Валянцін Тэлегдзі

Валянцін Тэлегдзі
Род дзейнасці	фізік, выкладчык універсітэта
Дата нараджэння	11 студзеня 1922(1922-01-11)[1][2][…]
Месца нараджэння	Будапешт, Каралеўства Венгрыя[3]
Дата смерці	8 красавіка 2006(2006-04-08)[4][2][…] (84 гады)
Месца смерці	Пасадэна, акруга Лос-Анджэлес, Каліфорнія, ЗША[3]
Грамадзянства	ЗША  Венгрыя
Месца працы	Гарвардскі ўніверсітэт Чыкагскі ўніверсітэт CERN[5] Швейцарская вышэйшая тэхнічная школа Цюрыха
Альма-матар	Лазанскі ўніверсітэт (1946)
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Нацыянальная акадэмія навук ЗША Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Французская акадэмія навук Расійская акадэмія навук Еўрапейская акадэмія[d][6] Турынская акадэмія навук[d][3]
Узнагароды і прэміі	прэмія Вольфа па фізіцы (1991) прэмія Ліліенфельда[d] (1995) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (15 мая 2003)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Валянцін Тэлегдзі (11 студзеня 1922, Будапешт, Венгрыя — 8 красавіка 2006, Пасадэна, ЗША) — амерыканскі фізік-эксперыментатар. Член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (1968), замежны член Расійскай акадэміі навук (1999), Французскай акадэміі навук (2000), Лонданскага каралеўскага таварыства (2003).

Нарадзіўся ў Будапешце ў яўрэйскай сям’і. Яго бацька, Жорж (Дзьёрдзь) Тэлегдзі (1897—?), быў ураджэнцам Печа; маці — Эла Чылаг (Csillag Ella, 1897-?) — Паходзіла з Бекешчабы. У 1950 годзе атрымаў ступень доктара філасофіі ў Цюрыхскім палітэхнікуме, дзе працаваў у 1947—1950 гадах. З 1951 г. — у Чыкагскім універсітэце (з 1971 г. — прафесар).

Даследаванні па фізіцы элементарных часціц і ядзернай фізіцы, у прыватнасці па тэхніцы ядзерных эмульсій, вывучэнні ўзаемадзеяння фатонаў з ядрамі, слабых узаемадзеянняў, дзіўных часціц і гіперядзер, распаду мюона і свабоднага нейтрона. У 1957 годзе назіраў незахаванне цотнасці ў бэта-распадзе μ±мезона. У 1969 годзе вымераў звыштонкае расшчапленне мюонію, у 1970 годзе — магнітны момант мюона.

У 1992 годзе падпісаў «Папярэджанне чалавецтву».