Strażnica WOP Gołdap

Strażnica/placówka w Gołdapi:

1. podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza.
2. graniczna jednostka organizacyjna polskiej straży granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej.

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 25 komendy odcinka^[1] jako 118 strażnica WOP (Gołdap)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a]. Strażnica III kategorii otrzymała numer 112^[5][6]. Jesienią 1955 zlikwidowano sztab batalionu. Strażnica podporządkowana została bezpośrednio pod sztab brygady. W sztabie brygady wprowadzono stanowiska nieetatowych oficerów kierunkowych odpowiedzialnych za służbę graniczną strażnic^[7]. W czerwcu 1956 rozwiązano strażnicę^[7]. Na jej bazie powstała 4 placówka WOP Gołdap kategorii "B". W 1964 w Gołdapi stacjonowała placówka WOP nr 8 22 Białostockiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza^[8]. W 1976 rozformowało 19 Kętrzyński Oddział WOP, a placówkę przekazano do 22 Białostockiego Oddziału WOP^[9]. W 1976, w strukturze Podlasko-Mazurskiej Brygady WOP, odtworzono strażnicę w Gołdapi^[10].

Po rozwiązaniu w 1991 Wojsk Ochrony Pogranicza, strażnica w Gołdapi weszła w podporządkowanie Warmińsko-Mazurskiego Oddziału Straży Granicznej

W ramach realizacji III etapu programu przystosowania Straży Granicznej do standardów Schengen z dniem 2.01.2003 strażnicę SG w Gołdapi włączono do struktury GPK SG w Goldapi^[11].

W 1960 1 placówka WOP Gołdap ochraniała odcinek 36000 m granicy państwowej od znaku granicznego 1987 do zn. gr. 2076.

Będąc w strukturach SG od maja 1991 do 9 lipca 1993 ochraniała odcinek granicy państwowej [wył.] od znaku granicznego 1988 do znaku granicznego 2083 o długości 37,03 km^[12]. Od 10 lipca 1993 ochraniany odcinek wydłużył się do znaku granicznego 1987 do 37,48 km. 1 września 1995, wraz z włączeniem do struktury W-MOSG Strażnicy SG w Dubeninkach, nastąpiło skróceni odcinka granicy do [wył.] znaku granicznego 2031, a długość ochranianej granicy wynosiła 17,59 km^[11]

Wydarzenia:

W maju 1946, w czasie wykonywania obowiązków służbowych, został zabity wybuchem miny szer. Leonard Mazurkiewicz. W sierpniu udaremniono przekroczenie granicy 8 osobom^[13].

Sąsiednie strażnice:

• 117 strażnica WOP Angerapp ⇔ 119 strażnica WOP Dubeninki – 1946
• strażnica SG w Baniach Mazurskich ⇔ strażnica SG w Rutce Tartak – 1991
• Od 5 sierpnia 1993 strażnica zaczęła graniczyć dodatkowo ze strażnicą SG w Wiżajnach, a od 1995 ze strażnicą w Dubeninkach^[11]

• plut. Jan Pezik (był w 1951)
• ppor. Konstanty Kuśnierz (?-1953)
• chor. Bolesław Pawłowski (1953-?)

--

• por. SG Wincenty Perko (1991-1995)
• por. SG Jozef Kiszkorno (1995-1999)
• por. SG Waldemar Rusak (1999-2003)

• Dorian Burdyło: Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej im. gen.bryg. Stefana Pasławskiego w Kętrzynie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991-2011. Materiały poseminaryjne - Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Bogdan Rabij. V Mazurski Oddział WOP i jego osiągnięcia w zakresie zwalczania przestępczości granicznej. „Problemy ochrony granic”. 14/2000, 2000. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• ASGr. Historia Kętrzyńskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza. Kętrzyn 1961
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.