สถาบันพระบรมราชชนก

สถาบันพระบรมราชชนก เป็นสถาบันอุดมศึกษาของรัฐที่ผลิตบุคลากรด้านการสาธารณสุข สังกัดกระทรวงสาธารณสุข สืบสานพระปณิธานของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก พระบิดาแห่งการแพทย์และสาธารณสุขไทย และสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี พระมารดาแห่งการสาธารณสุขไทย สถาบันมีวัตถุประสงค์เพื่อผลิตและพัฒนาบุคลากรตามความต้องการของ กระทรวงสาธารณสุข ให้การศึกษา ส่งเสริมวิชาการและวิชาชีพ ทำการสอน การวิจัย ให้บริการทางวิชาการแก่สังคม และทะนุบำรุงศิลปะและวัฒนธรรม ก่อตั้งขึ้นโดยการรวมองค์กรต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการผลิตบุคลากรด้านการสาธารณสุขเข้าด้วยกัน เพื่อเอกภาพด้านนโยบาย การวางแผนการดำเนินงาน โดยมีการตราพระราชกฤษฏีกาแบ่งส่วนราชการสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข ให้จัดตั้งเป็น "สถาบันพัฒนากำลังคนด้านสาธารณสุข" ดูแลงานด้านการผลิตและพัฒนากำลังคนด้านสุขภาพของกระทรวงสาธารณสุข^[4]

เนื่องในโอกาสพระราชพิธีกาญจนาภิเษก พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และเป็นการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ผู้ทรงวางรากฐานความเจริญทางการแพทย์ การพยาบาล และการสาธารณสุขของไทย รัชกาลที่ 9 จึงได้พระราชทานพระบรมราชานุญาต ให้เชิญพระนามาภิไธย สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก เป็นชื่อสถาบันว่า “สถาบันพระบรมราชชนก” เมื่อวันที่ 27 กันยายน พ.ศ. 2537 และได้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกาฯ ประกาศในราชกิจจานุเบกษาเล่ม 112 ตอนที่ 53 ก วันที่ 25 ธันวาคม พ.ศ. 2538 สถาบันพัฒนากำลังคนด้านสาธารณสุข จึงเปลี่ยนชื่อเป็น “สถาบันพระบรมราชชนก”^[5]

ต่อมาราชกิจจานุเบกษาเล่ม 136 ตอนที่ 43 ก หน้า 50 ได้ประกาศให้ใช้พระราชบัญญัติสถาบันพระบรมราชชนก พ.ศ. 2562^[6] โดยให้สถาบันพระบรมราชชนกเป็นสถาบันอุดมศึกษาเฉพาะทางด้านวิทยาศาสตร์สุขภาพ มีฐานะเป็นนิติบุคคลและเป็นส่วนราชการตามกฎหมายว่าด้วยวิธีการงบประมาณ อยู่ภายใต้สังกัดกระทรวงสาธารณสุข

• สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต
• พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาการพยาบาลผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ)
• พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต (สาขาการพยาบาลเวชปฏิบัติชุมชน)

• พยาบาลศาสตรบัณฑิต
• สาธารณสุขศาสตรบัณฑิต (สาธารณสุขชุมชน)
• สาธารณสุขศาสตรบัณฑิต (ทันตสาธารณสุข)
• การแพทย์แผนไทยบัณฑิต (การแพทย์แผนไทย)
• การแพทย์แผนไทยบัณฑิต (การแพทย์แผนไทยประยุกต์)
• วิทยาศาสตรบัณฑิต (เวชระเบียน)
• วิทยาศาสตรบัณฑิต (รังสีเทคนิค)
• วิทยาศาสตรบัณฑิต (อาชีวอนามัยและความปลอดภัย)
• แพทยศาสตรบัณฑิต (ศึกษาช่วงปี 1-3 ที่ ม.มหิดล)

• ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง สาขาเทคนิคเภสัชกรรม
• ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง สาขาปฏิบัติการฉุกเฉินการแพทย์
• ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง สาขาเวชระเบียน
• ประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง สาขาโสตทัศนศึกษาทางการแพทย์

• โครงการจัดตั้งคณะแพทยศาสตร์ ได้ดำเนินการโดยปรับเปลี่ยนโครงการร่วมผลิตแพทย์เพิ่มเพื่อชาวชนบท มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งสมทบปริญญาแพทยศาสตรบัณฑิตกับมหาวิทยาลัยมหิดล มาใช้หลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิตของสถาบันพระบรมราชชนก แต่ยังฝากเรียนในชั้นปีที่ 1 - 3 ที่มหาวิทยาลัยมหิดล
• โครงการจัดตั้งวิทยาลัยแพทยศาสตร์อุดรธานี
• ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก จำนวน 3 แห่ง ในการเรียนการสอนชั้นปีที่ 4 - 6 ประกอบด้วย
  • ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลมหาราชนครศรีธรรมราช
  • ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลราชบุรี
  • ศูนย์แพทยศาสตรศึกษาชั้นคลินิก โรงพยาบาลสวรรค์ประชารักษ์

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี เป็นวิทยาลัยพยาบาลในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศ โดยใน พ.ศ. 2537 สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อให้วิทยาลัยพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ทั้งที่เปิดดำเนินการอยู่ก่อนแล้ว และที่จะเปิดใหม่ภายหลังว่า วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี โดยมีสถาบันในสังกัดสถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข จำนวน 30 แห่ง ได้แก่^[7]

สถาบันที่ย้ายไปสังกัดอื่น

• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครพนม (โอนไปสังกัด มหาวิทยาลัยนครพนม)
• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นราธิวาส (โอนไปสังกัด มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ ปัจจุบันเป็นคณะพยาบาลศาสตร์)

• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นครพนม (โอนไปสังกัด มหาวิทยาลัยนครพนม)^[8]
• วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นราธิวาส (โอนไปสังกัด มหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์ ปัจจุบันเป็นคณะพยาบาลศาสตร์)^[9]
• วิทยาลัยนักบริหารสาธารณสุข (ปัจจุบันสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข)
• แก้วกัลยาสิกขาลัย (ปัจจุบันสังกัดศูนย์ปฏิบัติการต่อต้านการทุจริต กระทรวงสาธารณสุข)

• สถาบันพระบรมราชชนก