Strażnica WOP Jaryłówka

Strażnica WOP Kruszyniany/Jaryłówka – podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-radzieckiej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 28 komendy odcinka jako 131 strażnica WOP (Kruszyniany)^[1] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[2].

W 1951 131 strażnica WOP stacjonowała w m. Jaryłówka.

Z dniem 1.06.1952 strażnicę nr 131 włączono do 223 batalionu WOP^[3]. Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 125^[3][5]. Z dniem 15. 11.1955 zlikwidowano sztab batalionu^[b]. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab brygady. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic ^[6].

W lipcu 1956 rozwiązano strażnicę ^[6]. W jej miejsce zorganizowano placówkę graniczną WOP kategorii „B” Jaryłówka. Placówka swoim zasięgiem obejmowała powiat białostocki^[6].

Faktyczną ochronę granicy strażnica rozpoczęła w czerwcu 1946^[7]. W 1960 3 placówka WOP Jaryłówka ochraniała 60 km odcinek granicy państwowej od znaku granicznego 1535 do zn. gr. 1635.

Sąsiednie strażnice:

130 strażnica WOP Krynki ⇔ 132 strażnica WOP Jałówka – 1946

• ppor. Paszkowski^[3]
• chor. Dominik Bienie.. (?-1952)
• chor. Walenty Chechoń (1952-?)
• por. Mikołaj Syczewski (dowódca placówki) – (1956-?)^[8]

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• ASGr.Historia Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Białystok 1960
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.