ปักธงชัย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา อยู่ทางตอนใต้ของจังหวัด เป็นแหล่งทอผ้าไหมมัดหมี่ที่สวยงาม
ประวัติศาสตร์
สมัยโบราณ เดิมปักธงชัยเป็นเมืองโบราณตั้งแต่ขอมเรืองอำนาจ ทั้งนี้สันนิษฐานได้จากเขตอำเภอปักธงชัยมีซากปรักหักพังของปรางค์ หรือ เทวาลัยหลายแห่งที่เป็นศิลปกรรม และสถาปัตยกรรมที่ขอมนิยมสร้างตามเมืองต่างๆ ที่ตนปกครองอยู่ใหญ่บ้าง เล็กบ้างตามความสำคัญของแต่ละเมือง เช่น ปรางค์นาแค ปราสาทสระหิน ปรางค์บ้านปรางค์ ปรางค์กู่เกษม
ในสมัยกรุงศรีอยุธยา จากหลักฐานที่ปรากฏตามแผนที่ยุทธศาสตร์สมัยกรุงศรีอยุธยาได้ปรากฏชื่อ เมืองปักว่าตั้งอยู่ใกล้เมืองนครราชสีมา ความสำคัญก็คือ เป็นเมืองหน้าด่านทางทิศใต้ของเมืองนครราชสีมา เพื่อเป็นกองระวังหน้าคอยสอดแนมข้าศึกและคอยปะทะขัดขวางหน่วงเหนี่ยวไม่ให้ข้าศึกยกทัพประชิดเมืองนครราชสีมาเร็วเกินไป เมืองปักในสมัยนี้จึงถูกตั้งและเรียกว่า “ด่านจะโปะ” เช่นเดียวกับ ด่านเกวียน ด่านจอหอ ด่านขุนทด เป็นต้น
ในสมัยกรุงธนบุรี พ.ศ. 2321 ในรัชสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรีโปรดฯให้สมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก (รัชกาลที่ 1) ยกกองทัพไปปราบเมืองเวียงจันทน์และได้รับชัยชนะขากลับ จึงได้กวาดต้อนเชลยชายหญิงพร้อมกับเพี้ยอุปราช และ ให้ไปพักอาศัยอยู่ที่ด่านจะโปะครั้นชาวเมืองเวียงจันทน์ตั้งบ้านเรือนเป็นหลักฐานมั่นคงแล้ว เจ้าพระยานครราชสีมา (ปิ่น) จึงกราบบังคมทูลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตตั้งด่านจะโปะเป็นเมือง เรียกว่า “เมืองปัก” (ยังไม่มีคำว่าธงชัย) และได้กราบบังคมทูลขอให้เพี้ยอุปราชเป็นเจ้าเมืองปักคนแรก พระราชทานนามว่า “พระยาวงศาอรรคราช” (ซึ่งกล่าวกันว่าเป็นต้นตระกูลวรธงไชย ขณะนี้) เมืองปักในสมัยนี้เป็นเมืองชั้นตรีขึ้นตรงต่อเมืองนครราชสีมา เมื่อ พ.ศ. 2323
ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2369 เจ้าอนุวงศ์แห่งเมืองเวียงจันทน์ยกทัพมายึดเมืองนครราชสีมาและได้กวาดต้อนชาวเมืองไป แต่ถูกคุณหญิงโมและชาวเมืองนครราชสีมาต่อสู้กับทหารเวียงจันทน์จนได้รับชัยชนะและได้พระราชทานนามว่า “ ท้าวสุรนารี ” การกวาดต้อนเชลยคราวนั้น ทหารเจ้าอนุวงศ์แห่งเมืองเวียงจันทน์ ได้มากวาดต้อนชาวเมืองปักทั้งชาวไทยโคราช และ ชาวเวียงจันทน์ ซึ่งชาวเวียงจันทร์ได้อพยพมาพึ่งพระบรมโพธิสมภารตั้งแต่สมัยกรุงธนบุรี ต่างก็มีที่ทำมาหากินสุขสบายมาเป็นเวลา 47 ปี จึงพร้อมใจกันจับอาวุธต่อสู้ขับไล่ทหารของเจ้าอนุวงศ์พ่ายแพ้กลับไป (ปัจจุบันชาวเวียงจันทน์เป็นบรรพบุรุษ ของชาวตำบลตะคุทั้งตำบล ตำบลเมืองปักบางหมู่บ้าน ตำบลธงชัยเหนือบางหมู่บ้าน ตำบลบลสะแกราชบางหมู่บ้าน ตำบลตะขบบางหมู่บ้าน)
- พ.ศ. 2451 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงปรับปรุงระเบียบราชการปกครองเป็นแบบเทศาภิบาล เมืองปักธงชัยจึงถูกยุบลงเป็นอำเภอปักธงชัย ขึ้นกับมณฑลนครราชสีมา โดยมีพระศรีพลรัตน์ (ยะฟะระ เกตุเลขา) ชาวไทยมุสลิม เป็นนายอำเภอปักธงไชยคนแรก[1]
- พ.ศ. 2451 ตั้งอำเภอ เรียกว่า อำเภอปักธงไชย
- วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2482 ยุบกิ่งอำเภอสะแกราช โดยให้ตำบลสะแกราช และ ตำบลสำโรง ขึ้นกับอำเภอปักธงไชย (ในขณะนั้น) และ ตำบลครบุรี ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอแซะ อำเภอกระโทก (โชคชัย) ปัจจุบันคือ อำเภอครบุรี [2]
- วันที่ 30 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลเมืองปัก ในท้องที่บางส่วนของตำบลเมืองปัก [3]
- พ.ศ. 2508 เปลี่ยนชื่อจากอำเภอปักธงไชย เป็น อำเภอปักธงชัย เพื่อให้ถูกต้องตามราชบัณฑิตยสถาน
- วันที่ 11 มิถุนายน 2518 ตั้งตำบลวังน้ำเขียว แยกออกจากตำบลสะแกราช [4]
- วันที่ 1 กันยายน 2521 ตั้งตำบลลำนางแก้ว แยกออกจากตำบลตะขบ [5]
- วันที่ 1 กรกฎาคม 2523 ตั้งตำบลวังหมี แยกออกจากตำบลตะขบ [6]
- วันที่ 1 เมษายน 2524 ตั้งตำบลระเริง แยกออกจากตำบลตะขบ [7]
- วันที่ 6 กันยายน 2528 ตั้งตำบลอุดมทรัพย์ แยกออกจากตำบลวังน้ำเขียว [8]
- วันที่ 1 สิงหาคม 2529 ตั้งตำบลภูหลวง แยกออกจากตำบลสะแกราช [9]
- วันที่ 6 กรกฎาคม 2530 ตั้งตำบลธงชัยเหนือ แยกออกจากตำบลเมืองปัก และ ตั้งตำบลสุขเกษม แยกออกจากตำบลตูม [10]
- วันที่ 10 สิงหาคม 2532 ตั้งตำบลเกษมทรัพย์ แยกออกจากตำบลสำโรง [11]
- วันที่ 1 เมษายน 2535 ยกพื้นที่ตำบลวังน้ำเขียว ตำบลวังหมี ตำบลอุดมทรัพย์ และตำบลระเริง แยกออกจากอำเภอปักธงชัย ไปตั้งเป็นกิ่งอำเภอวังน้ำเขียว ขึ้นกับอำเภอปักธงชัย [12]
- วันที่ 24 กันยายน 2536 จัดตั้งสุขาภิบาลตะขบ ในท้องที่บางส่วนของตำบลตะขบ และ บางส่วนของตำบลลำนางแก้ว [13]
- วันที่ 20 มกราคม 2537 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลเมืองปัก [14]
- วันที่ 7 กันยายน 2538 ตั้งตำบลบ่อปลาทอง แยกออกจากตำบลลำนางแก้ว [15]
- วันที่ 5 ธันวาคม 2539 ยกฐานะเป็นอำเภอวังน้ำเขียว [16]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลเมืองปัก และ สุขาภิบาลตะขบ เป็น เทศบาลตำบลเมืองปัก และ เทศบาลตำบลตะขบ
- วันที่ 9 มีนาคม 2555 ยกฐานะเทศบาลตำบลเมืองปัก เป็นเทศบาลเมืองเมืองปัก
ทำเนียบรายนามผู้ดำรงตำแหน่งนายอำเภอปักธงชัย
- 1. พระศรีพลรัตน์ (ยะฟะระ เกตุเลขา) (พ.ศ. 2451-2460)
- 2. พระชนูปกาลกิจ (ทัสน์ มาศรัตน์) (พ.ศ. 2461-2465)
- 3. พระพลราษฎร์บำรุง (แสง อุเทนสุด) (พ.ศ. 2466-2468)
- 4. หลวงนิวาส วัฒนกิจ (พ.ศ. 2469-2477)
- 5. ขุนศรีนรารักษ์ (พ.ศ. 2478-2479)
- 6. นายเคลื่อน จิตสำเริง (พ.ศ. 2479-2480)
- 7. นายขำ ทูลศิริ (พ.ศ. 2480-2483)
- 8. นายพล จุฑางกูล (พ.ศ. 2484-2486)
- 9. นายโชติ เชื้อศรีแก้ว (พ.ศ. 2487-2489)
- 10. นายชิน ราชพิตร (พ.ศ. 2490-2494)
- 11. นายประธาน วุฒิประไพ (พ.ศ. 2495-2496)
- 12. ร.ต.ต.คลี่ วัลลิภากร (พ.ศ. 2497-2499)
- 13. นายสัญทัด บุญประคอง (พ.ศ. 2499-2501)
- 14. ร.ต.ต.คลี่ วัลลิภากร (พ.ศ. 2501-2505)
- 15. นายอนันต์ อนันตกูล (พ.ศ. 2505-2506)
- 16. นายสงวน รักษ์สุจริต (พ.ศ. 2506-2507)
- 17. นายจรวย ยิ่งสวัสดิ์ (พ.ศ. 2507-2511)
- 18. นายสงวน ประพันธ์โรจน์ (พ.ศ. 2511-2514)
- 19. นายไพทูรย์ สุนทรวิภาค (พ.ศ. 2514-2516)
- 20. นายจำรัส พรรังสฤษฎ์ (พ.ศ. 2516-2519)
- 21. นายบุญธรรม ใจรักพันธุ์ (พ.ศ. 2519-2520)
- 22. นายประศาสน์ สุวรรณคำ (พ.ศ. 2520-2523)
- 23. นายประยูร ห่อประทุม (พ.ศ. 2523-2527)
- 24. นายไพบูลย์ จินดารัตน์ (พ.ศ. 2527-2529)
- 25. นายปัญญารัตน์ ปานทอง (พ.ศ. 2529-2530)
- 26. ร.ต.ประพันธ์ สุนทรมณี (พ.ศ. 2530-2533)
- 27. นายเจริญ พรหมพนิต (พ.ศ. 2533-2535)
- 28. นายเผด็จ โสมจะบก (พ.ศ. 2535-2536)
- 29. นายเอกสิทธิ์ บุตรคล้าย (พ.ศ. 2536-2539)
- 30. นายไชยยศ ปิติฤกษ์ (พ.ศ. 2539-2540)
- 31. นายขวัญชัย วงศ์ปิ่นเพ็ชร์ (พ.ศ. 2540-2543)
- 32. นายสุเมธ ศรีพงษ์ (พ.ศ. 2543-2545)
- 33. นายนพดล ชินะจิตร (พ.ศ. 2545-2548)
- 34. นายชัยยงค์ ฮมภิรมย์ (พ.ศ. 2548-2550)
- 35. นายสุรพจน์ รัชชุศิริ (พ.ศ. 2550-2551)
- 36. นายปิยะ ปรีดารมย์โรจน์ (พ.ศ. 2551-2553)
- 37. นายสิทธิศักดิ์ พรประสิทธิ์สุข (พ.ศ. 2554-28 กันยายน 2555)
- 38. นายสุรพันธ์ ศิลปะสุวรรณ (รักษาการแทน) (1 ตุลาคม พ.ศ. 2555- 2556)
- 39. นายภูมิสิทธิ์ วังคีรี (พ.ศ. 2556-2558)
- 40. นายนฤชา โฆษาศิวิไลซ์ (พ.ศ. 2558-2559)
- 41. นายวิสูตร ชัชวาลวงศ์ (พ.ศ. 2559-2562)
- 42. นายอำนวย ปองนาน (พ.ศ. 2562-2563)
- 43. นายบัลลังก์ ไวทย์ศิริ (พ.ศ. 2563-2565)
- 44.ร้อยโทอนุชา ตั้งพาณิชย์ (13 กุมภาพันธ์พ.ศ. 2565 -2 มกราคม พ.ศ. 2566)
- 45. นายสุพจน์ แสนมี (3 มกราคม พ.ศ. 2566 - 28 มกราคม พ.ศ.2567)
- 46. นายกฤษณธร เลิศสำโรง (29 มกราคม พ.ศ. 2567 - ปัจจุบัน)
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอปักธงชัยตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอปักธงชัยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 16 ตำบล 215 หมู่บ้าน
| ลำดับที่
|
อักษรไทย
|
อักษรโรมัน
|
จำนวนหมู่บ้าน
|
ประชากรทั้งหมด
(พ.ศ. 2560)[17]
|
ประชากรแยกตามส่วนท้องถิ่น
(พ.ศ. 2560)[17]
|
| 1.
|
เมืองปัก
|
Mueang Pak
|
18
|
18,228
|
13,020
5,208
|
(ทม.เมืองปัก)
(ทต.ปักธงชัย)
|
| 2.
|
ตะคุ
|
Takhu
|
21
|
12,289
|
12,289
|
(อบต.ตะคุ)
|
| 3.
|
โคกไทย
|
Khok Thai
|
11
|
4,809
|
4,809
|
(อบต.โคกไทย)
|
| 4.
|
สำโรง
|
Samrong
|
10
|
3,500
|
3,500
|
(อบต.สำโรง)
|
| 5.
|
ตะขบ
|
Takhop
|
22
|
14,539
|
4,287
10,252
|
(ทต.ตะขบ)
(อบต.ตะขบ)
|
| 6.
|
นกออก
|
Nok Ok
|
10
|
5,888
|
5,888
|
(ทต.นกออก)
|
| 7.
|
ดอน
|
Don
|
12
|
4,251
|
4,251
|
(อบต.ดอน)
|
| 8.
|
ตูม
|
Tum
|
16
|
5,536
|
5,536
|
(อบต.ตูม)
|
| 9.
|
งิ้ว
|
Ngio
|
16
|
6,731
|
6,731
|
(อบต.งิ้ว)
|
| 10.
|
สะแกราช
|
Sakae Rat
|
15
|
8,601
|
8,601
|
(อบต.สะแกราช)
|
| 11.
|
ลำนางแก้ว
|
Lam Nang Kaeo
|
9
|
5,282
|
493
4,789
|
(ทต.ตะขบ)
(ทต.ลำนางแก้ว)
|
| 12.
|
ภูหลวง
|
Phu Luang
|
9
|
5,783
|
5,783
|
(อบต.ภูหลวง)
|
| 13.
|
ธงชัยเหนือ
|
Thong Chai Nuea
|
16
|
9,428
|
1,101
8,327
|
(ทม.เมืองปัก)
(อบต.ธงชัยเหนือ)
|
| 14.
|
สุขเกษม
|
Suk Kasem
|
11
|
4,780
|
4,780
|
(อบต.สุขเกษม)
|
| 15.
|
เกษมทรัพย์
|
Kasem Sap
|
9
|
3,629
|
3,629
|
(อบต.เกษมทรัพย์)
|
| 16.
|
บ่อปลาทอง
|
Bo Pla Thong
|
10
|
4,316
|
589
3,727
|
(ทต.ตะขบ)
(ทต.บ่อปลาทอง)
|
| รวม
|
215
|
117,589
|
34,313 (เทศบาล)
83,276 (อบต.)
|
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอปักธงชัยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 18 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลเมืองเมืองปัก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเมืองปักและตำบลธงชัยเหนือ
- เทศบาลตำบลตะขบ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลตะขบ ตำบลลำนางแก้ว และตำบลบ่อปลาทอง
- เทศบาลตำบลลำนางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำนางแก้ว (นอกเขตเทศบาลตำบลตะขบ)
- เทศบาลตำบลบ่อปลาทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ่อปลาทอง (นอกเขตเทศบาลตำบลตะขบ)
- เทศบาลตำบลนกออก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนกออกทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลปักธงชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเมืองปัก (นอกเขตเทศบาลเมืองเมืองปัก)
- องค์การบริหารส่วนตำบลตะคุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะคุทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกไทย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกไทยทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำโรงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตะขบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะขบ (นอกเขตเทศบาลตำบลตะขบ)
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลตูม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตูมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลงิ้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลงิ้วทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสะแกราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสะแกราชทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลภูหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลภูหลวงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัยเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธงชัยเหนือ (นอกเขตเทศบาลเมืองเมืองปัก)
- องค์การบริหารส่วนตำบลสุขเกษม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสุขเกษมทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลเกษมทรัพย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกษมทรัพย์ทั้งตำบล
สถานศึกษา สถานที่ราชการ ธนาคาร และการคมนาคม
สถาบันอุดมศึกษา
สถาบันการอาชีวศึกษา
โรงเรียนระดับประถมศึกษา
- โรงเรียนปักธงชัยชุณหะวัณวิทยาคาร เก็บถาวร 2020-07-27 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- โรงเรียนชุมชนบ้านตะขบ
- โรงเรียนธงชัยเหนือวิทยา (โคกศิลา)
- โรงเรียนบ้านเขาพญาปราบ
- โรงเรียนบ้านโคกเกษม (สหรัฐ-ราษฎร์สามัคคี)
- โรงเรียนบ้านดอน (สหรัฐ-ราษฎร์อุทิศ)
- โรงเรียนบ้านดู่ (สหราษฎร์วิทยา)
- โรงเรียนบ้านโคกสำราญ
- โรงเรียนบ้านนางเหริญ
- โรงเรียนบ้านโนนแดง
- โรงเรียนบ้านบ่อปลา
- โรงเรียนแหลมรวกบำรุง
- โรงเรียนอาจวิทยาคาร
- โรงเรียนหนองไผ่ผดุงกิจวิทยา
- โรงเรียนหนองประดู่
- โรงเรียนหนองนกเขียนสามัคคี
- โรงเรียนหนองชุมแสงศรัทธาคาร
- โรงเรียนสะแกราชวิทยาคม
- โรงเรียนสวนหมากสงเคราะห์
- โรงเรียนป่าไม้อุทิศ 2
- โรงเรียนบ้านอ่างเก็บน้ำห้วยยาง
- โรงเรียนบ้านเมืองปักสามัคคี
- โรงเรียนบ้านโกรกหว้า
- โรงเรียนบ้านโป่งสามัคคี
- โรงเรียนวัดโพธินิมิตร
โรงเรียนมัธยมและหน่วยงานราชการ
หน่วยงานราชการ
- ที่ว่าการอำเภอปักธงชัย
- สถานีตำรวจภูธรปักธงชัย
- สาธารณสุขอำเภอปักธงชัย
- โรงพยาบาลปักธงชัย
- สำนักงานประปาส่วนภูมิภาค สาขาปักธงชัย
- การไฟฟ้าอำเภอปักธงชัย
- สำนักงานขนส่งจังหวัดนครราชสีมา สาขาอำเภอปักธงชัย
- หน่วยสัสดีอำเภอปักธงชัย
- กิ่งกาชาดอำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา
- สำนักงานที่ดินจังหวัดนครราชสีมา สาขาปักธงชัย
- ด่านกักกันสัตว์จังหวัดนครราชสีมา สาขาปักธงชัย
- ค่ายปักธงชัย (กรมทหารพรานที่ 26)
- สำนักเกษตรอำเภอปักธงชัย
- สำนักงานประถมศึกษาเขต 3 นครราชสีมา
ธนาคาร
การคมนาคม
สถานที่ท่องเที่ยว
- วัดหน้าพระธาตุ (วัดตะคุ) ตำบลตะคุ
- วัดม่วงสระน้อย ตำบลนกออก
- วัดปทุมคงคา (วัดนกออก) ตำบลนกออก
- วัดพระเพลิง (วัดหงษ์) ตำบลนกออก
- วัดป่านางเหริญ ตำบลเกษมทรัพย์
- วัดเขาตะกุดรัง ตำบลสะแกราช
- ปราสาทบ้านปรางค์ ตำบลนกออก
- ปราสาทสระหิน ตำบลตะคุ
- ปราสาทนาแค ตำบลเมืองปัก
- ปราสาทกู่เกษม ตำบลสะแกราช
- พิพิธภัณฑ์วัดพรมราช ตำบลตูม
- เขื่อนลำพระเพลิง ตำบลตะขบ
- อ่างเก็บน้ำลำสำลาย ตำบลตะขบ
- อ่างเก็บน้ำห้วยยาง ตำบลธงชัยเหนือ
- จิม ทอมป์สัน ฟาร์ม ตำบลตะขบ
บุคคลที่มีชื่อเสียงของอำเภอปักธงชัย
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
|
|---|
| อำเภอ | | |
|---|
| ประวัติศาสตร์ | |
|---|
| ภูมิศาสตร์ | |
|---|
| เศรษฐกิจ | |
|---|
| สังคม | | การศึกษา | |
|---|
| วัฒนธรรม | |
|---|
| กีฬา | |
|---|
| การเมือง | |
|---|
| การทหาร | |
|---|
|
|---|
|
