Strażnica WOP Jurgów

Strażnica w Jurgowie:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-czechosłowackiej.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 41 komendy odcinka^[1] jako 186 strażnica WOP (Jurgów)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3]. Na początku 1947 obsada personalna strażnicy została wymieniona z obsadą 47 strażnicy Pamięcin^[a].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP w 1948, strażnica podporządkowana została dowódcy 53 batalionu OP^[4]. Od 15 marca 1954 w Wojskach Ochrony Pogranicza wprowadzono nową numerację strażnic^[b]. Strażnica I kategorii otrzymała numer 190^[6]. W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica I kategorii Jurgów była 4. w 3 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza. 1 stycznia 1964 była 12 strażnicą lądową kategorii II^[7]

Straż Graniczna:

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Jurgowie weszła w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej^[8].

W 1960 18 strażnica WOP Jurgów II kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej o długości 17000 m:

• Od znaku granicznego (wł.) nr II/153 do znaku gran. nr II/190 (wył).

Na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne małego ruchu granicznego obsługiwanie przez załogę strażnicy^[c]:

• Jurgów - Podspády.

• 185 strażnica WOP Niedzica ⇔ 187 strażnica WOP Skała – 1946
• strażnica WOP Kacwin ⇔ strażnica WOP Łysa Polana – 1957

• Zdzisław Mossóczy (do końca 1950)^[9]
• chor. Edward Wojtanowski (od 1952)
• por. Jerzy Stokwiszewski (04.08.1983–30.06.1984)^[10].

• Placówka Kontrolna Małego Ruchu Granicznego Jurgów

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Marek Jarosiński. Rys historyczny beskidzko-karpackiego pogranicza polsko-słowackiego. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/2000, 2000. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
• Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945-1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SG, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.