5 Mazurski Oddział WOP

5 Oddział WOP

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1946
Rozformowanie	1948
Nazwa wyróżniająca	Mazurski
Tradycje
Rodowód	5 Oddział WOP
Kontynuacja	7 Brygada OP 19 Brygada WOP 19 Oddział WOP
Organizacja
Numer	JW 1842[1]
Dyslokacja	Kętrzyn
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	Okręg Wojskowy Warszawa i Departament WOP

Mazurski Oddział WOP nr 5 – oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.

Sformowany w 1946 na bazie 5 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946. Oddział posiadał cztery komendy, 16 strażnic, stan etatowy wynosił 1409 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych^[2]. Sztab oddziału stacjonował w Olsztynie^[a] a potem w Kętrzynie na ul. Sikorskiego 78^[3]. W 1947 rozformowano grupę manewrową oddziału, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską o etacie 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów^[4][b].

Rozformowany w 1948. Na jego bazie powstała 7 Brygada Ochrony Pogranicza.

W 1946^[5]:

• dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia
• grupa manewrowa, a od 1947 szkoła podoficerska
• 22 komenda odcinka - Braniewo
• 23 komenda odcinka - Bartoszyce
• 24 komenda odcinka – Węgorzewo
• 25 komenda odcinka – Kowale Oleckie

We wrześniu 1946 stan etatowy oddziału przewidywał: 4 komendy, 16 strażnic, 1409 wojskowych i 14 pracowników cywilnych^[6]. Po reorganizacji w 1947 było to: 4 komend odcinków, 16 strażnic, 849 wojskowych i 9 pracowników cywilnych^[7].

Sztandar ufundowało społeczeństwo ziemi warmińsko-mazurskiej.

Na lewej stronie płatu sztandaru wyhaftowane są herby miast: Olsztyna, Bartoszyc, Kętrzyna i Olecka. Na drzewcu znajduje się 47 gwoździ pamiątkowych, a wśród nich gwoździe od powiatów granicznych z napisami: "Powiat Braniewski", "Powiat Kętrzyński", "Powiat Bartoszycki", "Powiat Landsberg" i "Powiat Węgorzewski"^[8]

W kolejnych latach następowała zmiana numeracji i nazwy 7 Brygady Ochrony Pogranicza, ale nie dokonywano już na nim żadnych zmian i poprawek.

Do Muzeum Wojska Polskiego przekazywany był dwukrotnie. Pierwszy raz 20 maja 1956, ale już 19 grudnia 1957 powrócił do Kętrzyna, aby po raz drugi wrócić do Muzeum WP 28 lipca 1964^[8].

• dowódca oddziału^[9]

ppłk Stanisław Wyderka - do marca 1947

mjr Władysław Kłonica

• szef sztabu:

mjr Michalak - do marca 1947

mjr Piotrowski

• zastępca do spraw polityczno-wychowawczych

mjr Mieczysław Harley - do marca 1947

kpt. Przestaszewski

5 Oddział Ochrony Pogranicza → 5 Mazurski Oddział WOP → 7 Brygada Ochrony Pogranicza → 19 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Kętrzyn i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Kętrzyn → 19 Oddział WOP → 19 Kętrzyński Oddział WOP

• Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jan Ławski: Ochrona granic Polski Ludowej 1945-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowe, 1974.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Tadeusz Niedziela [red.]: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. Czerwiec 1995. Brak numerów stron w książce
• Bogdan Rabij. V Mazurski Oddział WOP i jego osiągnięcia w zakresie zwalczania przestępczości granicznej. „Problemy ochrony granic”. 14/2000, 2000. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/9, Historia Kętrzyńskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Kętrzyn 1961.