ไข่มดแดง

ไข่มดแดง

ไข่มดแดงวางจำหน่ายอยู่ในตลาด
ประเภท	วัตถุดิบ
แหล่งกำเนิด	ประเทศลาว · ประเทศไทย
ภูมิภาค	เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ตำราอาหาร: ไข่มดแดง   สื่อ: ไข่มดแดง

ไข่มดแดง หมายถึงไข่และดักแด้ของมดแดง (Oecophylla smaragdina) โดยจะนำมาเป็นวัตถุดิบสำหรับประกอบอาหารในภาคพื้นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศไทย และประเทศลาว เพราะให้โปรตีนสูง ให้รสชาติมันและเปรี้ยว สัมผัสแตกดังเป๊าะในปาก นิยมใช้เป็นส่วนประกอบของแกง ไข่เจียว ยำ หรือนำไปคั่ว^[1][2][3]

นอกจากนี้ยังมีไข่มดอีกชนิดหนึ่งที่สามารถบริโภคได้ เรียกว่า แมงมัน โดยไข่ของแมงมันนี้จะอยู่ใต้พื้นดิน และเป็นที่นิยมในแถบภาคเหนือของประเทศไทย^[4]

ไข่มดแดงนั้นให้โปรตีนสูง ไข่มดแดง 100 กรัม มีโปรตีนมากถึง 8.2 กรัม มีไขมันและแคลอรีน้อยกว่าไข่ไก่ เพราะมีแคลอรีเพียง 2.6 กรัม ขณะที่ไข่ไก่มีมากถึง 11.7 กรัม^[5] นอกจากนี้ยังมีแร่ธาตุอื่น ๆ อีก เช่น แคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก โซเดียม โพแทสเซียม วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 และไนอะซีน^[6]

ไข่มดแดงสามารถนำมาประกอบเป็นอาหารได้หลายอย่าง มีกรดแอซีติกให้รสเปรี้ยวแทนมะนาวหรือน้ำส้มสายชู ในประเทศไทยจะนำไข่มดแดง มาทำแกงผักหวานไข่มดแดง แกงเห็ดไข่มดแดง ต้มยำปลาช่อนไข่มดแดง แกงขี้เหล็กไข่มดแดง ห่อหมกไข่มดแดง ไข่เจียวไข่มดแดง และยำไข่มดแดง เป็นอาทิ^[7] ส่วนภาคเหนือ จะมีตำไข่มดแดง ซึ่งประกอบด้วยพริก กระเทียม ดีปลี สะระแหน่ ผักไผ่ และเกลือ^[8]

แกงไข่มดแดงเป็นที่นิยมในประชากรผู้สูงวัยในประเทศลาว แต่คนรุ่นใหม่ไม่นิยมรับประทานเท่าใด^[3]

นายแพทย์ สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการอาหารแห่งชาติ ^[9] อดีตอธิบดีกรมอนามัย ให้ข้อมูลว่า ควรนำไข่มดแดงมาล้างสะอาดอย่างน้อยสามครั้งด้วยน้ำสะอาด หรือการเปิดน้ำไหลอย่างน้อยสองนาที หรือแช่น้ำเกลือ น้ำส้มสายชู เบกกิ้งโซดาหรือผงฟู แล้วค่อยล้างด้วยน้ำสะอาด และนำมาปรุงให้สุกทุกครั้ง ไม่ควรกินแบบสุก ๆ ดิบ ๆ เพราะอาจปนเปื้อนเชื้อโรคได้ รวมทั้งไม่ควรเก็บไว้ค้างมื้อ เพราะบูดเสียได้ง่าย อาจทำให้ผู้บริโภคเสี่ยงต่อการปวดท้องและโรคอุจจาระร่วง^[7]

• 
  ไข่ป่ามใส่ไข่มดแดง
• 
  ยำไข่มดแดงและไข่เจียวใส่ไข่มดแดง
• 
  ไข่มดแดงที่วางจำหน่ายในตลาด

การเพาะเลี้ยงไข่มดแดง ถือเป็นธุรกิจที่สร้างรายได้ดี และมีต้นทุนต่ำ สำหรับผู้คนที่ขาดทุนทรัพย์^[10] มดแดงหลายรังอาศัยอยู่บนต้นไม้ต้นเดียว เช่น ต้นมะม่วง หรือต้นปาล์ม โดยมดแดงเหล่านี้จะได้รับน้ำหวานและอาหารเสริมจนกว่าจะถึงช่วงเวลาเก็บไข่ได้ ฤดูวางไข่จะเริ่มตั้งแต่เดือนกันยายนจนถึงเดือนธันวาคม และอีกช่วงคือเดือนมกราคมจนถึงเดือนเมษายน จากนั้นจะสามารถเก็บไข่ได้ในเดือนพฤษภาคมและมิถุนายน แต่ต้องระมัดระวังไม่ให้รังที่เหลือเสียหาย หรือฆ่ามดที่เหลือ^[11]

ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์ไข่มดแดงบรรจุกระป๋องวางจำหน่าย^[12]