อักษรไทเวียด (ไทดำ: ꪎꪳꪼꪕ; เวียดนาม: Chữ Thái Việt) เป็นอักษรพราหมีที่ใช้โดยชาวไทดำและชาวไทอื่น ๆ ในประเทศเวียดนาม[2]
ประวัติ
นักเขียนชาวไทยรายงานว่า ระบบการเขียนนี้น่าจะสืบมาจากตัวเขียนภาษาไทยแบบเก่าในอาณาจักรสุโขทัย[3] มีผู้แนะนำว่าอักษรไทยฝักขามเป็นต้นกำเนิดของระบบการเขียนของไทดอน, ไทดำ และไทแดงใน ซึ่งมีผู้พูดในมณฑลยูนนานตะวันออก, ภาคเหนือของลาว และประเทศเวียดนาม[4]
รายละเอียด
ข้อความในอักษรไทเวียด
อักษรนี้มี 31 พยัญชนะและ 14 สระ[3] ซึ่งไม่มีสระลดรูป (inherent vowel) เหมือนอักษรสระประกอบหรืออักษรพราหมีอื่น ๆ และสระทุกตัวต้องมีสัญลักษณ์ระบุสระ โดยเครื่องหมายเสริมสัทอักษรของสระจะตั้งอยู่ข้างบน ข้างล่าง หรือด้านซ้ายและ/หรือขวาของพยัญชนะ[1] บางสระมีพยัญชนะสุดท้ายแบบลดรูป เช่น /-aj/, /-am/, /-an/ และ /-əw/[5]
อักษรนี้ใช้เครื่องหมายวรรคตอนของอักษรละติน และเพิ่มอักษรพิเศษ 5 ตัว ตัวหนึ่งระบุบุคคล ตัวหนึ่งระบุเลข "หนึ่ง" ตัวหนึ่งระบุเป็นตัวบอกซ้ำคำก่อนหน้า ตัวหนึ่งตั้งเป็นจุดเริ่มต้นข้อความ และตัวหนึ่งตั้งอยู่ที่ท้ายข้อความ[5]
ในอดีตจะไม่มีการเว้นช่องระหว่างคำ จนกระทั่งในคริสต์ทศวรรษ 1980 ที่เริ่มมีการเว้นช่องระหว่างคำ[5]
พยัญชนะ
| อักษร |
ชื่อ |
เสียง[6]
|
| ต่ำ |
สูง
|
| ꪀ |
ꪁ |
ko |
/k/
|
| ꪂ |
ꪃ |
kho |
/kʰ/
|
| ꪄ |
ꪅ |
khho |
/x/
|
| ꪆ |
ꪇ |
go |
/g/
|
| ꪈ |
ꪉ |
ngo |
/ŋ/
|
| ꪊ |
ꪋ |
co |
/tɕ/
|
| ꪌ |
ꪍ |
cho |
/tɕʰ/
|
| ꪎ |
ꪏ |
so |
/s/
|
| ꪐ |
ꪑ |
nyo |
/ɲ/
|
| ꪒ |
ꪓ |
do |
/d/
|
| ꪔ |
ꪕ |
to |
/t/
|
| ꪖ |
ꪗ |
tho |
/tʰ/
|
| อักษร |
ชื่อ |
เสียง[6]
|
| ต่ำ |
สูง
|
| ꪘ |
ꪙ |
no |
/n/
|
| ꪚ |
ꪛ |
bo |
/b/
|
| ꪜ |
ꪝ |
po |
/p/
|
| ꪞ |
ꪟ |
pho |
/pʰ/
|
| ꪠ |
ꪡ |
fo |
/f/
|
| ꪢ |
ꪣ |
mo |
/m/
|
| ꪤ |
ꪥ |
yo |
/j/
|
| ꪦ |
ꪧ |
ro |
/r/
|
| ꪨ |
ꪩ |
lo |
/l/
|
| ꪪ |
ꪫ |
vo |
/v/
|
| ꪬ |
ꪭ |
ho |
/h/
|
| ꪮ |
ꪯ |
o |
/ʔ/
|
พยัญชนะไทเวียด
สระ
สระไทเวียด
ตำแหน่งพยัญชนะระบุด้วยรูปวงกลม: ◌.
| สระ |
ชื่อ |
เสียง[7][6]
|
| ◌ꪰ |
mai kang |
/a/
|
| ◌ꪱ |
aa |
/aː/
|
| ◌ꪲ |
i |
/i/
|
| ◌ꪳ |
ue |
/ɨ/
|
| ◌ꪴ |
u |
/u/
|
| ꪵ◌ |
ee |
/ɛ/
|
| ꪶ◌ |
o |
/o/
|
| ◌ꪷ |
mai khit |
/ɔ/*
|
| สระ |
ชื่อ |
เสียง[7][6]
|
| ◌ꪸ |
ia |
/iə̯/
|
| ꪹ◌ |
uea |
/ɨə̯/
|
| ◌ꪺ |
ua |
/uə̯/
|
| ꪻ◌ |
aue |
/əw/
|
| ꪼ◌ |
ay |
/aj/
|
| ◌ꪽ |
an |
/an/
|
| ◌ꪾ |
am |
/am/
|
- เมื่อเสียง /ɔ/ เป็นเสียงท้าย จะใช้รูป ◌ꪮ นี้แทน
บางสระเขียนด้วยการผสมรูปสระสองอัน ตารางด้านล่างมีรูปสระผสม 4 แบบ:
| สระ |
เสียง[7][6]
|
| ꪹ◌ꪸ |
/e/
|
| ꪹ◌ꪷ |
/ə/
|
| ꪹ◌ꪱ |
/aw/
|
| ◌ꪚꪾ |
/ap/
|
บางเสียงในภาษาไทดำสะกดต่างจากภาษาไทขาว:[8]
| อักษร |
เทียบกับไทดำ |
เสียง[8]: 17–20
|
| ◌ꪸ |
ꪹ◌ꪸ |
/e/
|
| ◌ꪷ |
ꪹ◌ꪷ |
/ə/
|
| ◌ꪺ |
ꪶ◌ |
/o/
|
| ◌ꪮ |
◌ꪷ |
/ɔ/
(ในพยางค์เปิด)
|
| ꪶ◌ꪉ |
◌ꪴꪉ |
/uŋ/
|
| ꪶ◌ꪣ |
◌ꪴꪣ |
/um/
|
| ◌ꪝꪾ |
◌ꪾ |
/am/
|
วรรณยุกต์
เดิมทีอักษรนี้ไม่มีสัญลักษณ์วรรณยุกต์และจะแสดงเฉพาะพยัญชนะเสียงสูง/ต่ำ ทำให้ผู้อ่านต้องคาดเดาเสียงวรรณยุกต์และความหมายของคำในรายละเอียด ในคริสต์ทศวรรษ 1970 มีการเพิ่มรูปวรรณยุกต์สองแบบคือ mai nueng และ mai song[1] วรรณยุกต์ 1 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 4 เขียนเฉพาะที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 2 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ วรรณยุกต์ 5 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 1 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง วรรณยุกต์ 3 เขียนด้วยรูปวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงต่ำ และวรรณยุกต์ 6 เขียนด้วยวรรณยุกต์ 2 ตั้งที่พยัญชนะเสียงสูง[9][5]
| วรรณยุกต์ |
ชื่อ |
เสียงต่ำ |
ระดับเสียงวรรณยุกต์ต่ำ |
เสียงสูง |
ระดับเสียงวรรณยุกต์สูง
|
| ◌ |
– |
1 |
˨ |
4 |
˥
|
| ◌꪿ |
mai ek |
2 |
|
5 |
|
| ◌꫁ |
mai tho |
3 |
|
6 |
˧˩
|
| ◌ꫀ |
mai nueng |
2 |
|
5 |
|
| ◌ꫂ |
mai song |
3 |
|
6 |
|
ยูนิโคด
มีการเสนอเข้ารหัสอักษรไทเวียดในยูนิโคดใน ค.ศ. 2006[10] จากนั้นจึงถูกเพิ่มในยูนิโคดมาตรฐานในเดือนตุลาคม ค.ศ. 2009 ในรุ่น 5.2.
บล็อกยูนิโคดของไทเวียดคือ U+AA80–U+AADF:
Tai Viet[1][2]
Official Unicode Consortium code chart (PDF)
|
| |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
A |
B |
C |
D |
E |
F
|
| U+AA8x
|
ꪀ
|
ꪁ
|
ꪂ
|
ꪃ
|
ꪄ
|
ꪅ
|
ꪆ
|
ꪇ
|
ꪈ
|
ꪉ
|
ꪊ
|
ꪋ
|
ꪌ
|
ꪍ
|
ꪎ
|
ꪏ
|
| U+AA9x
|
ꪐ
|
ꪑ
|
ꪒ
|
ꪓ
|
ꪔ
|
ꪕ
|
ꪖ
|
ꪗ
|
ꪘ
|
ꪙ
|
ꪚ
|
ꪛ
|
ꪜ
|
ꪝ
|
ꪞ
|
ꪟ
|
| U+AAAx
|
ꪠ
|
ꪡ
|
ꪢ
|
ꪣ
|
ꪤ
|
ꪥ
|
ꪦ
|
ꪧ
|
ꪨ
|
ꪩ
|
ꪪ
|
ꪫ
|
ꪬ
|
ꪭ
|
ꪮ
|
ꪯ
|
| U+AABx
|
ꪰ
|
ꪱ
|
ꪲ
|
ꪳ
|
ꪴ
|
ꪵ
|
ꪶ
|
ꪷ
|
ꪸ
|
ꪹ
|
ꪺ
|
ꪻ
|
ꪼ
|
ꪽ
|
ꪾ
|
꪿
|
| U+AACx
|
ꫀ
|
꫁
|
ꫂ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| U+AADx
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ꫛ
|
ꫜ
|
ꫝ
|
꫞
|
꫟
|
Notes
- 1.^ As of Unicode version 13.0
- 2.^ Grey areas indicate non-assigned code points
|
อ่านเพิ่ม
อ้างอิง
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 "Tai Viet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
- ↑ Bảng chữ cái tiếng Thái (Việt Nam), các quy tắc cơ bản เก็บถาวร 2021-02-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน. Lịch sử văn hóa Thái, 26/06/2018. In vietnamese.
- ↑ 3.0 3.1 Bankston, Carl L. "The Tai Dam: Refugees from Vietnam and Laos". Passage: A Journal of Refugee Education. 3 (Winter 1987): 30–31.
- ↑ Hartmann, John F. (1986). "THE SPREAD OF SOUTH INDIC SCRIPTS IN SOUTHEAST ASIA".
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 Brase, Jim (2007-02-20). "N3220: Proposal to encode the Tai Viet script in the UCS" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2015-07-12. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 Brase, Jim (5 May 2008). "Writing Tai Don". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Brase, Jim (27 January 2006). "Towards a Unicode Proposal for the Unified Tai Script". สืบค้นเมื่อ 28 April 2015.
- ↑ 8.0 8.1 Brase, J. (2008). Writing Tai Don: Additional characters needed for the Tai Viet script. https://www.unicode.org/L2/L2008/08217-tai-don.pdf
- ↑ "Tai Dam alphabet". สืบค้นเมื่อ 15 July 2020.
- ↑ Ngô, Việt Trung; Brase, Jim (2006-01-30). "L2/06-041: Unified Tai Script for Unicode" (PDF). Working Group Document, ISO/IEC JTC1/SC2/WG2. สืบค้นเมื่อ 2015-05-31.
แหล่งข้อมูลอื่น
