บทความนี้เกี่ยวกับอักษรสระประกอบที่ใช้ในภาษามณีปุระ สำหรับความหมายอื่นของ มณีปุระ ดูที่
มณีปุระ (แก้ความกำกวม) อักษรมณีปุระꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ
ชนิด ช่วงยุค
ประมาณ ค.ศ. 1100 – 1700, 1930 – ปัจจุบัน ทิศทาง ซ้ายไปขวา ภูมิภาค รัฐมณีปุระ ภาษาพูด ภาษามณีปุระ อักษรที่เกี่ยวข้อง ระบบแม่
ระบบพี่น้อง
เลปชา , พักส์-ปา , Marchen ISO 15924 ISO 15924 Mtei (337) , Meitei Mayek (Meithei, Meetei)ยูนิโคด ยูนิโคดแฝง
Meetei Mayek ช่วงยูนิโคด
[a] ต้นกำเนิดอักษรพราหมีจากอักษรเซมิติกไม่เป็นที่ยอมรับในระดับสากล
อักษรมณีปุระ (Manipuri alphabet), อักษรไมไตมะเยก (Meitei Mayek) หรือ อักษรมีไตมะเยก (ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ; Meetei Mayek) เป็นอักษรสระประกอบ ที่ใช้ในภาษามณีปุระ ซึ่งเป็นหนึ่งในภาษาทางการของรัฐมณีปุระ เคยถูกใช้จนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 18 เมื่อภาษานี้ถูกแทนที่ด้วยอักษรเบงกอล ทำให้มีเอกสารตัวเขียนไม่กี่อันที่เหลือรอด ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 จึงเริ่มมีการใช้อักษรนี้อีกครั้ง[ 4]
เนื่องจากภาษามณีปุระไม่มีพยัญชนะก้อง ทำให้มีตัวพยัญชนะสำหรับศัพท์ดั้งเดิมแต่ 15 ตัว บวกพยัญชนะสำหรับสระบริสุทธิ์ 3 ตัว 9 พยัญชนะสำหรับคำยืมในกลุ่มภาษาอินเดีย มีเครื่องหมายเสริมสัทอักษร 7 แบบ และเครื่องหมายเสริมสัทอักษรพยัญชนะสุดท้าย (/ŋ/ ) ชื่อของพยัญชนะ 27 ตัวไม่เป็นเพียงชื่อทางสัทศาสตร์เท่านั้น แต่ยังอิงมาจากส่วนต่าง ๆ ของร่างกายมนุษย์ด้วย[ 5]
หนึ่งในคุณสมบัติเฉพาะของอักษรนี้คือการใช้ส่วนของร่างกายไปตั้งเป็นชื่ออักษร[ 6] kok " แปลว่า "หัว"; ตัวอักษรที่สอง "sam " แปลว่า "ผม"; ตัวอักษรที่สาม "lai " แปลว่า "หน้าผาก" เป็นต้น โดยมีหลักฐานจากหนังสือศักดิ์สิทธิ์ "Wakoklol Heelel Theelel Salai Amailol Pukok Puya" ซึ่งมีรายละเอียดว่าชื่อของแต่ละตัวอักษรมีที่มาอย่างไร[ 7]
พยัญชนะ
ตัวอักษร
ชื่อ
อักษรละติน
สัทอักษรสากล[ 8]
ꯀ
kok
K
/k/
ꯁ
sam
S
/s/
ꯂ
lai
L
/l/
ꯃ
mit
M
/m/
ꯄ
pa
P
/p/
ꯅ
na
N
/n/
ꯆ
chil
Ch
/t͡ʃ/
ꯇ
til
T
/t/
ꯈ
khou
Kh
/kʰ/
ꯉ
ngou
Ng
/ŋ/
ꯊ
thou
Th
/tʰ/
ꯋ
wai
W
/w/
ꯌ
yang
Y
/j/
ꯍ
huk
H
/h/
ꯎ
un
U
/u(ː)/
ꯏ
ee
I หรือ E
/i(ː)/
ꯐ
pham
F หรือ Ph
/pʰ/
ꯑ
atiya
A
/ɐ/
ꯒ
gok
G
/g/
ꯓ
jham
Jh
/d͡ʒʱ/
ꯔ
rai
R
/ɾ/
ꯕ
ba
B
/b/
ꯖ
jil
J
/d͡ʒ/
ꯗ
dil
D
/d/
ꯘ
ghou
Gh
/gʱ/
ꯙ
dhou
Dh
/dʱ/
ꯚ
bham
Bh
/bʱ/
พยางค์อักษร
ตัวอักษร
ชื่อ
ที่มาจากอักษรมณีปุระ
ꯛ
kok lonsum
ꯀ
ꯜ
lai lonsum
ꯂ
ꯝ
mit lonsum
ꯃ
ꯞ
pa lonsum
ꯄ
ꯟ
na lonsum
ꯅ
ꯠ
til lonsum
ꯇ
ꯡ
ngou lonsum
ꯉ
ꯢ
ee lonsum
ꯏ
ตัวเลขอารบิก
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
ตัวเลขมณีปุระ
꯰
꯱
꯲
꯳
꯴
꯵
꯶
꯷
꯸
꯹
ชื่อ
ꯐꯨꯟ
ꯑꯃ
ꯑꯅꯤ
ꯑꯍꯨꯝ
ꯃꯔꯤ
ꯃꯉꯥ
ꯇꯔꯨꯛ
ꯇꯔꯦꯠ
ꯅꯤꯄꯥꯜ
ꯃꯥꯄꯜ
มีไตมะเยก [1] [2] Official Unicode Consortium code chart (PDF)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
B
C
D
E
F
U+ABCx
ꯀ
ꯁ
ꯂ
ꯃ
ꯄ
ꯅ
ꯆ
ꯇ
ꯈ
ꯉ
ꯊ
ꯋ
ꯌ
ꯍ
ꯎ
ꯏ
U+ABDx
ꯐ
ꯑ
ꯒ
ꯓ
ꯔ
ꯕ
ꯖ
ꯗ
ꯘ
ꯙ
ꯚ
ꯛ
ꯜ
ꯝ
ꯞ
ꯟ
U+ABEx
ꯠ
ꯡ
ꯢ
ꯣ
ꯤ
ꯥ
ꯦ
ꯧ
ꯨ
ꯩ
ꯪ
꯫
꯬
꯭
U+ABFx
꯰
꯱
꯲
꯳
꯴
꯵
꯶
꯷
꯸
꯹
หมายเหตุ
1.^
2.^
↑ Chelliah, Shobhana Lakshmi (2011). A Grammar of Meithei ISBN 9783110801118 Meithei Mayek is part of the Tibetan group of scripts,which originated from the Gupta Brahmi script ↑ Singh, Harimohon Thounaojam (January 2011), The Evolution and Recent Development of the Meetei Mayek Script (PDF) , Cambridge University Press India, p. 28 ↑ Hyslop, Gwendolyn; Morey, Stephen; Post, Mark W (January 2011). "North East Indian Linguistics Volume 3" . Cambridge University Press India. ISBN 9788175967939 ↑ Laithangbam, Iboyaima (2017-09-23). "Banished Manipuri script stages a comeback" . The Hindu (ภาษาIndian English). ISSN 0971-751X . สืบค้นเมื่อ 2021-08-25 . ↑ Ray, Sohini (2009). "Writing the Body: Cosmology, Orthography, and Fragments of Modernity in Northeastern India" . Anthropological Quarterly . 82 (1): 150. ISSN 0003-5491 . ↑ "A comparative study of Meetei Mayek" (PDF) . typoday. สืบค้นเมื่อ 13 May 2019 .↑ Ray, Sohini (2009). "Writing the Body: Cosmology, Orthography, and Fragments of Modernity in Northeastern India" . Anthropological Quarterly . 82 (1): 129–154. ISSN 0003-5491 . ↑ "Manipuri (Meeteilon / Meithei)" . Omniglot . สืบค้นเมื่อ 28 March 2021 .
Chelliah, Shobhana L. (1997). A grammar of Meithei . Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 0-19-564331-3 .Chelliah, Shobhana L. (2002). Early Meithei manuscripts. In C. I. Beckwith (Ed.), Medieval Tibeto-Burman languages: PIATS 2000: Tibetan studies: Proceedings of the ninth seminar of the International Association of Tibetan Studies, Leiden 2000 (pp. 59–71). Leiden, Netherlands: Brill.
Chelliah, Shobhana L. (2002). A glossary of 39 basic words in archaic and modern Meithei. In C. I. Beckwith (Ed.), Medieval Tibeto-Burman languages: PIATS 2000: Tibetan studies: Proceedings of the ninth seminar of the International Association of Tibetan Studies, Leiden 2000 (pp. 189–190). Leiden, Netherlands: Brill.
