ข้าวต้มใบกะพ้อ

ข้าวต้มใบกะพ้อ

ชื่ออื่น	ตูป๊ะ, เกอตูปัต, ปูโซ, บุกโนย, ปาตูปัต, ตะอ์มู
มื้อ	ข้าว
แหล่งกำเนิด	ไทย, บรูไน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์
ภูมิภาค	เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ส่วนผสมหลัก	ข้าวห่อด้วยใบปาล์ม นำไปต้มให้สุก
รูปแบบอื่น	หลากหลาย เช่น เกอตูปัตนาซี, เกอตูปัตปูลุต
ข้อมูลอื่น	คล้ายกับข้าวต้มมัดของไทยและลาว
ตำราอาหาร: ข้าวต้มใบกะพ้อ   สื่อ: ข้าวต้มใบกะพ้อ

ข้าวต้มใบกะพ้อ บ้างเรียก ข้าวต้มพวง ภาษาไทยถิ่นใต้เรียก ขนมต้ม หรือ ต้ม^[1] ภาษาอินโดนีเซียและมลายูเรียก เกอตูปัต (อักษรโรมัน: ketupat) ภาษามลายูปัตตานีเรียก ตูป๊ะ หรือ ตูปัต^[2] ส่วนสำเนียงสะกอมเรียก กะต้ม เป็นอาหารว่างอย่างหนึ่งทางตอนใต้ของประเทศไทย และยังพบในบรูไน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ (ซึ่งเรียกว่าปูโซในภาษาเซบัวโน บุกโนยในภาษาฮิลิไกนอน ปาตูปัตในภาษากาปัมปางัน และภาษาปางาซีนัน หรือตะอ์มูในภาษาเตาซุก) และสิงคโปร์

เกอตูปัตทำจากข้าวห่อด้วยใบปาล์มแล้วนำไปต้ม นิยมกินกับเรินดัง, สะเต๊ะ หรือกาโดกาโด แต่เดิมเป็นอาหารที่เตรียมให้ชาวประมงที่ต้องออกทะเลเป็นเวลานาน

เกอตูปัตมีหลายประเภท โดยที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดคือเกอตูปัตนาซีกับเกอตูปัตปูลุต เกอตูปัตนาซีทำจากข้าวขาวห่อด้วยใบมะพร้าว ส่วนเกอตูปัตปูลุตทำจากข้าวหนียวห่อเป็นรูปสามเหลี่ยมด้วยใบกะพ้อ ชาวมลายูนิยมรับประทานในเทศกาลฮารีรายอ ในอินโดนีเซียจะรับประทานกับโอปอร์อายัม, เรินดัง, ซัมบัลโกเร็งอาตี (ตับวัวรสเผ็ด), เกรอเจะก์ (อาหารทำจากหนังควาย) หรือซายูร์ลาบูเซียม มุสลิมโมโรในฟิลิปปินส์จะรับประทานเกอตูปัตกับตียูละห์อีตุม, เรินดัง, กีนาตาอังมานอก, กุรุหม่า และสะเต๊ะ โดยรับประทานในเทศกาลสำคัญและงานแต่งงาน

ในกลุ่มชาวฟิลิปปินส์ที่นับถือศาสนาคริสต์ ปูโซหรือเกอตูปัตเป็นอาหารกลางวันที่นิยมกันทั่วไป^[3][4][5][6] โดยเฉพาะในกลุ่มคนงาน กินกับสตูต่าง ๆ ปูโซจัดเป็นอาหารที่ขายริมถนนที่ได้รับความนิยมในเกาะเซบู โดยกินกับสตูหรือเนื้อสัตว์ย่าง