowego^[8]. W tym samym roku napisał muzykę i tekst do trwającego piętnaście minut musicalu 21 Chump Street oraz wystąpił w musicalu Tick, Tick... Boom!.

Hamilton (2015–2016)

W czerwcu 2008 roku Miranda przeczytał biografię Alexandra Hamiltona autorstwa Rona Chernowa. Zaintrygowany postacią pierwszego sekretarza skarbu Stanów Zjednoczonych napisał rapowany utwór^[9], który następnie przedstawił 12 maja 2009 roku na wieczorku poetyckim zorganizowanym przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Baracka Obamę. Do 2012 roku Miranda napisał i skomponował znaczną część utworów o życiu Hamiltona.

Hamilton zadebiutował w styczniu 2015 roku na scenie The Public Theater na Off-Broadwayu. Miranda ponowił współpracę z Thomasem Kailem, reżyserem jego wcześniejszego dzieła In the Heights. Uzyskując bardzo przychylne recenzje^[10] i wysokie wyniki sprzedaży biletów, przedstawienie przeniosło się na Broadway w sierpniu tego samego roku^[11].

Na prośbę J.J. Abramsa Lin-Manuel Miranda skomponował fragmenty muzyki do Gwiezdnych wojen: Przebudzenia Mocy, w tym piosenkę do sceny w kantynie.

W kwietniu 2016 roku Miranda i Jeremy McCarter wydali książkę zatytułowaną Hamilton: The Revolution, która opisuje szczegóły związane z produkcją Hamiltona, realizacją początkowego pomysłu oraz wpływu kulturowego spektaklu^[12].

Lin-Manuel Miranda wcielił się w rolę Alexandra Hamiltona po raz ostatni 9 lipca 2016 roku. Zastąpił go Javier Muñoz^[13]^[14].

Po Hamiltonie (od 2016)

Miranda wraz z Opetaia Foa'i skomponował piosenki do filmu animowanego Vaiana: Skarbu oceanu, który miał swoją premierę w 2016 roku. Ścieżkę dźwiękową natomiast skomponował Mark Mancina. Miranda wykonał następujące utwory w filmie: We Know The Way oraz jego repryzę (wraz z Opetaia Foa'i), a także You're Welcome w wersji z napisów końcowych (w duecie z Jordanem Fisherem).

Za piosenkę „How Far I'll Go“ otrzymał nominację do Złotego Globu^[15].

Życie prywatne

W 2010 Miranda poślubił Vanessę Adrianę Nadal, przyjaciółkę ze szkoły średniej^[16]. Mają dwóch synów: Sebastiana (ur. 10 listopada 2014)^[17] oraz Francisco (ur. 2 lutego 2018)^[18].

Praca w teatrze

1999, 2005, 2007, 2008–2011: In the Heights jako Usnavi (również kompozytor i autor tekstów)
2009: West Side Story (tłumaczenie dialogów na język hiszpański)
2011: Working (autor dwóch piosenek)
2012: Merrily We Roll Along jako Charley
2012: Bring It On: The Musical (kompozytor i autor tekstów)
2014: 21 Chump Street jako narrator (również kompozytor i autor tekstów)
2014: Tick, Tick... Boom! jako Jon
2015–2016: Hamilton jako Alexander Hamilton (również kompozytor i autor tekstów)
2016: Les Misérables jako oficer (głos z offu)

Filmografia

1996: Clayton's Friends jako Pete (również scenarzysta, producent, reżyser)
2007: Rodzina Soprano jako Bellman (jeden odcinek)
2009–2012: Ulica Sezamkowa jako Freddy Flapman i Lamb-Manuel Miranda (2 odcinki, również kompozytor)
2009–2010: Dr House jako Juan „Alvie“ Alvarez (3 odcinki)
2009–2010: The Electric Company jako Mario i on sam (17 odcinków, również kompozytor)
2011: Współczesna rodzina jako Guillermo (jeden odcinek)
2012: Niezwykłe życie Timothy’ego Greena jako Reggie
2012: The Polar Bears jako Rak
2012: Submissions Only jako Auditioner #1 (jeden odcinek)
2012: Freestyle Love Supreme jako on sam
2013: 200 Cartas jako Raul
2013: Do No Harm jako Ruben Marcado (11 odcinków)
2013: Smash jako on sam (jeden odcinek)
2013: Jak poznałem waszą matkę jako Gus (jeden odcinek)
2015: Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy jako Shag Kava (głos, również kompozytor)
2016: Studio Heads jako on sam
2016: Vaiana: Skarb oceanu (kompozytor, śpiew)
2016: Inside Amy Schumer jako on sam (jeden odcinek)
2016: Last Week Tonight with John Oliver jako on sam (jeden odcinek)
2016: Difficult People jako on sam (jeden odcinek)
2016: Saturday Night Live (gospodarz, jeden odcinek)
2016: Drunk History jako on sam (jeden odcinek)
2017: Speech & Debate jako The Genie
2017: BoJack Horseman jako Crackerjack Sugarman (jeden odcinek)
2018: Mary Poppins powraca jako Jack
2019: His Dark Materials jako Lee Scoresby
2020: Hamilton jako Alexander Hamilton i kompozytor
2021: Vivo jako Vivo (głos)
2021: Nasze magiczne Encanto (napisał piosenki)
2021: Tick, tick…BOOM! (reżyser)^[19]
2023: Mała Syrenka (kompozytor)^[20]
2023: Percy Jackson i bogowie olimpijscy jako Hermes

Publikacje

2016: Hamilton: The Revolution razem z Jeremym McCarterem
2016: „Stop the Bots From Killing Broadway“ (artykuł dla The New York Times)
2016: „Give Puerto Rico Its Chance to Thrive“ (artykuł dla The New York Times)

Dyskografia

Albumy obsadowe

2008: In the Heights
2014: 21 Chump Street
2015: Hamilton

Single

2016: „Jabba Flow“ z Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy
2016: „Love Make the World Go Round“ wspólnie z Jennifer Lopez
2016: „What the World Needs Now Is Love“ wspólnie z Broadway for Orlando

Przypisy

↑ Jeff MacGregor: Meet Lin-Manuel Miranda, the Genius Behind „Hamilton,” Broadway's Newest Hit. Smithsonian Magazine, 2015-11-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ David Smith: Lin-Manuel Miranda's ancestry is as multifaceted as Hamilton. The Guardian, 2016-07-01. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Lin-Manuel Miranda: Lin-Manuel Miranda: Scaling the Heights. broadway.com, 2007-01-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ David Ng: Lin-Manuel Miranda returning to 'In the Heights' at Pantages Theater. Los Angeles Times, 2010-05-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Kenneth Jones: Lin-Manuel Miranda Takes In the Heights to Puerto Rico. Playbill, 2010-11-24. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Bring It On The Musical. IBDB: The official source for Broadway Information. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Nellie Andreeva: Lin-Manuel Miranda To Recur On NBC Drama Series 'Do No Harm'. Deadline, 2012-09-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ The Skivvies with Lin-Manuel Miranda, Fyvush Finkel and More Set for 54 Below this Week. Broadway World, 2014-03-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Rebecca Mead: All About The Hamiltons. The New Yorker, 2015-02-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Marilyn Stasio: Off Broadway Review: ‘Hamilton’ by Lin-Manuel Miranda. Variety, 2015-02-17. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Michael Gioia: History in the Making – Revolutionary Musical Hamilton Opens on Broadway Tonight. Playbill, 2015-08-06. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Alexandra Alter: ‘Hamilton: The Revolution’ Races Out of Bookstores, Echoing the Musical’s Success. The New York Times, 2016-05-03. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Peter Marks: Hurry up, ‘Hamilton’ fans: Lin-Manuel Miranda announces departure date from show. The Washington Post, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Mark Kennedy: Lin-Manuel Miranda leaving 'Hamilton' July 9; vows to return. Associated Press, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-31)]. (ang.).
↑ Melinda Newman: Lin-Manuel Miranda, Mark Mancina & Opetaia Foa'i on Creating Disney's 'Moana' Music as 'Hamilton' Exploded. Billboard, 2016-11-23. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Lois Smith Brady: Vanessa Nadal and Lin Miranda. The New York Times, 2010-09-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
↑ Michael Gioia: Lin-Manuel Miranda and Vanessa Nadal Welcome First Child. [w:] playbill.com [on-line]. 2014-11-10. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).
↑ Andrea Mandell: Lin-Manuel Miranda welcomes second child with a perfect tweet. [w:] usatoday.com [on-line]. 2018-02-02. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).
↑ Tick, Tick... Boom!. [dostęp 2022-02-05].
↑ MarcM. Snetiker MarcM., Lin-Manuel Miranda, Alan Menken team up for live-action 'Little Mermaid' [online], EW.com, 16 sierpnia 2016 [dostęp 2023-09-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

Strona oficjalna (ang.)
Lin-Manuel Miranda w Internet Broadway Database (ang.)
Lin-Manuel Miranda. lortel.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-19)]. w Internet Off-Broadway Database (ang.)
Lin-Manuel Miranda w bazie IMDb (ang.)

[1] Jeff MacGregor: Meet Lin-Manuel Miranda, the Genius Behind „Hamilton,” Broadway's Newest Hit. Smithsonian Magazine, 2015-11-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[2] David Smith: Lin-Manuel Miranda's ancestry is as multifaceted as Hamilton. The Guardian, 2016-07-01. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[3] Lin-Manuel Miranda: Lin-Manuel Miranda: Scaling the Heights. broadway.com, 2007-01-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[4] David Ng: Lin-Manuel Miranda returning to 'In the Heights' at Pantages Theater. Los Angeles Times, 2010-05-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[5] Kenneth Jones: Lin-Manuel Miranda Takes In the Heights to Puerto Rico. Playbill, 2010-11-24. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[6] Bring It On The Musical. IBDB: The official source for Broadway Information. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[7] Nellie Andreeva: Lin-Manuel Miranda To Recur On NBC Drama Series 'Do No Harm'. Deadline, 2012-09-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[8] The Skivvies with Lin-Manuel Miranda, Fyvush Finkel and More Set for 54 Below this Week. Broadway World, 2014-03-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[9] Rebecca Mead: All About The Hamiltons. The New Yorker, 2015-02-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[10] Marilyn Stasio: Off Broadway Review: ‘Hamilton’ by Lin-Manuel Miranda. Variety, 2015-02-17. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[11] Michael Gioia: History in the Making – Revolutionary Musical Hamilton Opens on Broadway Tonight. Playbill, 2015-08-06. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[12] Alexandra Alter: ‘Hamilton: The Revolution’ Races Out of Bookstores, Echoing the Musical’s Success. The New York Times, 2016-05-03. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[13] Peter Marks: Hurry up, ‘Hamilton’ fans: Lin-Manuel Miranda announces departure date from show. The Washington Post, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[14] Mark Kennedy: Lin-Manuel Miranda leaving 'Hamilton' July 9; vows to return. Associated Press, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-31)]. (ang.).

[15] Melinda Newman: Lin-Manuel Miranda, Mark Mancina & Opetaia Foa'i on Creating Disney's 'Moana' Music as 'Hamilton' Exploded. Billboard, 2016-11-23. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[16] Lois Smith Brady: Vanessa Nadal and Lin Miranda. The New York Times, 2010-09-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).

[17] Michael Gioia: Lin-Manuel Miranda and Vanessa Nadal Welcome First Child. [w:] playbill.com [on-line]. 2014-11-10. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).

[18] Andrea Mandell: Lin-Manuel Miranda welcomes second child with a perfect tweet. [w:] usatoday.com [on-line]. 2018-02-02. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).

[19] Tick, Tick... Boom!. [dostęp 2022-02-05].

[20] MarcM. Snetiker MarcM., Lin-Manuel Miranda, Alan Menken team up for live-action 'Little Mermaid' [online], EW.com, 16 sierpnia 2016 [dostęp 2023-09-16] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]