โรงเรียนอุดมดรุณี

โรงเรียนอุดมดรณี
Udomdarunee School
ที่ตั้ง
351 ถนนจรดวิถีถ่อง ตำบลธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย
พิกัด	17°00′52″N 99°49′13″E / 17.014414908095212°N 99.82022655672101°E / 17.014414908095212; 99.82022655672101
ข้อมูล
ชื่อเดิม	โรงเรียนสุโขทัยวิทยาคม (ฝ่ายสตรี) (2465-2472)
ประเภท	โรงเรียนประจำจังหวัดของรัฐ โรงเรียนมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ
ก่อตั้ง	20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2461; 106 ปีที่แล้ว (2461)
สถานะ	เปิดทำการปกติ
โรงเรียนพี่น้อง	โรงเรียนสุโขทัยวิทยาคม
หน่วยงานกำกับ	สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุโขทัย สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
รหัส	64012011
ผู้อำนวยการ	สาโรช เกตุสาคร (ตั้งแต่ปี 2564)
ระดับชั้น	มัธยมศึกษาปีที่ 1 - 6
จำนวนนักเรียน	2,094 คน (2566)
ระบบการศึกษา	ในระบบ
ภาษาที่ใช้เป็นสื่อการสอน	ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน ภาษาญี่ปุ่น ภาษาฝรั่งเศส
สี	กรมท่า - ขาว
คำขวัญ	เรียนเยี่ยม ประพฤติดี กีฬายอด วิสาสา ปรมาญาติ (ความคุ้นเคย เป็นญาติอย่างยิ่ง) (คติ)
เพลง	มาร์ชโรงเรียนอุดมดรุณี
เว็บไซต์	http://www.ud.ac.th

โรงเรียนอุดมดรุณี (อังกฤษ: Udomdarunee School; ย่อ: อ.ด./UD) หรือในอดีตคือ โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดสุโขทัย "อุดมดรุณี" เป็นโรงเรียนรัฐบาลมัธยมศึกษาขนาดใหญ่พิเศษ ในอำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุโขทัย เป็นโรงเรียนที่มีสัดส่วนนักเรียนหญิงสูงกว่านักเรียนชายราว 12:1 คน^[1] ปัจจุบันรับนักเรียนแบบสหศึกษา เป็นโรงเรียนประธานสหศึกษาเขตพระแม่ย่า และเป็นโรงเรียนสตรีแห่งแรกในจังหวัดสุโขทัย

เดิมทีโรงเรียนอุดมดรุณี เป็นส่วนหนึ่งของโรงเรียนประจำจังหวัดสุโขทัย "สุโขทัยวิทยาคม" ที่ก่อตั้งในปีพ.ศ. 2441 โดยในขณะนั้น รับนักเรียนแบบสหศึกษา มีที่ตั้งอยู่บริเวณเหนือวัดราชธานี จนวันที่ 29 พฤษภาคม 2448 ทางโรงเรียนก็ได้ย้ายไปยังบริเวณหลังตลาดธานี หรือบริเวณสนามเด็กเล่น เชิงสะพานพระร่วง^[2]

ในปีพ.ศ. 2461 โรงเรียนก็ได้แยกโรงเรียนเป็นสองโรงเรียนคือ โรงเรียนชายประจำจังหวัดสุโขทัย "สุโขทัยวิทยาคม" และโรงเรียนสตรีประจำจังหวัดสุโขทัย "อุดมดรุณี" จากนั้นในวันที่ 26 สิงหาคม 2472 ก็ได้ย้ายโรงเรียนชายประจำจังหวัดสุโขทัย "สุโขทัยวิทยาคม" ไปเปิดใหม่บริเวณใต้วัดไทยชุมพล แล้วให้ส่วนที่เดิมให้เป็นโรงเรียนสตรีประจำจังหวัดสุโขทัย "อุดมดรุณี"^[3]

ต่อมาในวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2474 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ มีพระบรมราชโองการ ยุบรวมบางมณฑลและบางจังหวัด โดยจังหวัดสุโขทัย ถูกยุบเลิกและโอน อำเภอสุโขทัยธานี อำเภอบ้านไกร อำเภอคลองตาล กิ่งอำเภอลานหอย และกิ่งอำเภอโตนด มาขึ้นการปกครองกับจังหวัดสวรรคโลก^[4] ทำให้โรงเรียนมีสถานะเป็นโรงเรียนสตรีประจำอำเภอสุโขทัยธานี "อุดมดรุณี" แต่ในอีก 8 ปีต่อมา วันที่ 17 เมษายน พ.ศ. 2482 มีการเปลี่ยนแปลงชื่อจังหวัดสวรรคโลก เป็นจังหวัดสุโขทัย^[5] ทำให้โรงเรียนมีสถานะเป็น โรงเรียนสตรีประจำจังหวัดสุโขทัย "อุดมดรุณี" อีกครั้ง

ในเวลาต่อมาทางโรงเรียนก็ได้ย้ายที่ตั้งมาบริเวณตรงข้ามกับสำนักงานเทศบาลเมืองสุโขทัยและตั้งตรงมาโดยตลอดจนถึงปัจจุบัน ภายหลังก็ได้ปรับจากโรงเรียนสตรี มาเป็นโรงเรียนสหศึกษามาจนถึงปัจจุบัน^[6]

ชื่อภาษาไทย: อุดมดรุณี

ชื่อภาษาอังกฤษ: Udomdarunee

ตัวย่อ:  อ.ด. / UD

ที่อยู่: เลขที่ 351 ถนนจรดวิถีถ่อง ตำบลธานี อำเภอเมืองสุโขทัย จังหวัดสุโขทัย

จำนวนนักเรียนและบุคลากร: นักเรียน 2,094 คน

วิสัยทัศน์: ภายในปี 2571 ผู้เรียนเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ มีสมรรถนะแห่งศตวรรษที่ 21 ประพฤติตนตามวิถีชนคนคุณธรรม^[7]

คติ: วิสาสา ปรมาญาติ (ความคุ้นเคย เป็นญาติอย่างยิ่ง)

เพลง: มาร์ชโรงเรียนอุดมดรุณี (เพลงมาร์ช)

นางนพมาศถือดอกประทีป^[7]

• นางนพมาศ: สัญลักษณ์ของโรงเรียน โดยนักเรียนโรงเรียนอุดมดรุณีจะเรียกตัวเอกว่า ลูกหลานนพมาศ
• ดอกประทีป: ความก้าวหน้าสว่างไสวดุจดวงประทีปปัญญา
• สีน้ำเงิน: สีประจำโรงเรียน

โรงเรียนอุดมดรุณีมีพื้นที่ทั้งหมด 19 ไร่ 1 งาน หรือประมาณ 30,800 ตารางเมตร เป็นที่ดินประเภท ได้รับบริจาคหรือให้ใช้

• แปลงที่ 1 เนื้อที่ 18-1-0 ไร่ กรรมสิทธ์ถือครอง ที่ราชพัสดุ
• แปลงที่ 2 เนื้อที่ 0-1-0 ไร่ กรรมสิทธ์ถือครอง ที่ราชพัสดุ
• แปลงที่ 3 เนื้อที่ 1-0-0 ไร่ กรรมสิทธ์ถือครอง ที่ราชพัสดุ

โดยโรงเรียนอุดมดรุณีมีความหนาแน่นนักเรียนต่อพื้นที่คิดเป็นนักเรียน 1 คนต่อ 14 ตารางเมตร เป็นโรงเรียนที่มีความหนาแน่นของนักเรียนสูงสุดในจังหวัดสุโขทัย^[8][9]

โรงเรียนอุดมดรุณีมีเขตพื้นที่บริการในพื้นที่^[10]

• ตำบลธานี อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย
• ตำบลบ้านกล้วย อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย
• ตำบลปากแควอ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย
• ตำบลยางซ้าย อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย
• ตำบลบ้านหลุม อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย
• หมู่ 3  ตำบลบ้านป้อม อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย

ดูเพิ่มเติมที่บทความ รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดสุโขทัย

โรงเรียนอุดมดรุณีเป็นโรงเรียนประธานสหวิทยาเขตพระแม่ย่า รับผิดชอบโรงเรียนในสังกัดสำนักงานพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาสุโขทัย พื้นที่อำเภอกงไกรลาสและอำเภอคีรีมาศ โดยมีโรงเรียนในสังกัดทั้งหมด 6 โรงเรียน ได้แก่ โรงเรียนอุดมดรุณี (ประธานสหวิทยาเขต) โรงเรียนกงไกรลาศวิทยา โรงเรียนไกรในวิทยาคม รัชมังคลาภิเษก โรงเรียนหนองตูมวิทยา โรงเรียนคีรีมาศพิทยาคม โรงเรียนบ้านใหม่เจริญผลพิทยาคม