ภาษาแบกเตรีย

ภาษาแบกเตรีย (Bactrian language) เป็นภาษากลุ่มอิหร่านกลางที่ตายแล้ว เคยใช้พูดในบริเวณแบกเตรียในเอเชียกลาง ซึ่งเคยเรียกว่าโตคาริสถานในอัฟกานิสถาน คาดว่าภาษานี้เป็นภาษาพูดของชาวแบกเตรียในยุคที่พระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชยกทัพไปถึงเมื่อราว พ.ศ. 220 ตามด้วยช่วงเวลาของการรับวัฒนธรรมกรีกอีก 200 ปี โดยจักรวรรดิซิลูซิดตามด้วยราชอาณาจักรกรีก-แบกเตรีย อิทธิพลจากกรีกสิ้นสุดลงเมื่อ พ.ศ. 420 เมื่อมีการรุกรานจากชาวยูเอซิจากภาคเหนือซึ่งเป็นผู้ปรับปรุงอักษรกรีกมาเขียนภาษาแบกเตรีย โดยก่อนหน้านี้ ภาษานี้เขียนด้วยอักษรอราเมอิก

ภาษาแบกเตรียคล้ายกับว่าจะเป็นภาษาราชการคู่กับภาษากรีกในยุคของชาวคูซานที่เป็นลูกหลานของชาวยูเอซิใช้ในจารึกและบนเหรียญ การขยายดินแดนของชาวคูซานทำให้ภาษาแบกเตรียแพร่เข้าสู่อินเดียภาคเหนือและบริเวณอื่น ๆ ของเอเชียกลางไปไกลถึงทูรฟาน เมื่อพบจารึกเกี่ยวกับพุทธศาสนาเขียนด้วยภาษาแบกเตรียในบริเวณนั้น สัทวิทยาโดยทั่วไปของภาษาแบกเตรียคล้ายกับภาษาปาทาน ภาษาเปอร์เซีย และภาษาอิหร่านยุคกลางอื่น ๆ เช่น ภาษาพาร์เทียนและภาษาซอกเดีย คาดว่าภาษานี้มีการใช้จนถึงพุทธศตวรรษที่ 14