Ամբրոլաուր

Ամբրոլաուր
Քաղաք
	Ամբրոլաուր
	վրաց.՝ ამბროლაური
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Վրաստան
Մխարե	Ռաչա-Լեչխումի և Քվեմո Սվանեթի
Համայնք	Ամբրոլաուրիի մունիցիպալիտետ
Հիմնադրված է	XVII դար թ.
Առաջին հիշատակում	17-րդ դար
Տվյալ կարգավիճակում	1966 թվականից
Մակերես	16,85 կմ²
ԲԾՄ	550±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	վրացերեն
Բնակչություն	2047 մարդ (2014)
Ազգային կազմ	Վրացիներ
Կրոնական կազմ	Վրաց Ուղղափառ եկեղեցի
Ժամային գոտի	UTC+4
Հեռախոսային կոդ	995 439
Փոստային դասիչ	0400
Պաշտոնական կայք	ambrolauri.ge
	Ամբրոլաուր (Վրաստան)
	Ամբրոլաուր (Վրաստան)
	Ամբրոլաուր Վիքիպահեստում

Ամբրոլաուր (վրաց.՝ ამბროლაური), քաղաք Վրաստանի Ռաչա-Լեչխումի և Քվեմո Սվանեթի երկրամասում։ Այդ երկրամասի (կամ մարզի) և Ամբրոլաուրի շրջանի վարչական կենտրոնն է։ Քաղաքի կարգավիճակ է ստացել 1966 թվականին։ 2014 թվականին բնակավայրինշնորհվել է ինքնակառավարվող քաղաքի կարգավիճակ^[2]։ Գտնվում է Ռիոն գետի ափին, ծովի մակերևույթից մոտավորապես 550 մետր բարձրության վրա։ Զբաղեցնում է 1.6 km².^[3] տարածք։ Բնակչությունը՝ ▲2001 մարդ (2023)^[4]։

Քաղաքում զարգացած է սննդի արդյունաբերությունը, այդ թվում՝ գինու արտադրությունը։ Կա նաև կարի ֆաբրիկա։ Ամբրոլաուրից ոչ հեռու գտնվող Շաորի լճի ափերին ստեղծվել է հանգստի և առողջարանային գոտի, որը շարունակում է զարգանալ^[5]։ 2017 թ. հունվարին շահագործման է հանձնվել օդանավակայանը, որը նախատեսված է փոքր (մինչև 20 ուղևոր տեղափոխող) ինքնաթիռների համար և միաժամանակ կարող է սպասարկել շուրջ 50 մարդու^[6]։ Ամբրոլաուրն ունի գեղարվեստի հարուստ թանգարան^[7], թատրոն...

Պատմություն

Հնագիտական պեղումների արդյունքները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքում բնակավայր գոյություն է ունեցել առնվազն վաղ միջնադարյան ժամանակներից։ Ենթադրվում է, որ մերձակայքում գտնվող Նիկործմինդա վանքի արձանագրություններից մեկում հիշատակված Մետեխարա գյուղը եղել է հենց Ամբրոլաուրի տեղում^[8]։ Իսկ Ամբրոլաուր տեղանունը վկայված է 17-րդ դարից (այդ շրջանում բնակավայրը եղել է Իմերեթի արքաների նստավայրերից մեկը. մերձակայքում արքայական ամրոցն էր վեր խոյանում)։ 1934-1937 թթ. բնակավայրը կրել է Ենուկիձե անվանումը՝ ի պատիվ խորհրդային կուսակցական գործիչ Ա. Ս. Ենուկիձեի^[9]։ Բայց երբ վերջինիս 1937 թվականին որպես տրոցկիստի գնդակահարել են, բնակավայրին վերադարձրել են իր պատմական անվանումը^[10]։

Քաղաքը զգալի չափով վնասվել է 1991 թվականի Ռաճա-Ջավյան ուժգին երկրաշարժից^[11]։

Ժողովրդագրություն

Ամբրոլաուրի բնակչության թվաքանակի փոփոխությունները^[12].

Տարին	Բնակչությունը
1979	2639
1989	2935
2002	2541
2009	2500
2010	2333
2011	2400
2013	2408
2014	2047

Անվանի ամբրոլաուրցիներ

Մանուչար Մաչաիձե (ծնվ. 1949) — ֆուտբոլիստ, Թբիլիսիի «Դինամո» թիմի և ԽՍՀՄ հավաքականի կիսապաշտպան
Գոչա Մաչաիձե (ծնվ. 1950) — ֆուտբոլիստ, Թբիլիսիի «Դինամո» թիմի և ԽՍՀՄ հավաքականի պաշտպան

Պատկերասրահ

Քաղաքի համայնապատկերը
Մերաբ Կոստավա փողոցը
Գեղարվեստի թանգարանը

Ծանոթագրություններ

↑ «მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014». საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. ნოემბერი 2014. Վերցված է 7 ნოემბერი, 2016-ին.
↑ «ქალაქ ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი [Municipality of the City of Ambrolauri]». მუნიციპალიტეტების რეესტრი [Registry of Municipalities] (Georgian). National Agency of Civil Registry. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «თვითმმართველი ქალაქები [Self-governing cities]». National Association of Local Self-Governments of Georgia. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.
↑ https://www.geostat.ge/en/modules/categories/41/population
↑ «Moscow-based Georgian Businessman to Build a Hotel on the Shaori Lake». Caucasus Business Week. 2015 թ․ ապրիլի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.
↑ «Georgia welcomes airport in western Racha region». Agenda.ge. 2017 թ․ հունվարի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 14-ին.
↑ «Ambrolauri Fine Art Museum». Georgian Museums. Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia, ICOM National Committee in Georgia, Georgian Museums Association, Culturological Research Association. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.
↑ Gamkrelidze, Gela; և այլք:, eds. (2013). «ამბროლაური (Ambrolauri)». ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [A Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Georgian) (1st ed.). Tbilisi: Center of Archaeology, National Museum of Georgia. էջ 30. ISBN 978-9941-15-896-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ «Исторические материалы/О переименовании Амбролаурского района в Енукидзинский район и с. Амбролаури в город Енукидзе». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.
↑ Хронос/Авель Сафронович Енукидзе
↑ «Землетрясения в СССР в 1991 году. Сборник научных трудов». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.
↑ Population Statistics for Countries, Administrative Areas, Cities and Agglomerations – Interactive Maps and Charts

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ամբրոլաուր» հոդվածին։

[აღწერა_2014-1] «მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014». საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური. ნოემბერი 2014. Վերցված է 7 ნოემბერი, 2016-ին.

[mreg-2] «ქალაქ ამბროლაურის მუნიციპალიტეტი [Municipality of the City of Ambrolauri]». მუნიციპალიტეტების რეესტრი [Registry of Municipalities] (Georgian). National Agency of Civil Registry. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[nala-3] «თვითმმართველი ქალაქები [Self-governing cities]». National Association of Local Self-Governments of Georgia. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.

[_ef376fdcf2673b77-4] ttps://www.geostat.ge/en/modules/categories/41/population

[5] «Moscow-based Georgian Businessman to Build a Hotel on the Shaori Lake». Caucasus Business Week. 2015 թ․ ապրիլի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.

[6] «Georgia welcomes airport in western Racha region». Agenda.ge. 2017 թ․ հունվարի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 14-ին.

[7] «Ambrolauri Fine Art Museum». Georgian Museums. Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia, ICOM National Committee in Georgia, Georgian Museums Association, Culturological Research Association. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 9-ին.

[topo-8] Gamkrelidze, Gela; և այլք:, eds. (2013). «ამბროლაური (Ambrolauri)». ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [A Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Georgian) (1st ed.). Tbilisi: Center of Archaeology, National Museum of Georgia. էջ 30. ISBN 978-9941-15-896-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[Име-9] «Исторические материалы/О переименовании Амбролаурского района в Енукидзинский район и с. Амбролаури в город Енукидзе». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.

[Хронос-10] Хронос/Авель Сафронович Енукидзе

[POCT-11] «Землетрясения в СССР в 1991 году. Сборник научных трудов». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 18-ին.

[Statistic-12] Population Statistics for Countries, Administrative Areas, Cities and Agglomerations – Interactive Maps and Charts

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]