Strażnica WOP Bobra Wielka

Strażnica WOP Chworościany/Bobra Wielka – nieistniejący obecnie podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 27 komendy odcinka jako 127 strażnica WOP (Chworościany)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

24 kwietnia 1948 w miejsce komend odcinków zorganizowano bataliony ochrony pogranicza. Strażnica weszła w skład samodzielnego batalionu Ochrony Pogranicza nr 15.

1 stycznia 1951 127 strażnica WOP stacjonowała w miejscowości Bobra Wielka. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 121^[4][5].

15 listopada 1955 zlikwidowano sztab batalionu^[b]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab brygady. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic^[6].

W lipcu 1956 rozwiązano strażnicę^[6]. Budynki koszarowe zaadaptowano na ośrodek kolonijny WZGS Białystok^[7].

1 maja 1957 zorganizowano 7 placówkę graniczną w miejscowości Bobra Wielka. W 1964 w Bobrze Wielkiej stacjonowała placówka WOP nr 5 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza^[8].

Na bazie placówki WOP Bobra Wielka, w 1970 utworzono placówkę WOP Lipsk^[9] w strukturach 22 Oddziału WOP^[10].

Faktyczną ochronę granicy strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946^[11].

W maju 1957 7 placówka WOP Bobra Wielka obejmowała swoim zasięgiem powiat dąbrowski^[12].

• 126 strażnica WOP Markowice ⇔ 128 strażnica WOP Kuźnica – 1946
• 120 strażnica WOP Lubinowo ⇔ 122 strażnica WOP Kuźnica – 1954

• ppor. Hołowiński^[4]
• ppor. Zygmunt Stelmaszczyk (był w 1952).

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960.

• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.

• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.